Yazın Cinsel Organda Uyuz Tehlikesi: Belirtiler ve Korunma Yöntemleri

Yazın Cinsel Organda Uyuz Tehlikesi

Cilt hastalıkları vücudun en büyük organı olan deride ortaya çıkan rahatsızlıklardır. Bu hastalıkların farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan çeşitleri bulunur. Uyuz da bu cilt hastalıklarından biridir. Oldukça rahatsız edici ve günlük yaşamı olumsuz etkileyen semptomları bulunan uyuz, aynı zamanda bulaşıcı bir hastalıktır. Yaz aylarında cinsel bölgelerde görülebilen uyuz riskine karşı bilinçlenmek, uyuz hastalığının belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi edinmek için içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

Uyuz Nedir ve Nasıl Bulaşır?

Uyuz, tedavisi mümkün olan ancak hastalık süresince bireyi rahatsız eden semptomlar gösteren bir rahatsızlıktır. Uyuz hastalığı belli dönemlerde birçok bireyde görülebilir. Bu hastalık bulaşıcı olması nedeniyle gerekli önlemler alınmadığı takdirde salgına dönüşebilir. 

Uyuz Hastalığının Tanımı

Uyuz, sarcoptes scabiei adlı gözle görülmeyen bir akarın neden olduğu, genellikle şiddetli kaşıntıyla kendini gösteren ve insandan insana bulaşabilen bir deri hastalığıdır. Uyuz hastalığı, kadın veya erkek ayrımı olmadan her yaş grubundaki tüm bireylerde görülebilir. Bulaşıcı olması nedeniyle özellikle okul, iş yeri, yurt, huzurevi ya da hapishane gibi ortamlarda hızlı bir şekilde yayılabilir.

Bulaşma Yolları

Uyuz hastalığı, genellikle yakın temas yoluyla enfekte olan bireyden sağlıklı bireye bulaşır. Aynı yatakta yatma, ortak giysi ya da havlu kullanımı, mağazalarda kıyafet denenmesi veya alınan kıyafetlerin yıkanmadan giyilmesi uyuz bulaşının gerçekleşmesi için gerekli olan temas yollarından bazılarıdır. Uyuz genellikle 15-20 dakikalık bir temas sonucu bulaşır. Uyuzun 15 dakikadan daha kısa süren, sadece tokalaşma gibi temaslarla bulaşmasıysa pek mümkün değildir. "Uyuz hastalığı nasıl bulaşır?" sorusu kısaca bu şekilde yanıtlanabilir.

Uyuzun en önemli bulaşma yolu uzun süreli deri temasıdır. Bu temas özellikle gençlerde ve yetişkinlerde genellikle cinsel ilişki yoluyla gerçekleşir. Bu nedenle uyuz, cinsel yolla bulaşan hastalıklar olarak da değerlendirilebilir.

Cinsel Organda Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz hastalığının en önemli belirtisi kaşıntıdır. Ancak her kaşıntı uyuz demek değildir. Uyuz kaynaklı kaşıntıların şiddeti genellikle geceleri artma eğilimindedir. Ayrıca kaşıntıya ek olarak deri döküntüleri de görülür. Uyuz belirtileri uyuz akarının bulaştığı bölgelerde görülür. Uyuz akarlarının bulaşabildiği bölgelerden biri de cinsel organlardır.

Fiziksel Belirtiler

Uyuzun cinsel organlarda görülen fiziksel belirtileri kadınlarda ve erkeklerde farklı şekillerde olabilir. Erkeklerde görülen en önemli uyuz belirtisi peniste yoğun kaşıntı, skortum (testis torbası) üzerinde ya da çevresinde küçük, kabarık ve sivilce benzeri şişliklerdir.

Kadınlarda cinsel organda uyuz belirtileri genellikle genital bölgede yoğun kaşıntı, cilt döküntüleri, şişlik ve kızarıklık şeklinde ortaya çıkar. Aynı zamanda vajina içerisinde de yoğun kaşıntı görülebilir. 

Diğer Belirtiler

Hem kadınlarda hem erkeklerde kaşıntının şiddetinin geceleri artması da cinsel organda görülen diğer uyuz belirtileri arasındadır. Bu kaşıntının şiddeti bireyi gece uykusundan uyandıracak kadar fazla olabilir. Kaşıntının gece yoğunlaşmasının nedeniyse dişi uyuz akarlarının geceleri cilt üzerinde tünel kazarak yumurta bırakması ve cildin bu duruma reaksiyon göstermesidir. 

Akarların ciltte tünel kazarak yumurta bırakmalarının bir sonucu olarak cinsel organda çizgi şeklinde gri-beyaz renkli izler de görülebilir. Bu çizgiler uyuzun en önemli belirtileri arasında yer alır.

Uyuz Tanısı ve Tedavi Yöntemleri

Uyuzun belirtileri kimi zaman egzama, kontakt dermatit ve folikülit gibi birtakım cilt hastalıklarıyla karıştırılabilir. Bu nedenle uyuz tanısının mutlaka bir dermatolog tarafından konulması gerekir.

Uyuz hastalığının farklı tanı ve tedavi yöntemleri de bulunur. Bunları şu şekilde detaylandırabiliriz:

Tanı Yöntemleri

Uyuz hastalığının tanısında invaziv ve invaziv olmayan teknikler kullanılır. İnvaziv olmayan yöntemlerde uyuz şüphesi olan bölgeye çeşitli mikroskobik cihazlarla yakından bakılarak uyuz akarları tespit edilebilir. Ayrıca Burrow mürekkep testi (BIT) ve yapışkan bant testi de uyuz tanısında kullanılan yöntemler arasında yer alır.

Mikroskopi eşliğinde deri kazıntılarının alınması, deri biyopsisi, seroloji ve modern moleküler teknikler de uyuz tanısında kullanılan invaziv teknikler arasındadır. Uyuz tanısı konulması için dermatolojik muayenenin yanı sıra bireyden küçük bir deri örneği (deri kazıntısı) de alınabilir. Uyuz şüphesi olan bölgeden alınan deri kazıntıları laboratuvar ortamında incelenerek kesin tanı konulur.

Tedavi Seçenekleri

Uyuz hastalığının tedavisinde amaç uyuz akarlarını ve yumurtalarını yok etmektir. Bunun için öncelikle permetrin içeren topikal kremlerden ve losyonlardan yararlanılır. Bu losyonlar genellikle boyundan aşağı tüm vücuda uygulanır ve yaklaşık 8 ila 24 saat kadar vücutta bekletilir. Bazı durumlarda dermatolog tarafından losyonun tekrarlanması ya da daha uzun süre vücutta bekletilmesi de önerilebilir. 

Cinsel organda uyuz tedavisinde topikal losyonların ve kremlerin yanı sıra ağızdan alınan antiparaziter hap olan ivermektin de kullanılır. Bu hap genellikle tek doz olarak verilir. Tek dozun ardından doktor 1-2 hafta sonra ikinci dozu da önerebilir. 

Tedavi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uyuz semptomları maruziyetten 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıkabileceğinden birçok insan uyuz olduğunu fark etmeden çevresindekilere bulaştırabilir. Bu nedenle uyuz tedavisi gören bireyin yakın temasta bulunduğu ya da aynı ortamı paylaştığı insanlar da herhangi bir belirti göstermeseler bile tedaviye ihtiyaç duyabilirler. Tedavi sürecine ek olarak bulaşı önlemek ve uyuzun tekrarlamasını engellemek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur.

Kişisel Hijyenin Önemi

Uyuz tedavisi sırasında kişisel hijyen büyük bir önem taşır. Tedavi süresince elleri sık sık ve doğru şekilde yıkamak, temiz kıyafetler giymek oldukça önemlidir. Aynı zamanda uyuz akarlarının tırnak aralarına yerleşmesi ihtimaline karşı tırnakları kesmek ve bu bölgeleri iyice temizlemek gerekir. Tedavi süresi boyunca kişisel eşyalar da başkalarıyla paylaşılmamalıdır.

Giysilerin ve Yatak Çarşafının Yıkanması

Uyuz tedavisinde önemli olan noktalardan biri de giysilerin ve yatak çarşafı gibi tekstil ürünlerinin doğru şekilde yıkanmasıdır. Özellikle hastanın son 3 gün içerisinde kullandığı tüm tekstil ürünlerinin yıkanması büyük önem taşır. Uyuz akarları uygun şartlarda 8 güne kadar canlı kalabildiğinden bu temizlik uyuza yeniden yakalanmamak için gereklidir.

Kullanılan giysilerin ve çarşafların en az 60 derecede yıkanması gerekir. Mümkünse kıyafetlerin, çarşafların ve özellikle iç çamaşırların kaynatılması da daha etkili bir yöntem olabilir. Yıkanan kıyafetlerin ve tekstil ürünlerinin yüksek ısılı bir kurutucuda kurutulması ya da özellikle cilde temas eden kısımlarının yüksek ayarda ütülenmesi de gerekir. Yıkama ya da kurutma yapılamayacak tekstil ürünlerinin de yaklaşık 7 ila 10 gün boyunca hava almayacak şekilde ağzı bağlanmış bir poşet içerisinde saklanması gerekir.

Uyuzdan Korunma Yöntemleri

Uyuzdan korunma yollarının ilki, uyuz olduğu bilinen bir kişiyle temastan kaçınmaktır. Özellikle cinsel yolla bulaşan uyuzdan korunmak için alınabilecek belirli önlemler bulunur. 

Cinsel Temastan Korunma

Cinsel yolla bulaşan uyuzdan korunmak için en önemli yollardan biri, sık sık partner değiştirmemek ve güvenli bir cinsel ilişki yaşamaktır. Uyuz ya da herhangi bir cinsel yolla bulaşan hastalık şüphesinde, tanı ve tedavi süreci tamamlanana kadar cinsel temastan kaçınmak da en doğru yaklaşımdır.

Cinsel ilişkide kondom kullanımı da uyuz bulaşını önleyebilir. Ancak uyuz yalnızca penis üzerinde değil, aynı zamanda skortum üzerinde ya da çevresinde de görülebildiği için kondom uyuz bulaşını tamamen engellemeyebilir. 

Partnerlerden birine uyuz tanısı konulduğunda tedavi süreci tamamlanana kadar cinsel ilişkiden ve uzun süreli yakın temastan kaçınmak bulaşın engellenmesi için en etkili yoldur. Ancak uyuz belirtileri genellikle uyuz akarına maruz kalındıktan 2 ila 6 hafta sonra ortaya çıktığı için bu sürede partnerler cinsel ilişkiye girmiş olabilir. Bu nedenle uyuz tanısı konmuş bireyin partnerinin de kendisinde herhangi bir belirti olmasa da uyuz tedavisi alması gerekebilir.

Hijyen ve Temizlik

Tedaviye yardımcı olacak uygulamalar arasında hijyen ve temizlik de yer alır. Her gün banyo yapmak, sürekli temiz giysiler giymek ve çıkarılan giysileri uygun şekilde yıkayıp yeniden giyilmeye hazır hâle getirmek gerekir. Aynı zamanda uyuz süresince yıkanması zor olan koltuk ve yatak gibi eşyaların düzenli olarak süpürülmesi ya da yıkanabilir örtülerle kaplanması da önemlidir. Sürekli temas edilen kapı kollarının ve çekmece kulplarının da belli aralıklarla dezenfekte edilmesi önerilir.

Yaz Aylarında Uyuz Riskini Azaltmak İçin İpuçları

Uyuz hastalığı genellikle kış aylarında daha fazla görülür. Ancak yaz mevsiminde de uyuz vakalarına sıkça rastlanır. Yazın sıcak havanın da etkisiyle uyuz semptomları daha şiddetli ve rahatsız edici olabilir. Aynı zamanda yaz mevsiminde insanların kalabalık ortamlarda bulunma sıklığının artışı da uyuz bulaşı açısından risk oluşturabilir. 

Sıcak Havalardan Korunma

Uyuz semptomları sıcağın etkisiyle artış da gösterebilir. Özellikle sıcaklık ve buna bağlı terleme uyuz akarlarının neden olduğu kaşıntıların daha da kötüleşmesine neden olabilir. Aynı zamanda aşırı terleme cilt bariyerini bozabilir ve bu da cildin uyuza karşı daha savunmasız hâle gelmesine neden olabilir. Bu nedenle sıcak havalardan korunmak ve terlemeyi önlemek için terlemeyi azaltacak rahat ve uygun renkli giysiler tercih edilebilir.

Uyuz riskini azaltmak için cilt bariyerinin sağlam olması önemlidir. Bu nedenle özellikle cildi düzenli olarak nemlendirmek uyuz riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Elleri sık sık yıkamak, her gün duş almak, kişisel eşyaların paylaşımını azaltmak ve ortam temizliğine dikkat etmek de uyuz riskini azaltmaya yardımcı olan bazı önlemler arasındadır.

Kamusal Alanlarda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Uyuz kalabalık ve ortak kullanılan alanlarda da temas yoluyla bulaşabilir. Özellikle yaz aylarında plaj ve havuz gibi alanların kullanımı arttığından bu tür yerlerde uyuz riskine karşı bazı noktalara dikkat edilmelidir. Uyuzun denizde ya da havuzda suya yayılma olasılığı oldukça düşüktür. Ancak denizden ya da havuzdan çıktıktan sonra ortak şezlong ya da havlu kullanımında uyuz bulaşma tehlikesi bulunur. Bu nedenle bu tür ortamlarda yalnızca kişisel havlu kullanmak, şezlong veya minder gibi ortak kullanılan eşyalara havlu ya da örtü sererek oturmak bulaş riskini azaltabilir.

Otel ve konaklama yerlerinde de uyuz bulaşma riski mevcuttur. Özellikle doğru şekilde yıkanmamış yatak çarşaflarında ciddi bir risk söz konusudur. Bu nedenle hijyen açısından güvenilir otelleri tercih etmek önemlidir. Konaklanacak yerde çarşafların ve havluların değiştirildiğinden kesinlikle emin olunması gerekir.

Yanlış Bilinenler Yaygın görülen bir cilt

Yaygın görülen bir cilt hastalığı olan uyuz hakkında pek çok yanlış bilgi bulunuyor. Bu yanlış bilgiler hastalığın tanısının gecikmesine ve tedavisinin zorlaşmasına da neden olabiliyor.

Uyuz Hakkında Mitler

Uyuz hakkında bilinen en önemli yanlışlardan biri, uyuzun yalnızca kişisel hijyenine dikkat etmeyen bireylerde görüldüğüdür. Bu büyük bir yanılgıdır. Uyuz temas yoluyla bulaşan bir hastalıktır ve kişisel hijyenine dikkat eden bireylere de bulaşabilir. 

Uyuz hakkındaki bir diğer mitse uyuzun vücudun yalnızca belirli bölgelerine yayıldığıdır. Bu hastalık doğru şekilde tedavi edilmezse uyuz akarları vücudun tüm bölgelerine yayılabilir. 

Gerçekler

Uyuz hakkında bilinmesi gereken en önemli gerçeklerden biri ,hastalığın her yaştan ve her cinsiyetten bireyde görülebileceğidir. Bir diğeriyse uyuz riskini azaltmak için kişisel hijyen önemli olsa da uyuzdan korunmak için tek başına yeterli değildir. Uyuz bulaşı kişisel hijyene yeteri kadar dikkat edilse de gerçekleşebilir. 

Uyuz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Uyuz tedavisi ne kadar sürer?

Uyuz tedavisinde kullanılan losyonlar genellikle 24 saat boyunca vücutta kalır. Ağız yoluyla alınan ilaçların da 1-2 hafta sonra tekrarlanması gerekebilir. Tedaviden sonra iyileşme 4 haftaya kadar sürebilir. Semptomlar 4 hafta içinde iyileşmezse uyuz akarları vücutta hâlâ mevcut olabilir.

Uyuz bulaştığında ne yapmalıyım?

Vücutta uyuz semptomları görüldüğünde ya da uyuz tanısı almış bireyle temas edildiğinde hemen bir dermatoloğa başvurulması gerekir. Herhangi bir temas olmasa bile aynı ev içerisinde uyuz tanısı almış biri varsa yine doktora başvurulmalı ve tedaviye başlanmalıdır.

Uyuz tekrar eder mi?

Uyuz doğru bir tedavi yöntemi uygulanmadığında ya da kişisel hijyene, çevresel temizlik kurallarına uyulmadığında tekrar edebilir.