Bağışıklık Sistemi Nedir?
Bağışıklık sistemi, vücudumuzun hastalıklara karşı korunma ve savunma mekanizmasını oluşturan bir sistemdir. Vücudumuzun içine giren yabancı mikroorganizmaları (bakteri, virüs, mantar gibi) tanıyarak onlarla savaşır ve hastalıklara karşı vücut direncini artırır. Bağışıklık sistemi, vücudumuzun sağlıklı hücrelerini zararlı mikroorganizmalardan ayırt edebilme yeteneğine sahiptir.Bağışıklık sistemi, birçok farklı hücre, doku ve molekülden oluşur. Önemli bileşenleri arasında beyaz kan hücreleri (lenfositler, makrofajlar, nötrofiller), lenf düğümleri, kemik iliği, dalak, timüs bezi ve lenfoid dokular bulunur. Bu bileşenler, hastalıklara neden olan mikroorganizmaları tanıyarak onları etkisiz hale getirir ve vücutta iltihaplanma sürecini yönetir.Bağışıklık sistemi iki temel mekanizma kullanarak hastalıklara karşı koruma sağlar. İlk mekanizma doğal bağışıklık sistemidir. Doğal bağışıklık sistemi; doğuştan gelen ve hızlı bir yanıt veren bir savunma mekanizmasıdır. Cilt, mukoza zarları ve mide asidi gibi fiziksel bariyerler, doğal bağışıklık sisteminin ilk hattını oluşturur. Bu bariyerler, mikropların vücuda girmesini engeller. Ayrıca doğal bağışıklık sistemi, patojenleri (hastalık yapıcı mikroorganizmaları) tanıyarak hızlı bir tepki oluşturur.İkinci mekanizma ise adaptif bağışıklık sistemidir. Adaptif bağışıklık sistemi; hastalık yapıcı mikroorganizmaları tanıyarak onlara spesifik bir yanıt geliştirir. Bu mekanizma, antikorlar ve hafıza hücreleri aracılığıyla çalışır. Antikorlar, hastalık yapıcı mikroorganizmaları tanır ve onları etkisiz hale getirir. Hafıza hücreleri ise daha önce enfeksiyonla karşılaşıldığında daha hızlı ve etkili bir yanıt vermek için enfeksiyonun ayrıntılarını hatırlar.
Bağışıklık sisteminin önemi büyüktür. Sağlıklı bir bağışıklık sistemi, enfeksiyonlara karşı direncimizi artırır ve hastalıklarla mücadele etmemizi sağlar. Aynı zamanda kanser hücrelerini tanır ve yok eder, vücutta iltihaplanma sürecini yönetir.
Bağışıklık Sisteminin Önemi Nedir?Bağışıklık sisteminin önemi, vücudumuzun sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi ve hastalıklara karşı korunabilmesi için hayati bir rol oynamaktadır. İşte bağışıklık sisteminin önemli rolleri:
Hastalıklara Karşı Koruma
Bağışıklık sistemi, vücudumuzu mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklardan korur. Zararlı bakteri, virüs, mantar ve parazitler gibi mikroorganizmaları tanır ve etkisiz hale getirir.
Enfeksiyonlara Karşı Direnç
Bağışıklık sistemi, vücudumuza giren enfeksiyonlara karşı direnç sağlar. Mikroorganizmaları tanıyarak onlarla savaşır ve vücudun enfeksiyonla başa çıkabilmesini sağlar.
Kanserle MücadeleBağışıklık sistemi, kanser hücrelerini tanıyarak onların büyümesini ve yayılmasını engeller. Bazı durumlarda, bağışıklık sistemi kanser hücrelerini yok ederek vücutta kanser gelişimini önleyebilir.
İltihaplanmayı Yönetme
Bağışıklık sistemi, yaralanmalar veya enfeksiyonlar gibi durumlarda iltihaplanma sürecini yönetir. İltihaplanma sonrası, zararlı mikroorganizmaların yok edilmesi ve yaraların iyileşmesi için bağışıklık sistemi son derece önemlidir. Bu süreci düzenleyerek vücudun sağlıklı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olur.
Bağışıklık Hafızası
Bağışıklık sistemi, daha önce karşılaşılan mikroorganizmaları hatırlayarak daha hızlı ve etkili bir yanıt verir. Bu sayede, vücut aynı mikroorganizma ile tekrar karşılaştığında daha güçlü bir bağışıklık tepkisi geliştirir.
Bağışıklık sisteminin önemi, genel sağlığımızı korumak ve hastalıklara karşı dirençli olmak için hayati bir faktördür. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, dengeli beslenme, düzenli egzersiz, yeterli uyku, stresten uzak durma gibi faktörler bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunabilir. Aynı zamanda düzenli sağlık kontrolleri yapmak, aşılarınızı güncel tutmak ve hijyen kurallarına uymak da bağışıklık sisteminin sağlıklı işleyişini destekler.
Bağışıklık Sistemi Nasıl Çalışır?Bağışıklık sistemi, vücudumuzun mikroorganizmalara (bakteri, virüs, mantar gibi) karşı koruyucu ve savunma mekanizmasıdır. Oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir ve farklı hücreler, dokular ve moleküller arasındaki etkileşimlerle çalışır. İşte bağışıklık sisteminin çalışma prensipleri:
Bağışıklık sistemi, vücuda giren yabancı mikroorganizmaları tanımak için özelleşmiş hücrelere sahiptir. Bunlar arasında makrofajlar, dendritik hücreler ve lenfositler bulunur. Bu hücreler, mikroorganizmaların yüzeyindeki moleküllerin benzersiz özelliklerini tanıyarak onları yabancı olarak belirler.
Tanınan mikroorganizmalar, bağışıklık sisteminin hücreleri ve molekülleri tarafından hedef alınır. Bağışıklık sistemi, iki ana yanıt sistemi kullanır: hücresel bağışıklık ve humoral bağışıklık. Hücresel bağışıklık, enfekte olmuş hücreleri doğrudan hedef alarak onları etkisiz hale getirir. Humoral bağışıklık ise antikorlar adı verilen proteinler aracılığıyla mikroorganizmaları nötralize eder.
Bağışıklık sistemi hücreleri arasında iletişim, sitokinler adı verilen özel sinyal molekülleri vasıtasıyla gerçekleşir. Sitokinler, enfeksiyonun türüne ve ciddiyetine bağlı olarak çeşitli yanıtları tetikler. Bu iletişim, bağışıklık hücrelerinin etkileşimini ve koordinasyonunu sağlar.Bağışıklık sistemi, bir enfeksiyonla karşılaştığında bir hafıza oluşturur. Hafıza hücreleri, daha önce tanınan mikroorganizmaları hatırlar ve tekrar karşılaşıldığında daha hızlı ve etkili bir yanıt verir. Bu sayede, vücut aynı mikroorganizma ile tekrar karşılaştığında daha güçlü bir bağışıklık tepkisi geliştirir.Bağışıklık sistemi çalışırken bazen hatalar yapabilir veya aşırı tepkiler gösterebilir. Bu durumda otoimmün hastalıklar veya alerjik reaksiyonlar gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bağışıklık sisteminin dengesizliği, sağlık sorunlarına neden olabilir ve bağışıklık sistemi düzenleyici hücrelerin kontrol mekanizmaları tarafından düzenlenir.Zayıf Bağışıklık Sisteminin Belirtileri Nelerdir?Zayıf bir bağışıklık sistemi, vücudun enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı savunmasız hale gelmesine neden olabilir. Bu durumda, kişi sık sık enfeksiyonlara yakalanabilir ve iyileşme süreci uzayabilir. İşte, zayıf bir bağışıklık sisteminin belirtilerinden bazıları:Sık yaşanan enfeksiyonlar: Zayıf bir bağışıklık sistemi, virüsler, bakteriler ve diğer mikroorganizmalarla mücadele etme yeteneğini azaltır. Bu nedenle, kişi sık sık solunum yolu enfeksiyonları (soğuk algınlığı, grip), idrar yolu enfeksiyonları, cilt enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonları gibi enfeksiyonlara yakalanabilir.Uzun süren enfeksiyonlar: Zayıf bağışıklık sistemi, enfeksiyonların iyileşme sürecini uzatabilir. Normalde hızlı bir şekilde iyileşen bir enfeksiyon, zayıf bağışıklık sistemi nedeniyle daha uzun sürebilir. Yara iyileşmesi gecikebilir ve enfeksiyon riski artabilir.Yavaş iyileşme süreci: Yaralanmalar, kesikler veya ameliyat sonrası iyileşme süreci yavaş olabilir. Zayıf bağışıklık sistemi, vücudun yeniden yapılanma sürecini etkileyebilir ve iyileşme sürecini uzatabilir.Kronik yorgunluk: Zayıf bir bağışıklık sistemi, vücudu sürekli olarak enfeksiyonlara karşı savaşmaya zorlar. Bu da kişinin sürekli yorgun hissetmesine neden olabilir. Kronik yorgunluk, enerji eksikliği, halsizlik ve günlük aktivitelere karşı motivasyon eksikliği olarak kendini gösterebilir.Alerjik reaksiyonlar: Bağışıklık sisteminin zayıflaması, alerjik reaksiyonlara yatkınlığı artırabilir. Kişi, normalde tolere edebileceği maddelere (polen, toz, hayvan tüyleri, gıdalar) karşı alerjik reaksiyonlar gösterebilir. Alerjik rinit, astım, deri döküntüleri ve sindirim sorunları gibi belirtiler ortaya çıkabilir.Yaygın enflamasyon: Zayıf bağışıklık sistemi, vücutta sürekli düşük düzeyde iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durum, kronik enflamasyon olarak adlandırılır ve bağışıklık sisteminin normalde yanıt vermemesi gereken durumlarda ortaya çıkabilir. Bağışıklık Sistemi Nasıl Güçlendirilir?Bağışıklık sistemi, vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan önemli bir savunma mekanizmasıdır. Bağışıklık sistemini güçlendirmek, sağlığımızı korumak ve hastalıklara karşı dirençli olmak için önemlidir. İşte bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olabilecek bazı yöntemler:
Dengeli Beslenme
Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde beslenme büyük önem taşır. Vitaminler, mineraller, antioksidanlar ve diğer besin öğeleri açısından zengin bir diyet bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasını destekler. Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllar, protein kaynakları (tavuk, balık, yumurta, baklagiller), sağlıklı yağlar (zeytinyağı, avokado) tüketmek önemlidir.
Yeterli Uyku
Uyku, bağışıklık sistemi için önemli bir rol oynar. Yetersiz uyku, bağışıklık sisteminin etkinliğini azaltabilir. Günde 7-8 saat uyku almak, vücudun dinlenmesini ve bağışıklık sisteminin yenilenmesini sağlar.
Düzenli Egzersiz
Egzersiz, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olur. Düzenli fiziksel aktivite, bağışıklık hücrelerinin dolaşımını artırır, stresi azaltır ve vücuttaki iltihaplanma düzeyini kontrol altında tutar. Haftada en az 150 dakika orta yoğunluklu aerobik egzersiz yapmak önerilir.
Stresten Uzak Durma
Kronik stres, bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler yapabilir. Stresi yönetmek, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olur. Meditasyon, derin nefes egzersizleri, yoga gibi rahatlama teknikleri stresi azaltabilir.Sigara ve Alkol Tüketiminden Kaçınma
Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi, bağışıklık sistemi üzerinde zararlı etkilere sahiptir. Sigarayı bırakmak ve alkol tüketimini sınırlamak bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur.
Hijyen Kurallarına Uyma
Elleri düzenli olarak yıkamak, hijyenik ortamlarda bulunmak ve enfekte kişilerle teması önlemek enfeksiyon riskini azaltır. Bu da bağışıklık sisteminin sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Aşılama
Aşılar, bağışıklık sistemini hastalıklara karşı güçlendirir.
Bağışık Sistemini Etkileyen Hastalıkları Nelerdir?Bağışıklık sistemi hastalıkları, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmadığı durumları ifade eder. Bu hastalıklar, bağışıklık sisteminin aşırı aktif veya zayıf olması sonucunda ortaya çıkabilir. İşte, bağışıklık sistemi hastalıklarından bazıları:Otoimmün Hastalıklar: Bu hastalıklarda bağışıklık sistemi, vücut hücrelerini yabancı olarak algılar ve onlara saldırır. Örnek olarak, romatoid artrit, lupus, multipl skleroz ve tiroid hastalıkları gibi otoimmün hastalıklar sayılabilir. Bu hastalıklar, vücutta inflamasyon ve doku hasarına yol açabilir.
İmmün Yetmezlik Hastalıkları: İmmün yetmezlik hastalıkları, bağışıklık sisteminin zayıf veya eksik olduğu durumları ifade eder. Bu hastalıklar genetik olabilir veya sonradan kazanılabilir. İmmün yetmezlik hastalıkları, enfeksiyonlara karşı savunmasızlık ve sık tekrarlayan enfeksiyonlara yol açabilir. Örnek olarak, AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) ve primer immün yetmezlikler sayılabilir.Alerjik Hastalıklar: Alerjik hastalıklar, bağışıklık sisteminin bir alerjene (polen, toz, besinler, vb.) aşırı reaksiyon gösterdiği durumları ifade eder. Bu reaksiyonlar genellikle burun akıntısı, hapşırma, kaşıntı, astım ve deri döküntüleri gibi semptomlarla kendini gösterir. Örnek olarak, alerjik rinit, astım, besin alerjileri ve egzama sayılabilir.İmmünoproliferatif Hastalıklar: Bu hastalıklarda, bağışıklık sistemi anormal bir şekilde hücre üretir ve normal hücre dengesini bozar. Bu durum, lenfoma ve lösemi gibi kanserlerin gelişimine katkıda bulunabilir.İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları: Bu hastalıklar, bağırsakların kronik iltihaplanması ile karakterizedir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, bu kategoriye giren hastalıklardır. Bağışıklık sistemi, bağırsaklara saldırır ve inflamasyona neden olur, bu da karın ağrısı, ishal, kanama ve kilo kaybı gibi semptomlara yol açar.İmmün kompleks hastalıkları: İmmün kompleks hastalıkları, bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorların bağışıklık kompleksleri oluşturarak dokulara biriktiği durumları ifade eder.Çocuklarda Bağışıklık SistemiÇocuklarda bağışıklık sistemi, çocukların vücutlarını hastalıklara karşı koruyan ve enfeksiyonlara karşı savaşan savunma mekanizmasıdır. Çocukların bağışıklık sistemi, yetişkinlere göre bazı farklılıklar gösterir ve doğumdan itibaren sürekli olarak gelişir.Yenidoğan bebekler, annelerinden geçen antikorlarla doğarlar. Bu antikorlar, bebeklerin doğal bağışıklık sistemlerini destekleyerek enfeksiyonlara karşı korunmalarını sağlar. Ancak, bu pasif bağışıklık zamanla azalır ve bebeklerin kendi bağışıklık sistemleri aktif hale gelir.
Çocukların bağışıklık sistemi, çocukluk çağında büyük bir gelişim sürecinden geçer. Bu süreçte çocuklar, çeşitli enfeksiyonlara maruz kalır ve bağışıklık sistemi bu enfeksiyonlara karşı tepki vererek antikorlar üretir. Bu, adaptif bağışıklık sisteminin gelişimini teşvik eder ve çocuğun bağışıklık sistemi, daha sonraki enfeksiyonlara daha etkili bir şekilde yanıt verebilir.Çocukların bağışıklık sistemi, çocukluk çağında bir dizi aşıyla da güçlendirilir. Aşılar, çocuğun bağışıklık sistemine zayıflatılmış veya ölü mikroorganizmalar veya mikroorganizmaların bileşenleriyle temas ettirilerek bağışıklık tepkisi oluşturulmasını sağlar. Bu sayede, çocuklar enfeksiyonlara karşı korunur ve hastalıkların yayılmasını önler.
Çocuklarda bağışıklık sistemi, doğal bağışıklık hücrelerinden ve adaptif bağışıklık hücrelerinden oluşur. Doğal bağışıklık hücreleri, enfekte hücreleri tanır ve yok ederken, adaptif bağışıklık hücreleri, mikroorganizmaları tanır ve onlara özgü antikorlar üreterek etkisiz hale getirir.
Çocukların bağışıklık sistemi, dışarıdan gelen mikroorganizmalarla temas ederek ve enfeksiyonlara maruz kalarak güçlenir. Bu nedenle, çocukların hijyen kurallarına uymaları, sağlıklı beslenmeleri ve düzenli olarak aşılanmaları önemlidir. Bunlar, çocukların bağışıklık sistemini destekleyerek hastalıklara karşı dirençli olmalarını sağlar.
Özetlemek gerekirse, çocuklarda bağışıklık sistemi, doğumdan itibaren gelişen ve çocuğun vücudunu enfeksiyonlardan korumada son derece önemlidir.
Çocukların Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek İçin;Çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmek, sağlıklı büyüme ve gelişme için büyük önem taşır. İyi bir bağışıklık sistemi, enfeksiyonlara karşı korunma ve hızlı iyileşme süreci sağlar. İşte, çocuklarda bağışıklık sistemini güçlendirmek için bazı önemli faktörler:Dengeli ve Besleyici Beslenme: Çocukların bağışıklık sistemi için önemli olan vitaminler, mineraller ve antioksidanlar gibi besin öğelerini alması gerekmektedir. Bu nedenle, dengeli ve besleyici bir diyet önemlidir. Meyve, sebze, tam tahıllar, protein kaynakları ve sağlıklı yağlar içeren bir beslenme düzeni çocuğun bağışıklık sistemini destekler.Egzersiz ve Aktif Bir Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Fiziksel aktivite, bağışıklık hücrelerinin dolaşımını artırır ve enfeksiyonlara karşı savunma mekanizmalarını güçlendirir. Çocukların günlük olarak aktif olmaları teşvik edilmeli ve spor veya oyuna katılmaları teşvik edilmelidir.Yeterli Uyku: Yeterli uyku, bağışıklık sisteminin düzgün çalışması için önemlidir. Uyku sırasında vücut, bağışıklık hücrelerini üretir ve enfeksiyonlarla savaşır. Çocukların yaşlarına uygun bir uyku süresi almaları önemlidir. Bebekler genellikle 14-17 saat, okul çağındaki çocuklar ise 9-11 saat uyku ihtiyacına sahiptir.Hijyen Alışkanlıkları: El yıkama, çocuklarda enfeksiyon riskini azaltmanın en önemli adımlarından biridir. Çocuklara doğru el yıkama teknikleri öğretilmeli ve hijyen alışkanlıkları teşvik edilmelidir. Özellikle tuvalet kullanımından sonra, yemeklerden önce ve temiz olmadıklarında ellerini yıkamaları hatırlatılmalıdır.Aşılar: Aşılar, çocukların bağışıklık sistemini güçlendiren en etkili yöntemlerden biridir. Çocukların, önerilen aşı programına uygun olarak aşılanmaları önemlidir. Aşılar, çocukları enfeksiyonlara karşı korur ve ciddi hastalıkların riskini azaltır.Stres Yönetimi: Stres, bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Bağışıklık Sistemini Güçlendiren YiyeceklerBağışıklık sistemini güçlendiren yiyecekler, vücudu mikroplara ve hastalıklara karşı koruyan besin maddeleri içerir. Bu yiyecekler genellikle vitaminler, mineraller, antioksidanlar ve sağlıklı yağlar açısından zengindir. İşte bağışıklık sistemini güçlendiren bazı yiyecekler:
Portakal: C vitamini açısından zengin olan portakal, bağışıklık sistemini güçlendiren en popüler meyvelerden biridir. C vitamini, enfeksiyonlara karşı savaşan beyaz kan hücrelerinin üretimini destekler.Sarımsak: Sarımsak, antimikrobiyal özelliklere sahiptir ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur. Ayrıca, sarımsak bağışıklık hücrelerinin aktivitesini artırır.Yoğurt: Yoğurt, probiyotik bakteriler içerir. Probiyotikler, bağırsak florasını destekler ve bağışıklık sistemini güçlendirir.Brokoli: Brokoli, C vitamini, A vitamini, lif ve antioksidanlar açısından zengindir. Bu besin maddeleri bağışıklık sistemini destekler.Balık: Somon, sardalya ve ton balığı gibi yağlı balıklar, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Omega-3 yağ asitleri, bağışıklık sistemini güçlendiren anti-inflamatuar etkilere sahiptir.Zencefil: Zencefil, antioksidan özelliklere sahiptir ve bağışıklık sistemini destekler. Ayrıca, anti-enflamatuar etkileri vardır.Ispanak: Ispanak, demir, A vitamini, C vitamini ve folat gibi besin maddeleri açısından zengindir. Bu besin maddeleri bağışıklık sistemini güçlendirir.Yaban mersini: Yaban mersini, antioksidanlar açısından zengindir. Antioksidanlar, serbest radikalleri nötralize ederek bağışıklık sistemini güçlendirir.Yeşil çay: Yeşil çay, polifenol adı verilen antioksidanlar içerir. Bu antioksidanlar, bağışıklık sistemini güçlendiren anti-inflamatuar etkilere sahiptir.Koronavirüs ve Bağışıklık Sistemi İlişkisiKoronavirüs salgını, tüm dünyayı etkisi altına aldı ve insanların bağışıklık sistemlerini daha da önemli hale getirdi. COVID-19, SARS-CoV-2 adı verilen koronavirüs tarafından neden olan bir solunum yolu enfeksiyonudur. Bu virüs, bağışıklık sistemine zarar vermeden vücuda girdiğinde, bağışıklık sistemi hemen yanıt vermeye başlar. İyi çalışan bir bağışıklık sistemi, virüsün yayılmasını kontrol altına alabilir ve hastalık semptomlarını hafifletebilir.
Bağışıklık sistemi, vücudun mikroplara, virüslere ve diğer zararlı maddelere karşı doğal savunma mekanizmasıdır. Koronavirüs gibi viral enfeksiyonlarda, bağışıklık sistemi virüsle savaşmak için karmaşık bir dizi tepki ve mekanizma kullanır. COVID-19'a karşı korunma ve hastalığın etkilerini azaltma açısından güçlü bir bağışıklık sistemi büyük önem taşır.Bağışıklık sistemi, iki ana bileşene sahiptir; doğal bağışıklık sistemi ve adaptif bağışıklık sistemi. Doğal bağışıklık sistemi, doğuştan gelen savunma mekanizmalarıdır ve ilk savunma hattı olarak hızlı bir şekilde tepki verir. Bu mekanizmalar arasında cilt, mukus zarları, ateş ve iltihaplanma gibi koruyucu fiziksel ve kimyasal bariyerler yer alır.
Adaptif bağışıklık sistemi ise enfeksiyona spesifik olarak yanıt veren bir sistemdir. Bu sistem, antikorlar ve hücresel immünite gibi özel hücreler ve moleküller kullanarak virüsle savaşır. Bağışıklık sistemi, virüsle karşılaştığında hızla harekete geçer ve antikor üretimini ve bağışıklık hücrelerinin aktivasyonunu sağlar.Koronavirüs enfeksiyonu, bağışıklık sistemi üzerinde çeşitli etkilere sahip olabilir. Birincil hedefi solunum yolu olan SARS-CoV-2 virüsü, burun, boğaz ve akciğerleri etkileyerek enfeksiyona neden olur. Virüs, solunum yolu hücrelerine bağlanır ve içeri girer. Bu noktada, bağışıklık sistemi devreye girer.