Yumurtlama Dönemi Hesaplama Yöntemleri Nelerdir?
Adet döneminden ve bu süre zarfında vücutta meydana gelen değişikliklerden haberdar olmak, hamile kalmanın hangi aralıklarda mümkün olduğunu belirlemekte yardımcı olabilir.
Normal şartlar altında ortalama adet döngüsü 28 gün sürer. Ancak farklı bireyler için normal döngüler 21 ila 35 gün arasında değişebilir. Yumurtlama gerçekleşmeden önce geçen süre her kadında farklıdır. Dahası bu süre aynı bireyde aydan aya farklılık göstererek 13 ila 20 gün arasında değişebilir.
Döngünün bu bölümünden haberdar olmak önemlidir, çünkü yumurtlama ve hamilelik bu dönemde meydana gelebilir. Kadınlar yumurtlamadan sonra hamile kalınması ya da dönemleri etkileyen bir sağlık sorunu olması durumları haricinde 14 ila 16 gün içinde tekrar adet dönemine girecektir.
Bireyin en doğurgan olduğu dönemleri bilmek hamileliği planlamasına veya önlemesine yardımcı olacaktır. Doğurgan dönemleri belirleyerek takip etmek için kullanılabilecek güvenilir bir kaç temel yöntem mevcuttur. Bunlar:
- Takvim Yöntemi,
- Bazal Vücut Sıcaklığı Yöntemi,
- Servikal Mukus Yöntemi, yani Yumurtlama Yöntemi ve
- Servikal Pozisyon Yöntemi yani Rahim Ağzını Elle Muayene Yöntemidir.
Takvim Yöntemi
Bireyin en doğurgan olduğu zaman hakkında doğru bir fikir edinmesi için, ilk olarak adet döngüsünün detaylarını 8 ila 12 ay boyunca bir takvime kaydetmesi gereklidir. Bunun için adet dönemlerinin birinci günlerini bir takvim üzerinde 1. Gün olarak işaretlemek gereklidir.
Adet döngüsünün uzunluğu aydan aya değişebilir. Bu sebeple her döngünün kaç gün sürdüğünü ayrıca not etmek tavsiye edilir. Bu kayıtlara başvurarak gelecek aylarda en doğurgan günlerin hangileri olduğunu tahmin etmek mümkün olacaktır.
Doğurganlığın en yüksek seviyede olduğu ilk günü bulmak için önce takvimde kaydedilen en kısa döngüdeki toplam gün sayısından 18 çıkarılır. Elde edilen sayı kadar gün, bir sonraki adet döneminin ilk gününe eklenir. Elde edilen güne bir çarpı atılır.
Çarpı atılan gün, bireyin doğurgan olduğu ilk günü belirler. Bireyin en doğurgan olduğu son günü bulmak için ise, bireyin en uzun süreli döngüsündeki gün sayısından 11 gün çıkarması gereklidir.
Burada elde edilen yeni sayı kadar gün takvim üzerinde adet döneminin ilk gününden itibaren sayılır ve bu gün de bir çarpı ile işaretlenir. İki çarpı ile işaretlenen günler ile arada kalan günler bireyin en doğurgan olduğu döneme işaret etmektedir.
Takvim yöntemi, özellikle bireyin adet dönemleri sürekli aynı uzunlukta değilse, mutlaka diğer doğurganlık belirleme yöntemleri ile birlikte kullanılmalıdır.
Bazal Vücut Isısı Yöntemi
Bazal vücut ısısı, bireyin sabah uyanır uyanmaz kalkıp harekete geçmeden önce vücudunun sıcaklığına verilen isimdir. Normal şartlar altında bir kadının bazal vücut ısısı yumurtlama ile hafifçe artar. Bu sıcaklık derecesinin birkaç ay boyunca günlük olarak kaydedilmesi ile en doğurgan günleri tahmin etmek mümkündür.
Bazal vücut sıcaklığı kadından kadına farklılık gösterse de, ovulasyondan sonra salgılanan progesteron hormonu vücut ısısını 0, 2 °C ile 0, 5 °C arasında yükseltir ve bir sonraki adet dönemine kadar yüksek ısıda tutar. Vücut ısısındaki bu yükselmeye termalleşme denir ve bunun ölçülmesi bazal vücut ısısı yönteminin temelini oluşturur.
Vücut sıcaklığında görülen ani artış her zaman için yumurtlama ile eş zamanlı gerçekleşmez, ancak hemen her bireyde bu ısı artışından sonraki üç gün içinde yumurtlama gerçekleşir. Bazal vücut sıcaklığının ölçülmesi için özel olarak hassas üretilen bazal vücut termometresi kullanılmalıdır.
Buna göre sıcaklığın en üst noktaya ulaştığı andan 2 ila 3 gün öncesinden, yumurtlamanın gerçekleştiği andan 12 ila 24 saat sonrasına kadar hamile kalma olasılığı en yüksek noktadadır. Normal şartlar altında spermler bir kadının vücudunda üç gün süreyle yaşayabilirler. Bu üç gün süresince de yumurtayı herhangi bir noktada dölleyebilirler.
Tutulan bazal sıcaklık grafiğinden doğru şekilde faydalanmak için vücut sıcaklığı her sabah yaklaşık aynı saatlerde ölçülmelidir. Bazal vücut sıcaklığı birçok faktörden etkilenebilir. Bu faktörler arasında bir gece öncesinde alkol veya sigara kullanımı, yetersiz uyku, ateş, uyandıktan sonra vücut sıcaklığını ölçmeden önce tuvalete gitmek ya da basitçe telefonda konuşmak dahil olmak üzere herhangi bir faaliyetler gerçekleştirmek bulunur.
Servikal Mukus Yöntemi
Yumurtlama Yöntemi olarak da bilinen Servikal Mukus Yöntemi ay boyunca servikal mukusta, yani rahim ağzında yer alan akıntıda görülen değişiklikleri takip etmekten ibarettir. Adet döngüsünü kontrol eden hormonlar, yumurtlamadan önce ve yumurtlama sırasında bireyin mukus türünü ve miktarını da değiştirir.
Adet döneminden hemen sonra, mukusun olmadığı birkaç gün yani “kuru günler” vardır. Ancak yumurtlama dönemi yaklaşırken yumurta olgunlaşmaya başladığında, vajinada mukus miktarı artar, vajinal açıklıkta görünür hale gelir. Bu mukus beyaz veya sarı tonlarda, bulanık ve yapışkandır.
Yumurtlamadan hemen önce ise mukus miktarı azami seviyesine çıkar. Bu günlerde ise mukus berrak ve kaygandır. Bu dönem bireyin en doğurgan olduğu zamandır. bu doğurgan dönemin başlamasından yaklaşık dört gün sonra ise mukus yapısı tekrar değişir. Miktarı hızla azalır, ve tekrar yapışkan ve bulanık bir hal alır. Adet döneminin öncesinde ise tekrar kuru dönem başlayabilir.
Mukustaki değişiklikleri bir takvim üzerinde günleri mukusun yapısına göre "Yapışkan", "Kuru" veya "Kaygan" şeklinde işaretleyerek takip etmek mümkündür.
Servikal mukus yöntemi bazı durumlarda daha az güvenilir sonuçlar verebilir. Özellikle emziren, hap gibi hormonal doğum kontrolüne başvuran, kadın hijyen ürünleri kullanan, vajinit veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları (CYBE veya CYBH) olan veya serviks üzerinde ameliyat geçirmiş olan kadınların bu yönteme güvenmemesi tavsiye edilir.Servikal Pozisyon Yöntemi
Servikal mukus salgılanması, rahim ağzında çeşitli fiziksel değişikliklere de neden olur. Bu sayede bir bireyin kendisini elle muayene ederek, servikal bölge çevresindeki yani rahim ağzındaki değişiklikleri tanımlaması mümkündür.
Doğurgan olmayan dönemde serviksin dış ağzı kapalıdır, göreceli olarak daha serttir ve elle kolayca ulaşılır. Yumurtlama döneminin yaklaşması ve buna bağlı olarak östrojen hormonu seviyelerinin yükselmesiyle birlikte serviks yumuşar, yukarı çekilir ve dış ağız açılır.
Yumurtlamadan ortalama 3 - 4 gün önce bu yumuşama belirginleşir. Bu dönem doğurganlık oranının yükseldiği dönemdir. Bu dönemin bitmesiyle birlikte rahim ağzı tekrar daha sert bir yapı halini alır.
Yumurtlama Dönemini Hesaplama Yöntemleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Yumurtlama nedir?Yumurtlama adet döngüsünün bir parçasıdır. Yumurtalıktan bir yumurta bırakıldığında gerçekleşir. Salınan yumurta sperm tarafından döllenebilir veya döllenmeyebilir. Yumurta döllenirse, uterusa gidebilir ve dönüşerek hamileliğe yol açabilir. Yumurta döllenmemiş olarak kalırsa, parçalanır ve adet döneminde uterus astarı ile birlikte vücuttan atılır.
Yumurtlama ne zaman olur?Yumurtlama genellikle 28 günlük bir adet döngüsünün 14. günü civarında olur. Ancak, herkes 28 günlük bir döngüye uyacak diye bir kanun yoktur. Bu nedenle tam zamanlama değişebilir. Genel olarak yumurtlama, döngünün orta noktasından dört gün önce veya dört gün sonra gerçekleşir.
Yumurtlama Ne kadar sürer?Yumurtlama süreci, genellikle adet döngüsünün 6. ve 14. günleri arasında folikül uyarıcı hormon (FSH) salması ile başlar. Bu hormon, yumurtalığın içindeki yumurtanın daha sonra serbest bırakılması için hazırlanmasında olgunlaşmasına yardımcı olur. Yumurta olgunlaştıktan sonra, vücut yumurtanın salınmasını tetikleyen bir luteinize edici hormon (LH) salar. LH salınımından 28 ila 36 saat sonrasında yumurtlama meydana gelebilir.
Yumurtlama Belirtiye Neden Olur Mu?Yaklaşan yumurtlama dönemi vajinal akıntıda bir artışa neden olabilir. Aynı zamanda hafif kanamaya ya da lekelenmeye, meme hassasiyetine, cinsel istekte artışa veya karın tarafında bir rahatsızlık veya ağrı ile karakterize edilen yumurtalık ağrısına neden olabilir.
Bir döngüde birden fazla yumurtlamak mümkün müdür?Evet. Bazı bireyler tek bir döngüde birden fazla yumurtlayabilir. Yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda bazı bireylerin tek bir adet döngüsünde iki veya üç kez yumurtlama potansiyeline sahip olabileceğini öne sürülmüştür. Bu yumurtaların hepsinin döllenmesi durumunda ayrı yumurta ikizleri gibi sonuçlar elde edilebilir.
Yumurtlama dönemi dışında hamile kalmak mümkün müdür?Evet. Normal şartlar altında yumurta bırakıldıktan sonra sadece 12 ila 24 saat içinde döllenebilir olsa dahi, sperm ideal koşullar altında üreme sisteminde 3 - 5 güne kadar yaşayabilir. Bu nedenle, yumurtlamaya yaklaşan günlerde veya yumurtlama gününde gerçekleştirilen cinsel ilişki sonucunda hamile kalma ihtimali vardır.
"Doğurgan Dönem" nedir?Yumurtlama dahil olmak üzere önceki altı gün, doğurgan dönemdir. Bu cinsel ilişkinin gebeliğe yol açabileceği süredir.
Hangi yumurtlama hesaplama yöntemi en iyi sonucu verir?Hangi yöntemin gerçekten diğerinden daha iyi çalıştığını söylemek zordur. İdeal olan, bütün yöntemlerden eşzamanlı olarak faydalanmaktır.
Gebelik için ne sıklıkla cinsel ilişkiye girilmelidir?Hamile kalmak için doğurgan dönemde en az bir kez cinsel ilişkiye girmek gereklidir. Aktif olarak gebe kalmaya çalışan çiftler, bu doğurgan dönemde her gün ilişkiye girerek ihtimali artırabilirler. Hamile kalmanın en iyi dönemi yumurtlamadan önceki iki gün ve yumurtlama günüdür.
Gebelikten kaçınmak için ne yapılmalıdır?Hamileliği önlemek isteyen bireylerin doğurgan dönemde çeşitli kontraseptif yani doğum kontrol yöntemleri kullanması önerilir. Prezervatif gibi engelleyici önlemler yardımcı olsa bile, daha etkili bir yöntem için doktora ya da sağlık uzmanına başvurmak, birey için en uygun yolun ve sağlıklı yaklaşımın gösterilmesini sağlayabilir.
Yumurta döllenirse ne olur?Yumurta döllenirse, 100 hücreli bir blastosist olana kadar iki hücreye, sonra dörde bölünerek bölünme sürecine başlar. Ortaya çıkan blastosistin gebelik ile sonuçlanması için uterusa başarılı bir şekilde bağlanması gereklidir. Bu bağlantının gerçekleşmesinden sonra östrojen ve progesteron hormonları uterus astarını kalınlaştırmaya yardımcı olur. Bu hormonlar ayrıca, astarın dökülmemesi için beyne sinyal gönderir, böylece embriyo gelişerek bir fetüs halini alabilir.
Yumurta döllenmezse ne olur?Yumurta tek bir adet döngüsünde sperm tarafından döllenmezse, parçalanır. Sonrasında hormonlar, vücuda uterus astarını iki ila yedi gün süren bir adet döneminde atmasını işaret eder.
Düzenli olarak yumurtlanmıyorsa ne yapılmalıdır?Bireyler kullandıkları yöntemler sonucunda bir aydan diğerine düzensiz adet gördüğünü veya - bazı durumlarda - hiç yumurtlamadığını fark edebilir. Stres veya diyet gibi faktörler yumurtlamanın tam gününü aydan aya etkileyebilir. Bununla birlikte yumurtlamayı düzensiz hale getirebilecek veya tamamen durdurabilecek polikistik over sendromu (PCOS) veya amenore gibi tıbbi durumlar da vardır. Bu nedenle bu düzensizlik durumunda bir doktora başvurulması tavsiye edilmektedir.