COVID-19 salgınından tamamen kurtulmanın tek yolu aşılamadan geçiyor. Salgının ancak aşılama sonrası toplu bağışıklık sağlanmasıyla son bulması beklenmektedir.
Aşılarla ilgili toplumda en sık dile getirilen 5 soru ve yanıtları:
1. Covid-19 aşıları çok hızlı üretildi, etkinlikleri ve olası yan etkileri tam olarak ölçülmemiş olabilir mi?
Aşıların hızlı üretildiği doğru, ancak bu durum etkinlik ve yan etki çalışmalarının yapılmadığı anlamına gelmiyor.
Çin, çok erken dönemde aşı çalışmaları için gereken bilgileri tüm dünya ile paylaştı. Ülkemizde kullanılmakta olan aşılardan SINOVAC aşısı çok uzun süredir kullanılan bir teknoloji ile üretildi. PFIZER/BIONTECH aşısı da yaklaşık 20 yıldır üzerinde çalışılan, görece daha yeni mRNA teknolojisi ile üretildi. Eldeki bilgi ve deneyim sayesinde, üretim hattı kurulması her iki aşı için de uzun zaman almadı. Aşıların klinik etkinlik ve güvenliğini gösteren her türlü veri ışığında küresel pandeminin getirdiği acil durum da göz önüne alınarak Faz 3 çalışmalarının ardından uluslararası ve ulusal sağlık otoriteleri bu aşılara acil kullanım izni verdi. COVID-19’la mücadele kapsamında devletlerden ve uluslararası kurumlardan yeterli düzeyde teşvik alan aşı çalışmaları, bu sayede kaynak arayışı ile vakit kaybetmedi. Aşı çalışmalarına gönüllü bireylerin bulunması da sosyal medya yardımı ile hızlandırıldı. Böylece aşılar hızlıca piyasaya sürülebildi.
2. COVID-19 aşıları kadınlarda düşüklere, erkeklerde kısırlığa neden olabilir mi?
Hayır, yapılan hiçbir çalışmada COVID-19 aşılarının üreme hücreleri üzerine herhangi bir etkisi olduğu gösterilmedi.
3. PFIZER/BIONTECH aşısı mRNA adı verilen genetik parçacık içeriyor, bu parçacık genlerimize yerleşebilir mi?
Hayır, aşılarda bulunan mRNA materyali, genlerimizi oluşturan DNA materyalinden farklıdır ve genlerimize yerleşemez.
PFIZER/BIONTECH aşısının içerdiği mRNA’nın bir genetik parçacık olduğu doğru; ancak bizim genlerimiz farklı bir genetik parçacık olan DNA’dan oluşmaktadır ve mRNA’nın DNA’ya yerleşmesi mümkün değildir. Aşıda bulunan mRNA, bağışıklık sisteminin virüsü tanımasına olanak veren proteinlerin üretimini sağladıktan sonra bertaraf edilmektedir.
4. Aşılarda çip, domuz ürünleri var mı?
Hayır, ülkemizde kullanılanlar da dahil olmak üzere, piyasadaki COVID-19 aşılarının içerisinde çip veya domuz ürünleri bulunduğunu gösteren hiçbir bilimsel yayın veya kanıt yoktur.
5. Aşı yaptırdıktan sonra ağır yan etkilere çok mu sık rastlanıyor?
Hayır, ülkemizde kullanılan COVID-19 aşılarının faz çalışmalarında ciddi yan etkilere oldukça nadir rastlanmıştır.
Hafif yan etkiler de sık görülmemekle birlikte, aşağıdakilerle sınırlıdır:
- Aşının vurulduğu yerde ağrı ve şişlik
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrısı
- Titreme
- Hafif ateş
Bu yan etkilerle mücadele etmek için:
- Aşı bölgesine temiz, soğuk ve nemli bir bez ile hafif kompres yapabilirsiniz.
- Bol su içebilirsiniz.
- Hekiminizin önerdiği ilaçları alabilirsiniz.
AŞILAR HAKKINDA BİLİNMESİ GEREKENLER
Bağışıklık sistemimiz vücudumuzu istila etmeye çalışan mikroplara karşı oldukça düzenli, organize ve güçlü bir ordu. Bu orduyu mikroplara karşı eğitmenin en kolay ve etkin yolu aşıdır.
Aşı nedir?
Aşı bulaşıcı hastalıklara neden olan mikropların hastalık yapmayacak şekilde zayıflatılmış, öldürülmüş şekillerinin, parçalarının ya da toksinlerinin vücuda tanıtılmasıdır. Bu yolla mikropları zararsız bir haldeyken tanıyan vücudumuz, bu mikroplara özgü silahlar üretir; bu sayede mikrobun kendisi ile karşılaştığında, hazırda bulunan silahlarını kullanarak mikropları hastalık üretmelerine fırsat vermeden bertaraf eder.
Bağışıklık sistemi mikropları başka yollarla da tanıyabilir mi?
Bağışıklık sistemimizin bir mikrobu tanıyarak ona özgü silahlar üretebilmesinin tek yolu mikrop ile karşılaşmaktır; bu karşılaşma aşılama yoluyla zayıflatılmış mikroplar veya hastalık yapmayacak mikrop parçalarıyla sağlanabileceği gibi, mikrobun kendisiyle de sağlanabilmektedir. Ancak, COVID-19, çocuk felci, verem gibi hastalığın kendisinin ağır seyrettiği ve ölümcül olabileceği durumlarda, hastalık riskini göze almak yerine, bu karşılaşmayı aşı ile sağlamak daha güvenlidir.
Bugüne kadar aşılar ile ortadan kaldırılan hastalıklar var mı?
Yirminci yüzyılda yaklaşık 300 milyon kişinin ölümüne neden olduğu tahmin edilen Çiçek hastalığı yapılan aşılama çalışmaları sayesinde 1980 yılında tamamen ortadan kaldırılmıştır. Bunun dışında, geçmiş dönemlerde salgınlar halinde seyreden çocuk felci, kızamık gibi hastalıkların da görülme sıklığı oldukça azalmıştır; aşılamanın yaygın olduğu pek çok ülkede uzun yıllardır vaka görülmemiştir.
