FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Astım Nedir?
Astım , solunum yollarını tıkayan ve nefes almayı zorlaştıran kronik bir hastalıktır. Astımda; alerjenler, duman, soğuk hava veya egzersiz gibi tetikleyicilere yanıt olarak, hava yolu etrafındaki düz kaslar kasılır ve mukus adı verilen yapışkan salgının üretimi artar. Bu durum hava yolunun daralmasına neden olur. Çeşitli tetikleyicilere yanıt olarak gelişen astım atakları hırıltıya, nefes darlığına ve öksürüğe neden olabilir.
Astım hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir. Bunun yanı sıra;
- Hava kalitesi düşük olan şehirlerde yaşayanlar
- Sigara içenler veya bulundukları ortamlarda sigara dumanına maruz kalanlar (pasif içiciler)
- Alerjisi olan kişiler
- Ailesinde alerjik veya astım hastası olan kişiler astım için risk altındadır.
Astım Neden Olur?
Astımın nedeni bilinmemekle birlikte, araştırmalar sonucunda astımın genetik nedenler ile enfeksiyonlar, çevresel etkenler ve kişilerin tıbbi durumuna bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir. Astım, hastadan hastaya büyük farklılıklar gösterebilir. Astımın tetikleyicileri arasında aşağıdaki gibi faktörler yer almaktadır;
- Polenler
- Evcil hayvanlar
- Toz akarları
- Egzersiz
- Duman
- Aşırı sıcak ve aşırı soğuk hava koşulları
- Hava kirliliği
- Kimyasal kokular veya dumanlar
- Obezite
- Stres ve duygudurum bozuklukları (depresyon gibi)
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
- Kimi viral hastalıklar
- İlaçlar
- İşlenmiş yiyecek ve içeceklerde sülfitler ve koruyucu maddeler
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım genellikle alevlenmelerle seyreden bir hastalıktır. Alevlenme dönemleri egzersiz sırasında, alerjenlere ya da kimi kimyasallarla ortaya çıkmakla beraber aşağıdaki belirtiler görülür:
- Nefes alırken hırıltı veya ıslık sesi
- Öksürük
- Göğüste ağrı veya sıkışma
- Nefes darlığı
Astım Türleri Nelerdir?
Astım hastalığının birçok türü bulunmaktadır. Ancak en çok rastlanan 5 astım türü bulunur. Bunlar:
- Alerjik astım: Alerjik astım, solunum yoluyla edinilen alerjen maddelerin hava yollarının kasılmasına sebep olan bir astım türüdür. Küf ve polen gibi maddeler, bu astım türünü en çok etkileyen alerjenler arasındadır.
- Alerjik olmayan astım: Alerjik olmayan astım türü solunum yolu enfeksiyonlarının sürekli tekrarlaması sonucu ortaya çıkar. Bu astım türü alerjen maddelerden etkilenmez.
- Mevsimsel astım: Mevsimsel astım türü, yılın belirli zamanlarında ortaya çıkar. Alerjik astımda olduğu gibi sebebi alerjenlerdir. Farkı mevsimsel astımın sebebinin mevsim kaynaklı alerjenler olmasıdır ve sadece belli dönemlerde ortaya çıkar. Örneğin ilkbaharda ortaya çıkan polenler mevsimsel astımı tetikleyebilir.
- Egzersiz Sonucu oluşan astım: Egzersiz sırasında hava yollarının daralması astıma sebep olabilir. Kişinin nefes alma kapasitesi düşebilir ve astım krizi ortaya çıkabilir. Yoğun fiziksel aktivite sırasında öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler yaşanabilir.
- Mesleki astım: Mesleki astım bazı meslek gruplarında meydana gelen kimyasal ve ya ağır kokular soluma gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Astım Nasıl Teşhis Edilir?
Astım şüphesinde doktorunuz tıbbi öykünüzü dinleyecek ve fizik muayene yapacaktır. Tanının netleştirilebilmesi için istenebilecek kimi testler şunlardır:
Spirometre
Bu test temelde akciğer kapasitesini ve solunumda alınan hava miktarıno ölçerek bronşların ne düzeyde daraldığının anlaşılmasına yardımcı olur. Astım tanısında önemli testlerden biridir.
Zirve Akım Ölçümü (Peak Flowmeter)
Akciğer fonksiyonlarındaki değişikliği tespit etmek amacıyla kullanılır.
Görüntüleme
Göğüs röntgeni veya bilgisayarlı tomografi (BT) taramasıdır. Astıma eşlik eden yapısal sorunlar veya enfeksiyonlar varsa ortaya çıkmasını sağlar.
Metakolin Testi
Metakolin adı verilen ilaç, düşük dozlarla ve kontrol altında solunum yoluyla hastaya verilir ve hastanın bronşlarının metakoline duyarlılığı (metakolin ile daralıp daralmadığı) tespit edililr
Alerji Testi
Deri testleri veya kan testleri ile yapılır. Hastada alerjiye neden olan maddelerin astım ataklarını tetikleyebileceği göz önünde bulundurularak gerekli tedavilere başlanır.
Bunların yanı sıra doktorunuz, solunum yollarına bronkodilatör (solunum yollarınızı açan ilaç) vermeden önce ve sonra spirometri testi ve zirve akım ölçümü testi yapabilir. Aradaki fark, astım tanısının konulmasında yardımcı olur.
Astım Nasıl Tedavi Edilir?
Astım hastalığının kesin bir tedavisi yoktur, fakat hekiminiz tarafından verilen ilaçları düzenli olarak kullanarak astım kontrol altında tutulabilir. Astım tedavisinin temelinde semptomlar ile tetkiklere dayalı olarak, periyodik kontrollerle uygulanan basamak tedavisi uygulanır. Belirti ve bulguların derecesine bağlı olarak ilaçlarınız ve dozları değişebilir.
Bunun yanı sıra, hekiminiz aşağıda görebileceğiniz gibi yaşam tarzı değişiklikleri de tavsiye edebilir:
- Sigarayı bırakmak
- Evcil hayvanlara karşı alerjiniz varsa kontrol altına almak
- Kimyasal duman ve kokuları önlemek
- Tozlu ve küflü ortamlardan uzak durmak
- Aşırı soğuktan korunmak
- Uygun egzersizler yapmak
Astıma Ne İyi Gelir?
Astım tedavisi gören bireyler doktorun önereceği astım ilacı, astım spreyi ve solunum cihazları gibi yöntemleri uzun süreli kullanabilir. Bununla birlikte yapılacak astım hastalığına uygun, tetikleme oranı düşük bir beslenme disiplini edinilebilir.
Astım hastası bireyler şu şekilde beslenebilir:
- Meyve ağırlıklı beslenmek,
- Sebze ağırlıklı beslenmek,
- Beta karoten içeren havuç, tatlı patates, kavun, ıspanak, fasulye, salatalık gibi besinleri tüketmek,
- Akciğer ve solunum yolları tahrişini azaltacak C ve E vitamini ağırlıklı beslenmek gibi yöntemler astım için faydalı olabilir.
Astım Nasıl Geçer?
Astım çoğu zaman kalıcı bir hastalık olmayabilir. Ancak kesin bir tedavisi de bulunmamaktadır. Astım, düzenli doktor kontrolleri ve düzenli ilaç kullanımı ile kontrol altında tutulabilir ve semptomların azalması sağlanabilir.
Astım Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Alerjik Astım Belirtileri Nelerdir?
Alerjik astım belirtileri arasında göğüste ağrı, nefes darlığı, nefesin hırıltılı alınması ve öksürük yer alır.
Alerjik Astım Nedir?
Alerjik astım, polen ve küf gibi alerjenler tarafından tetiklenen bir astım türüdür.
Psikolojik Astım Belirtileri Nelerdir?
Psikolojik astım olarak adlandırılan bir hastalık bulunmamaktadır. Ancak bazı psikolojik durumlar var olan astımı tetikleyebilir. Stres, depresyon ve duygusal değişimler astım üzerinde fizyolojik etkilere sebebiyet verebilir. Bu belirtilerin başında öksürük, nefes darlığı, hırıltılı nefes gibi semptomlar yer alır.
Astım Krizi Nasıl Olur?
Astım krizi, astım belirtilerinin daha yüksek bir düzeyde yaşanmasıdır. Öksürüğün şiddetlenmesi, nefes alamama ve göğüste ağrı ve sıkışma yaşanması astım krizi için olağan bir durumdur. Astım krizi yaşanması durumunda sakin kalmak ve çok geçmeden doktorun önerdiği ilaçları kullanmak faydalı olacaktır. Ancak semptomların şiddetinin arttığı ve süresinin uzadığı durumlarda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Astım Ve Alerjik Astım Farkı Nedir?
Astım solunum yolu enfeksiyonlarının tekrarlaması sonucu oluşurken alerjik astım alerjen maddelerin solunum yollarını etkilemesi sonucu oluşur. Alerjik olmayan astım alerjen maddelerin tetiklemesi sonucu oluşmaz.
Alerjik Astım Balgam Yapar Mı?
Alerjik astım bazı alerjen maddelerin tetiklemesi sonucu oluşur. Bu durum sırasında mukus ve iltihap oluşumu görülebilir. Balgam, alerjik astım hastalarında görülebilen bir durumdur.
Astım Geçer Mi?
Astımı tamamen geçirecek bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak sahip olunan astım türüne göre tetikleyici görev edinebilecek durumlardan kaçınmak önemlidir. Ayrıca düzenli doktor kontrolleri ve düzenli ilaç kullanımı ile astım semptomları kontrol altına alınabilir.
Astım Öksürüğüne Ne İyi Gelir?
Astım öksürüğünü önlemek için doktorun önerdiği ilaçlar önerildiği düzende kullanılmalıdır. Ayrıca alerjen bir durum söz konusu ise alerjen maddeden kaçınılmalıdır. Nemli hava solumak öksürük semptomunu hafifletmeye yardımcı olabilir. Ayrıca boğazı yumuşatacak ılık içecekler içmekte fayda sağlayabilir.
Astım Krizi Belirtileri Nelerdir?
Astım krizi, astım semptomlarının şiddetinin artması ile olur. Astım semptomları arasında yer alan öksürük, hırıltı, nefes darlığı gibi belirtiler kriz esnasında şiddetini arttırabilir.