Saç Biti Neden Olur? Saç Biti Nasıl Temizlenir?

Bit Nedir?

Saç biti; insanların saç derisinden kan emerek beslenen, kanatsız, kahverengi renkte parazitlerdir. Sirke adı verilen yumurtaları saç tellerine bırakarak hızlıca çoğalırlar. İnce damla şeklindeki sirkelerin rengi açık sarı, gri veya bejdir.

Dişi bitlerin yumurtlama miktarı günde 10 adedi bulur. Sirkeler daha çok kulak çevresi, ense gibi yumuşak saç derisi bölgelerinde olur. Genellikle 8-9 gün içerisinde yumurtalarından çıkan sirkeler bir sonraki hafta içerisinde olgunlaşır. Ciltte rahatsızlık hissi yaratan kaşıntıya, cilt tahrişine ve kızarıklıklara neden olur. Yoğun kaşıntı nedeniyle enfeksiyon ve egzama oluşabilir. Bu enfeksiyonlar boyun çevresindeki lenf bezlerinin büyümesine yol açabilir. Ayrıca saçta bit görüntüsü kişinin iş ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Bit Neden Olur?

Bit saçta kendi kendine oluşmaz. Kanla beslendikleri için saçın yapısı veya temiz olması onları etkilemez. Dolayısıyla saç bitinin olmasının sebebi hijyen eksikliği veya saçın yapısı değil, bit bulunan bir saça veya sirkenin tutunduğu bir eşyaya temas etmektir. Ayrıca saç bitleri zıplayıp uçamazlar, bulaşmaları için temas gerekir. "Bit neden oluşur?" sorusunu kısaca bu şekilde açıklayabiliriz.

Saç Biti Belirtileri

Oldukça rahatsızlık veren ve saça hızlıca yayılan bit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kaşıntı: Saç diplerinde gezen ve deriden kan emen bitler yoğun bir kaşıntı hissi yaratır. Bu kaşıntıya zaman zaman gıdıklanma hissi de eşlik eder.
• Saç Diplerinde Kızarıklıklar: Bitlerin ısırığından ve kaşımalardan dolayı saç diplerinde kızarıklık, yara gibi izler oluşabilir.
• Uykuya Dalmada Zorluk: Bitler geceleri aktif olduğundan yoğun kaşınma hissi nedeniyle uykuya dalmayı zorlaştırır.
• Omuz ve Boyun Bölgesinde Yaralar: Bitlerin neden olduğu yoğun kaşıntı cildin çizilmesine, yaraların oluşmasına yol açabilir.

Saç, bit ve yumurtalardan arındırılmadığı sürece bu belirtiler rahatsızlık hissini artırabilir.

Saç Biti Nasıl Anlaşılır?

Saç dipleri dışında yaşamayan bu parazitler saç tellerinde ve saç köklerinde oldukça rahat hareket eder. Bu nedenle bulması ve temizlemesi zorlayıcı olabilir. İnce ve sık dişli bit taraklarıyla düzenli olarak saç diplerinden uçlarına kadar taramak saç bitlerini ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Tarağın dişlerinde açık sarı renkte bit yumurtaları veya bitin kendisini görebilirsiniz.

Kepek ve egzama da benzer belirtilere neden olabildiği için sıklıkla bit sorunuyla karıştırılır. Özellikle bit yumurtalarıyla kepekleri ayırt edilmekte zorluk yaşanabilir. Saçtaki kaşıntı sebebinin bit yumurtası mı yoksa kepek mi olduğunu anlamak için bir tarak yardımıyla cisme dokunulabilir. Eğer doku parçalanıyor ve kolayca hareket ettirilebiliyorsa kepek, şekli bozulmuyor ve saçtan çıkarılırken zorlanılıyorsa yumurtadır. "Bit nasıl anlaşılır?" sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Saç Biti Nasıl Bulaşır?

Saç biti bir saçtan diğerine tutunarak veya sürünerek yapıştığı için başka bir saçtan kolaylıkla bulaşabilir. Fırça, tarak, toka gibi saç ürünlerinde kalan yumurtalar da olabilir. Bu ürünleri bir başkasının kullanması durumunda saç derisinden gelen sıcaklığı seven sirkeler, o kişinin saçlarına kolayca tutunur. Saç tellerine tutunan yumurtalar saç derisinin ısısıyla beslenir ve kuluçka süresi bittiğinde yumurtadan çıkarak olgunlaşır. Böylece döngü tekrarlanır ve saçında bit olan bir kişiye sarılırken veya öperken saçıyla temas olması durumunda diğer kişiye geçer. Benzer şekilde enfekte olmuş kişinin kıyafetleri, yastığı veya ortak kullanım eşyası olan koltuk gibi mobilyalardan da bulaşma riski vardır.

Saç Biti Nasıl Geçer?

Saç biti tespit edildiği anda yok edilmek istenen rahatsızlık verici bir parazittir. Peki, saçı istila eden bit nasıl geçer? Saç bitinin kendi kendine geçme ve saçı terk etme ihtimali yok denecek kadar azdır. Bu nedenle insan müdahalesi gerekir. Saçta bit olduğundan şüphelenildiği takdirde bir dermatoloğa danışarak hızlı bir şekilde tedaviye başlanabilir. Bitlerin geçmesi için saçtaki tüm bitleri ve yumurtaları yok etmek gerekir. Tedavi süresince saçta hiçbir şekilde sirke kalmayana kadar düzenli bir şekilde kontrol yapılmalıdır.

"Bit nasıl biter?" derseniz sadece bitleri değil, sirkeleri de temizlemenin çok önemli olduğunu söylemek yerinde olur. Çünkü sirkeler saç bitlerine kıyasla insan vücudu dışındaki yüzeylerde daha uzun süre hayatta kalabilirler. Bitler insan vücudunda 30 güne kadar, objelerin üzerindeyse 1-2 gün yaşayabilirler. Ancak sirkeler eşyaların, mobilyaların ve tekstil ürünlerinin üzerinde yaklaşık 10 gün hayatta kalabilir. Özellikle nevresim takımlarının, havluların ve diğer tüm saç ürünlerinin detaylıca dezenfekte edilip temizlenmesi gerekir. Aksi takdirde sirkeler yeniden saça yerleşebilir ve süreç başa dönebilir.

Bunların yanı sıra bitlerden tamamen kurtulmak için evdeki diğer kişilerin de saçlarının kontrol edilmesi oldukça önemlidir. Çünkü bitler bir kişinin saçlarından temizlense de aile bireylerinde hâlâ varsa yeniden aynı kişiye bulaşabilir. Bu noktada fiziksel mesafeyi artırmak ve ortak eşya kullanımını minimuma indirmek bulaşma riskinin azalmasına yardımcı olur.

Saç Biti Nasıl Temizlenir?

Saç bitini temizlemenin mekanik, farmakolojik ve bitkisel yöntemleri bulunur. Mekanik temizleme yöntemi herkesin kolayca uygulayabileceği ıslak taramadır. Saç ıslakken tarandığında bitler tarağa çok daha kolay bir şekilde yakalanır ve saçtan çıkarılır. Mekanik temizliğin etkisini artırmak için kullanılabilecek ilaçlara ve şampuanlara ek olarak saç yapısını bit için elverişsiz hâle getirerek de tarama işlemi yapılabilir. Bunun için bit şampuanıyla saçı yıkadıktan sonra saç kremiyle saç telleri kayganlaştırılabilir. Çünkü bitler suya maruz kaldıklarında bir süre hareket edemezler. Böylece ıslak, kremli ve kayganlaştırılmış saçı bit tarağıyla tarayarak bitleri daha kolay bir şekilde saçtan temizlemek mümkün olur.

Bunun yanı sıra jel, krem ve losyon formundaki ilaçlar yardımıyla da hızlı sonuç elde edilebilir. Saç diplerine uygulanan bu ilaçlar genellikle 10 dakika bekletilir ve saçtan yıkanarak arındırılır. Gerektiği takdirde belli aralıklarla işlem tekrarlanabilir. "Bitler nasıl temizlenir?" sorusunun bir başka cevabı da bit şampuanı gibi bit ve sirkelerden kurtulmak için özel üretilen ürünleri kullanmaktır.

Saç Bitine Karşı Doğal Çözümler

Saç bitini yok etmek için yapılabilecekler arasında doğal çözümler de bulunur. Peki, ilaç kullanmadan veya şampuanlara başvurmadan evde bit nasıl temizlenir?

Bitler keskin ve yoğun kokulardan hoşlanmaz. Bu noktada akla ilk olarak biberiye ve okaliptüs yağları gibi keskin kokulu ürünler gelir. Bu yağlar ister tek başına ister karıştırılarak saç diplerine uygulanabilir. Böylece hem bitler sevmedikleri bir kokuya maruz bırakılır hem rahatça saç ve saç derisinin dokusu değiştirilir. Biraz bekledikten sonra bit tarağıyla saç taranarak sersemlemiş ve güçsüzleşmiş bitler saçtan ayıklanır.

Biti ne öldürür? sorusuna cevap arayanların evde ulaşabilecekleri malzemeler arasında keskin kokularıyla karşımıza çıkan;

• Yemeklik sirkeler,
• Nane yağı,
• Vazelin,
• Aloe vera jeli,
• Zeytinyağı,
• Hint yağı,
• Hindistan cevizi yağı gibi ürünler yer alır.

Bu malzemeler bitlerin boğularak ölmesini sağlayabilir. Ancak sirkeler bitlere nazaran daha dirençli olduğu için bu tedavinin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir.

Saç Biti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Saç Biti Eve ve Evdekilere Bulaşır mı?

Daha önce de belirttiğimiz gibi saç biti insan vücudu dışında 2 günden daha uzun süre hayatta kalamaz. Bu nedenle evdeki eşyalarda veya evcil hayvanların üzerinde barınmaz. Ancak eşyalara düşen veya bulaşan sirkeler daha uzun süre hayatta kalabilir. Dolayısıyla bit şüphesi olduğu takdirde ev temizliğine ve eşyaları dezenfekte etmeye daha fazla ihtiyaç olur.

Saç Biti Nasıl Önlenebilir?

Saç biti saç diplerinde kendiliğinden oluşan bir parazit olmadığı için temastan kaçınmak, ortak eşya kullanımını en aza indirmek veya sınırlamak, düzenli olarak saç taraması yaparak saçta bit olup olmadığını kontrol etmek gibi önlemler alınabilir. Aynı zamanda aynı evde yaşayan diğer kişilerin saçlarını kontrol ederek bulaşma önlenebilir. Enfekte olmuş kişinin hızla tedavi edilmesi gerekir.

Saç biti bulaşmasını önlemek için koruyucu başlık kullanımı da etkili bir yoldur. Ek olarak ense, boyun ve kulak çevresinde lavanta, çay ağacı, biberiye gibi keskin kokulu uçucu yağlar kullanmak da saç bitlerini uzak tutmaya yardımcı olabilir. Zeytinyağı, Hindistan cevizi ve biberiye yağıyla haftalık saç bakımı yapılabilir. Böylece hem saç derisi ve kökleri beslenir hem bitler saçtan uzaklaştırılmış olur.

Evde Saç Biti Temizliğinde Nelere Dikkat Edilmelidir?

Evde saç biti temizliği yaparken bitin insan vücudu dışında 48 saat hayatta kalabildiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle saçı bit ve sirkelerden arındırdıktan sonra tüm evi detaylıca temizlemek gerekir. Bu temizlik aşamasında bit bulaşma ihtimali olan kişisel eşyalar sıcak suyla yıkanmalı ve hava almayan plastik bir kap içerisinde 2 hafta bekletilmelidir. Enfekte olan kişinin özellikle son iki gün giydiği tüm kıyafetler yüksek ısıyla yıkanıp yine yüksek ısıyla kurutulmalıdır. Sirkelerin günlerce barınabileceği tüm eşyalar göz önünde bulundurulmalı ve koltuk gibi ortak kullanıma açık mobilyalar elektrikli süpürgeyle iyice süpürülmelidir. Aynı zamanda yatak başlıkları, kapüşonlu hırkalar, montlar ve atkılar da gözden kaçırılmadan dezenfekte edilmelidir. Bu temizlik aşamaları ne kadar dikkatli ve özenli yapılırsa evin içinde bit ve sirke kalma ihtimali o kadar azalır.

Saç Bitini Ne Öldürür?

Doğal yöntemlerin yanı sıra biti öldüren çeşitli kimyasallar da vardır. Bunlardan bazılarına kısaca değinelim:

• Benzil alkol bitleri öldürmede etkili olarak kullanılan aromatik bir sıvıdır. Ancak bitleri öldürmedeki başarısı sirkeler üzerinde etkili değildir. Bu nedenle yumurtalardan çıkacak bitlerin öldürülmesi için 7 gün sonra tedavinin tekrarlanmasına ihtiyaç duyulur.
• Bit şampuanı, ikincil basamak tedavi olarak kullanılan ürünlerden biridir. Ancak cilt hassasiyeti, aşırı ve yanlış kullanım sebebiyle oluşabilecek yan etkiler, kullanılan diğer ilaçlara etkisi, kronik hastalıklar gibi pek çok parametreyi değerlendirerek kullanılması önerilir. Dolayısıyla bir dermatoloğun önerisi olmadığı sürece kullanılmaması gerekir.

"Bitleri ne öldürür?" sorusuna cevap olarak en güvenilir ve etkili yöntemler bu şekilde sıralanabilir. Ek olarak doğal yöntemler, mekanik temizleme de bit öldürmede etkilidir.