Gaz Sancısı Nedir?
Gaz sancısı, besinlerin sindirimi esnasında bağırsak ve midede hava meydana gelmesi veya istemsiz olarak yutulan hava ile ortaya çıkabilmektedir.Aşırı hava yutulması neticesinde ya da besinlerin sindirimi sonucunda ortaya çıkan gazın artması, vücudun bu gazı atmasını olanaksız hale getirir ve gaz sancısı meydana getirir.
Tüketilen yemeklerin içeriği, hızlı yemek yeme, hareketsiz bir yaşam sürmek, yemek yerken ağzın çok açık kalmasına gibi pek çok faktör gaz sancısına sebep olabilir. Sağlıklı bir sindirimin sonucu olarak bir birey, günde yaklaşık 20 kez gaz çıkartır.
Her yaş grubundan insanın başına gelir ama bebeklerde daha sık gaz sancısı sıkıntısı yaşanmaktadır. Çünkü 2-3 haftalık olduktan sonra daha fazla süt tüketmeye başladığından bağırsaklarında oluşan gaz miktarı artar ve henüz gelişmemiş olan sindirim sistemleri bebeklerin gaz çıkarmasını zorlaştırır.
Beslenme alışkanlıklarının yanı sıra günlük rutinler bile gaz sancısına neden olabilir. Gaz sancısı beraberinde şişkinlik, ishal veya kabızlık ile daha da şiddetlenme eğilimi gösterir.
Bağırsakta ki yararlı bakterilerin solunum esnasında yutulan hava ile beslenmede tüketilen gıdaların fermente edilmesi sonucu, midede ve bağırsaklarda gaz oluşumu gerçekleşir. Oluşan gaz sağlıklı bir şekilde dışarı atılamadığı takdirde birikir ve gaz sancılarına sebebiyet verir.
Sancının şiddeti biriken gaz miktarına göre çeşitlilik gösterir. Gaz sancısı aslında ciddi bir sağlık sorunu doğurabilir ama çoğu zaman görmezden gelinir.
Bağırsaklarda gaz birikmeye başladığında, gazı vücudunuzdan atmazsanız içinizde hapsolan gaz bir süre sonra kasılmalara, kramplara ve sancılara sebebiyet verir. Dolayısıyla biriken gazı vücuttan çıkarmak oldukça mühimdir.
Gaz ve gaz ağrısında bir artış, gaz üretme olasılığı yüksek olan yiyecekleri yemekten kaynaklanabilir. Yeme alışkanlıklarında ki basit değişiklikler rahatsız edici gaz ataklarının azalmasına ortam hazırlayabilmektedir.
İrritabl bağırsak sendromu veya çölyak hastalığı gibi bazı sindirim sistemi sıkıntıları gaz miktarı ve gaz ağrısında artışa sebebiyet verebilmektedir.
Gaz Sancısı Nedenleri
Toplumda ki algıyla yalnızca beslenmeden kaynaklı olduğunu düşünülse de günlük hayatta gaz sancısına neden olan birçok durum bulunmaktadır. Bakteriyel sıkıntılar, vücutta değişen hormonal dengelerden ötürü sindirim sisteminin hızında meydana gelen değişim gaz sancısına neden olur.
Gaz sancısına sebebiyet veren en yaygın nedenler şöyledir:- Hareketsiz yaşama ayak uydurmak.
- Beslenirken ya da nefes alışverişi yaparken istemsiz hava yutmak.
- Ayak ve karın bölgesini üşütmek.
- Lifli gıdaların gereğinden fazla tüketilmesi.
- Son tüketim tarihi geçmiş gıdaları tüketmek.
- Herhangi bir besin maddesine vücudun gösterdiği hassasiyet.
- Aşırı alkol ve sigara tüketimi gibi sağlıksız alışkanlıklar.
- Uzun süre sakız çiğneme ve hava yutmak.
- Uzun süre gaz çıkaramamak.
- Süt ve süt ürünlerinin gereğinden fazla miktarda tüketilmesi.
- Yaşanan bağırsak ve sindirim sıkıntıları
- Fazla baharatlı ve yağlı besinler tüketmek.
- Hızlı yemek yeme ve lokmaları çiğnemeden yutmak.
- Adet öncesi dönemde gelen ataklar.
Yaşanılan gaz sancısı atakları, bazı durumlarda ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi kronik bağırsak hastalıklarının bir belirtisi olabilmektedir. Ayrıca ince bağırsakta bulunan bakteri miktarında ki farklılık da gaz sancısını tetikler.
Gaz Sancısı Belirtileri Nelerdir?
Gaz ve gaz sancısı belirtileri tüm bireylerde hemen hemen aynıdır.- Geğirme,
- Gaz çıkarma,
- Karında meydana gelen ağrı ve kramplar,
- Karında oluşan şişkinlik, basınç hissi,
- Karnın fiziksel olarak normalden daha büyük olması en belirgin belirtilerdir.
Gaz ve gaz ağrılarınız çok şiddetli ve günlük yaşamda iyi çalışabilme yeteneğinize müdahale ederse hekiminizle iletişime geçmeniz önem arz etmektedir.
Gaz Sancısı Teşhisi
Gaz sancılarınız katlanamaz noktaya geldiğinde, doktorun bu sancıya neyin sebebiyet verdiğini teşhis etmesi gerekmektedir. Bu nedenle doktorun anamnez esnasında, doktorun ilk baktığı yer hastanın tıbbi geçmişi ve beslenme alışkanlıklarıdır. Devamında herhangi bir anormalliğin veya hassasiyetin olup olmadığını anlamak amacıyla fiziksel muayene yapar. Gerektiği takdirde stetoskop ile hastanın karnını dinleyebilir.
Hastanın son zamanlarda ki kilo değişimleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyebilir. Böylece sindirim sisteminin çalışma mekanizması hakkında da fikir edinmiş olur. İdrar, dışkı tahlili isteyebilir. Doktorunuz, iltihaptan dolayı gaz sancısı oluştuğu kanaatindeyse tespit amacıyla kan testi de isteyebilmektedir.
Gaz Sancısı Nasıl Geçer?
Gaz sancılardan kurtulmak için uygulanabilecek bazı bitkisel yollar mevcuttur:
- Zencefil, mide bulantısı, hazımsızlık, gaz sıkışması ve mide nezlesine iyi gelir.
- Papatya çayı, rahatlatıcı etkisinin yanı sıra yatıştırıcı özelliğiyle gaz krampları engeller, iltihap giderici bir katkı sağlar.
- Nane çayı, midedeki gurultuyu ortadan kaldırır ve sancıdan kurtulmaya yardımcı olur. İçeriğinde bulunan mentol sayesinde de sindirim sistemini rahatlatır.
- Kimyonun tohumunu çiğnendiğinde vücutta biriken gaz daha kolay atılabilir.
- Bal kabağını tüketmek, gaz birikmesine engel olabilir ve sindirimi rahatlatabilir
Yetişkinler ve sütle mamayla beslenen bebeklerin tedavi yöntemleri de farklılık gösterir.
Bebek ve Çocuklarda Gaz Sancısı
Bebeklerin büyük bir çoğunluğunda görülen gaz sıkışması bir hastalık değil, bebeğinizin dış dünyaya uyum sürecinde göstermiş olduğu fizyolojik bir durumdur.
Emziren annelerde, annenin tükettiği tüm besinler bebeğin içtiği süte direk etki ettiğinden ötürü yetişkinlerde de gaza neden olan soğan, sarımsak, asitli içecekler, turunçgiller gibi gıdalar bebeklerde gaz oluşmasını tetikler. Ayrıca gün içinde bebeğin sık sık emzirilmesi, hava yutmayı artırdığı için gaz oluşumunu tetikleyebilir.
Acı eşiği düşük bebekler de gaz sancısı nedeniyle gün içerisinde sık sık ağlar. Bebeklerde gaz sancısı belirtileri günün her saatinde görülebildiği gibi özellikle akşam saatlerinde artış göstermektedir.
Bebekler gaz sancısı çektiklerinde çoğunlukla bacaklarını karınlarına doğru çekerler ve suratları kızarır. Karınları şiş ve gergin olabilmektedir. Yalnız anne sütü ile beslenen bebekler, anne sütü ve mama ile beslenen bebeklere kıyasla daha az gaz sancısı çekmektedir.
Bebeğin sancılanmasını beklemeden her beslenme sonunda gazı çıkarıldığı takdirde sancı oluşumunun önüne geçilebilir. Karnabahar, lahana, kuru baklagil gibi gaz yapıcı besinlerin, annenin beslenme programından çıkarılması bebekte gaz sancısı oluşmasını azaltabilmektedir.
Gaz sancısından muzdarip olan bebeğin, karın bölgesine ve sırtına yağ ile masaj yapmak, karnına ve sırtına ılık bez koymak bebekte gaz çıkarımını kolaylaştırmaktadır. Bebeği hafif hafif sallamak, kucakta sırtını sıvazlayarak gezdirmenin gaz çıkarmada etkili olduğu bilinmektedir. Bebeklerde gaz sancısı belirtisi ağlama atakları ile kendini belli eder.
Yetişkinlerde Gaz Sancısı
Yetişkinlerde meydana gelen gaz sancısı probleminin çözümü bebeklere göre daha karmaşıktır. Fasulye, soğan, brokoli, lahana, karnabahar, enginar, kuşkonmaz, armut, elma gibi tüketilen yüksek lifli gıdalar, bireylerde gaz oluşumuna ve beraberinde gaz sancısına sebebiyet verir.
Kişi kendi beslenmesini inceleyerek, hangi gıdanın kendinde gaza neden olduğunu saptayabilir ve besin programını buna göre şekillendirebilir. Süt ve süt ürünlerini çok fazla tüketmek, gaz oluşumunu da beraberinde getirir. Bu nedenle laktozsuz süt ürünlerini tercih ederek yaşanılan gaz sorunları indirgenebilir. Gün içinde bol miktarda su tüketmek de sindirimi kolaylaştırdığı için gaz sancısının önüne geçmektedir.
Gaz sancısının denediğiniz her türlü yönteme rağmen devam etmesi durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurup, gerekli tetkiklerin ardından tedavi planının oluşturulması büyük önem arz etmektedir.