Baş Dönmesi Neden Olur? Baş Dönmesi Nasıl Geçer?

Baş Dönmesi Nedir?

Baş dönmesi , kişinin dengesini kaybetmiş gibi hissetmesi veya çevresindeki her şeyin hareket ediyor gibi algılanması durumudur. Genellikle iç kulaktaki denge merkezinin etkilenmesi, beyindeki sinyallerin işlenmesindeki sorunlar veya kan dolaşımıyla ilgili problemler sonucu ortaya çıkar. Baş dönmesi, aniden ortaya çıkabilir ve genellikle mide bulantısı, sersemlik, dengesizlik veya bayılacakmış gibi hissetme ile birlikte görülebilir. Hafif ve kısa süreli olabilirken bazı durumlarda altta yatan ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.

Baş dönmesinin süresi, altta yatan nedenine bağlı olarak değişir. Ciddi olmayan baş dönmeleri genellikle birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürer ve stres, yorgunluk, ani hareketler veya pozisyon değişikliği gibi faktörlerden kaynaklanır. Örneğin, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) birkaç saniyelik ataklar şeklinde ortaya çıkar. Ciddi baş dönmeleri ise saatlerce, hatta günlerce sürebilir ve iç kulak iltihabı (labirentit), meniere hastalığı veya beyinle ilgili problemler gibi durumlarla ilişkilidir. Eğer baş dönmesi uzun sürüyor, sık tekrarlıyor veya konuşma bozukluğu, güçsüzlük gibi diğer ciddi belirtilerle birlikte görülüyorsa, hemen tıbbi yardım alınması gerekir.

Şiddetli baş dönmesi, bayılma, görme kaybı, göğüs ağrısı veya bilinç kaybı gibi ciddi belirtilerle birlikte ortaya çıkıyorsa, vakit kaybetmeden acil servise başvurulması gerekir, çünkü bu durumlar hayati tehlike oluşturabilir. Daha hafif baş dönmesi şikayetlerinde, genellikle iç kulak problemlerinden kaynaklanabileceği için bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanına başvurulması önerilir. Eğer baş dönmesine konuşma bozukluğu, yüz felci veya güçsüzlük gibi nörolojik belirtiler eşlik ediyorsa, bu durum sinir sistemiyle ilgili bir soruna işaret edebileceği için bir nöroloji uzmanına danışılmalı veya yönlendirme sağlanmalıdır. Ayrıca, baş dönmesinin nedeni belirsizse veya farklı sistemlerle ilişkili olduğu düşünülüyorsa, dahiliye uzmanı genel bir değerlendirme yapabilir. Doğru bir tanı ve tedavi için şikayetlerin ayrıntılı olarak aktarılması büyük önem taşır.

Baş Dönmesi Neden Olur?

Baş dönmesi genellikle iç kulak problemleri, düşük kan basıncı, kan dolaşımı sorunları veya ani pozisyon değişikliklerinden kaynaklanır. İç kulakta dengeyi sağlayan yapıların etkilenmesiyle oluşan vertigo, baş dönmesinin sık rastlanan bir nedenidir. Ayrıca, stres, anksiyete, dehidrasyon, düşük kan şekeri ve kansızlık gibi durumlar da baş dönmesine yol açabilir. Ciddi durumlarda baş dönmesi, beyin veya sinir sistemiyle ilgili rahatsızlıkların, örneğin felç veya multiple sklerozun bir belirtisi olabilir. Nedeni doğru anlamak için baş dönmesinin süresi, sıklığı ve eşlik eden diğer belirtiler dikkate alınmalıdır.

Baş dönmesi nedenleri arasında şunlar yer alır:

• İç kulakta dengeyi sağlayan yapıların etkilenmesi (örneğin, vertigo veya BPPV).
• Düşük kan basıncı veya ani tansiyon değişiklikleri.
• Kan şekeri seviyesinde ani düşüşler (hipoglisemi).
• Dehidrasyon (vücudun susuz kalması).
• Kansızlık (anemi).
• Stres ve anksiyete.
• Kan dolaşımı sorunları.
• Beyinle ilgili rahatsızlıklar (örneğin, felç veya multiple skleroz).
• Kalp ritim bozuklukları.
• Meniere hastalığı gibi iç kulak hastalıkları.
• İlaçların yan etkileri.
• Migren atakları.
• Pozisyonel baş dönmesi (örneğin, ani hareket veya pozisyon değişiklikleri).
• Beyin kanaması veya tümör gibi ciddi durumlar.

Ani baş dönmesi en çok iç kulakta dengeyi sağlayan yapıların etkilenmesinden, özellikle benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) gibi durumlarda ortaya çıkar. Bunun dışında, ani tansiyon düşmesi, kan şekeri seviyesindeki değişiklikler, stres, yorgunluk veya susuzluk gibi faktörler de başlıca nedenlerdir. Ayrıca, migren, iç kulak enfeksiyonları veya bazı nörolojik sorunlar ani baş dönmesine yol açabilir. Nadir durumlarda ise beyinle ilgili ciddi rahatsızlıklar, örneğin felç veya beyin kanaması, ani baş dönmesinin nedeni olabilir. Nedeni belirlemek için semptomların süresi ve eşlik eden diğer belirtiler dikkatlice değerlendirilmelidir.

Baş dönmesi, bazı durumlarda aniden ortaya çıkabilir. Ani baş dönmeleri iç kulakta dengeyi sağlayan yapıların etkilenmesi, tansiyon düşmesi, kan şekeri seviyesindeki ani değişiklikler veya stres gibi nedenlerden kaynaklanır. Ayrıca, pozisyonel baş dönmesi olarak bilinen benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) gibi durumlar da ani baş dönmesine yol açabilir. Nadir de olsa, ani baş dönmesi felç, beyin kanaması veya kalp ritim bozukluğu gibi ciddi bir durumun belirtisi olabilir. Bu tür bir baş dönmesi genellikle aniden başlar, kısa sürede yoğun bir şekilde hissedilir ve denge kaybı, mide bulantısı veya sersemlik gibi belirtilerle birlikte görülebilir. Bu nedenle, özellikle sık tekrarlıyorsa veya başka ciddi belirtiler eşlik ediyorsa, bir sağlık uzmanına başvurulması önemlidir.

Kristal oynaması (Benign Pozisyonel Paroksismal Vertigo)

Halk arasında kristal oynaması olarak bilinen Benign Pozisyonel Paroksismal Vertigo (BPPV) en sık görülen iç kulak kaynaklı vertigo nedenlerinden birisidir. Kısa süreli ama şiddetli bir baş dönmesine neden olur.

İç kulak iltihabı ve enfeksiyonları

İç kulakta, bakteri ve virüs gibi nedenlerle enfeksiyon görülebilir. Bu enfeksiyona labirentit adı verilir. İç kulakta meydana gelen iltihaplanmalar da dengeyi sağlayan yapıların işlevini bozar ve baş dönmesine neden olur.

Vestibüler nörit (Denge sinir iltihabı)

Vestibüler nörit yani denge sinir iltihabı, kişide ani ve şiddetli baş dönmesi meydana getirir. Baş dönmesine mide bulantısı ve kusma eşlik edebilir. Üst solunum yollarında oluşan enfeksiyonlar bu hastalığın ortaya çıkmasını sağlar.

Anemi

Anemi , aşırı yorgun ve bitkin hissetmenin yanı sıra baş dönmesine sebep olur.

Akustik nöroma

Akustik nöroma, beyinden kulağa giden sinirlerde gelişen, denge ve işitmeyi kontrol eden bölgede oluşan iyi huylu tümörlerdir. Bu tümörlere bağlı baş dönmesi oluşabilir.

Atriyal fibrilasyon

Atriyal fibrilasyon, kalpte en yaygın görülen ritim bozukluğudur. Çarpıntı hissiyle gelişir ve baş dönmesi sebeplerinden birisidir.

Düşük tansiyon

Tansiyon düştüğünde beyne yeteri kadar kan akışı sağlanamayabilir. Bu durumda baş dönmesi ve sersemlik hissi ortaya çıkabilir.

Beyin hasarı

Kafaya alınan darbeler, beyin sarsıntısına neden olarak baş dönmesi ve denge kaybına yol açabilir. Bu tür yaralanmalar aynı zamanda bulantı ve baş ağrısı da yapabilir.

Migren

Migren atakları sırasında kişide baş dönmesi oluşabilir. Bazı hastalarda baş ağrısı oluşmadan saatler süren baş dönmesi görülür.

Multipl skleroz (MS)

Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminde meydana gelen, beyin ve omurilikle vücudun diğer bölümleri arasında iletişim sağlayan miyelin kılıfında hastalıkla meydana gelir. MS hastalığında baş dönmesi görülebilir.

Parkinson hastalığı

Bazı Parkinson hastalarında ayağa kalkmayla ortaya çıkan baş dönmesi ve bayılma gerçekleşebilir.

Anksiyete ve stres

Baş dönmesi sebepleri arasında stres büyük bir yer kaplar. Stres ve buna bağlı gelişen anksiyete, gerginlik ve sinirlilik hali vücudu büyük oranda etkiler ve baş dönmesi meydana gelir.

Zehirlenme

Solunum kaynaklı zehirlenmelerde baş dönmesi görülebilir. Zehirlenme durumunda sık görülen diğer belirtiler mide bulantısı ve kusmadır.

Susuz kalma

Vücutta sıvı kaybı artınca baş dönmesi ve tansiyon düşüklüğü ortaya çıkabilir. Artan güçsüzlük hissi de diğer belirtilerdendir.

Düşük kan şekeri

Kan şekeri düştüğünde baş dönmesiyle birlikte açlık, titreme, terleme gibi sorunlar yaşanabilir. Şeker hastalığı olan kişiler de baş dönmesi yaşayabilir.

İlaçlar

Bazı tansiyon ilaçları ve antibiyotikler, antidepresanlar ve sakinleştiriciler baş dönmesine sebep olabilir.

Yol tutması

Halk arasında araba tutması olarak bilinen hareket hastalığı baş dönmesine neden olabilir.

Baş Dönmesi Belirtileri Nelerdir?

Baş dönmesi belirtileri arasında baygınlık hissi, denge kaybı, zayıflık, sersemlik hissi gibi durumlar yer alabilir.

Baş dönmesi belirtileri şu şekildedir:

• Dengesizlik
• Zayıflık
• Baygınlık hissi
• Zeminin döndüğü hissi
• Sersemlik
• Başta ağırlık hissi

Dengesizlik

Kişi yürürken veya ayakta dururken dengesini korumakta zorluk çekebilir. Bu durum, vücudun sabit duramaması veya yana kayması hissi ile kendini gösterir.

Zayıflık

Baş dönmesi sırasında kişi kendini güçsüz ve halsiz hissedebilir. Bu hissiyat genellikle fiziksel hareketlerde zorlanmaya yol açar.

Baygınlık Hissi

Baş dönmesi yaşayan kişi, sanki bayılacakmış gibi hissedebilir. Genellikle ani bir tansiyon düşmesiyle birlikte ortaya çıkar.

Zeminin Döndüğü Hissi

Vertigo olarak da bilinen bu his, kişinin çevresinin ya da zeminin döndüğünü hissetmesine neden olur. Genellikle iç kulak problemlerinden kaynaklanır.

Sersemlik

Kişi kendini kafa karışıklığı veya hafif bir uyuşukluk içinde hissedebilir. Genel bir denge kaybı hissi hakimdir.

Başta Ağırlık Hissi

Başın ağırlaşmış ya da basınç altında olduğu hissi yaygın bir baş dönmesi belirtisidir. Bu durum, genellikle stres veya yorgunlukla birlikte ortaya çıkabilir.

Baş Dönmesi Teşhisi Nasıl Yapılır?

Baş dönmesinin niteliğini anlamak için kişinin tıbbi geçmiş incelemesi istenebilir. Hastanın göz hareketleri incelenebilir, statik pozisyonel testler uygulanabilir. Kan basıncında düşüş olup olmadığının gözlemlenmesi için kan testleri yapılabilir.

Denge bozukluğu ve baş dönmesine neden olan problemin iç kulaktan kaynaklı olup olmadığını belirlemek için videonistagmografi (VNG) testi uygulanabilir. Dix Hallpike testi ve Video Head Impulse Test (vHIT) gibi yöntemler tercih edilebilir. Ayrıca BT ve MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Baş dönmesinin psikolojik sebeplerle olup olmadığını belirlemek için psikiyatri uzmanlarından destek alınabilir.

Baş Dönmesi Nasıl Tedavi Edilir?

Baş dönmesi tedavisi altta yatan sağlık problemine bağlı olarak değişebilir.

Vertigo kaynaklı baş dönmesi ve bulantıda rahatlama sağlamak için reçeteli antihistaminikler ve antikolinerjikler gibi ilaçlar önerebilir. Migrene bağlı baş dönmesinde, migren ataklarını önlemeye yardımcı ilaçlar kullanılabilir.

Epley manevrası adı verilen bir teknik, kristal oynaması ile meydana gelen vertigo tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Bu teknikle baş dönmesinin şiddeti hafifletilebilir. Bu işlemi evde yapmadan önce mutlaka bir hekime danışmak gerekir.

Baş dönmesi stres kaynaklı ise psikoterapi uygulanabilir. Eğer iç kulak enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, enfeksiyonun tedavisi baş dönmesini engellemeye yardımcı olacaktır.

Nadir olarak kullanılan bir prosedür olan labirentektomi, etkilenen kulakta vestibüler labirenti devre dışı bırakır. Denge fonksiyonunu diğer kulak sağlar. Bu teknik, ciddi işitme kaybı varsa ve baş dönmesi diğer tedavilere yanıt vermemişse kullanılabilir.

Baş Dönmesi Nasıl Geçer?

Baş dönmesini geçirmek için evde uygulayabileceğiniz basit yöntemler bulunur. Baş dönmesi sırasında uzanmak, hızlı ve ani hareketlerden kaçınmak, yüksek ses parlak ışıklardan uzak durmak baş dönmesini geçirmeye yardımcı olur.

Baş dönmesini geçirmek için şunlar yapılabilir:

• Baş dönmesi sırasında dinlenmek
• Hızlı ve ani hareketlerden kaçınmak
• Sıvı tüketimine dikkat etmek
• Yüksek ses ve parlak ışıklardan kaçınmak
• Sersemlik hissi azalmaya başladığında yavaş hareketlerle ayağa kalkmak
• Korku ya da endişe verici hisleri önlemek için sakinleştirici şeyler düşünmek

Sağlık sorununa bağlı olmayan baş dönmelerini önlemek için, yaşam alışkanlıklarını düzenlemek gerekmektedir. Geceleri 7-9 saat aralığında uyku uyumak, gün içinde yeterli su içmek, düzenli ve dengeli beslenmek vücudun direncini artırır. Tansiyon ve kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur.

Baş Dönmesine Ne İyi Gelir?

Dinlenmek, yeterli miktarda su tüketmek, meyve suyu tüketmek, badem ve ceviz gibi sağlıklı atıştırmalıklar tercih etmek, şekerli limon suyu içmek, açık havada derin nefes almak baş dönmesine iyi gelir.

Baş dönmesine iyi gelen yöntemler arasında şunlar yer alır:

• Oturmak veya uzanmak
• Bol su içmek
• Şekerli içecekler veya meyve suyu içmek
• C vitamini zengini besinler tüketmek
• Bitki çayı içmek
• Zencefil tüketmek
• Badem ve ceviz tüketmek
• Açık havada derin nefes almak

Oturmak veya uzanmak

Baş dönmesi sırasında hemen oturmak veya uzanmak, düşme riskini azaltır ve vücudun dengeyi yeniden kazanmasına yardımcı olur. Bu basit hareket, özellikle ani baş dönmesi ataklarında etkili olabilir.

Bol su içmek

Susuzluk, baş dönmesinin yaygın nedenlerinden biridir. Yeterli miktarda su içmek, vücudun nem dengesini koruyarak baş dönmesi belirtilerini hafifletebilir.

Şekerli içecekler veya meyve suyu içmek

Düşük kan şekeri baş dönmesine neden olabilir. Şekerli içecekler veya meyve suyu tüketmek, kan şekeri seviyesini hızlıca yükselterek baş dönmesini hafifletebilir.

C Vitamini zengini besinler tüketmek

C vitamini, özellikle Meniere hastalığına bağlı vertigo belirtilerini hafifletebilir. Portakal, greyfurt ve çilek gibi meyveler C vitamini açısından zengindir.

Bitki çayı içmek

Papatya ve nane gibi bitki çayları, rahatlatıcı etkileri sayesinde baş dönmesini hafifletebilir. Ginkgo biloba gibi çaylar beyne giden kan akışını düzenlemeye yardımcı olur.

Zencefil Tüketmek

Zencefil, özellikle yol tutması ve baş dönmesi belirtilerine karşı etkili olabilir. Taze, toz halinde veya çay olarak tüketildiğinde mide bulantısını da hafifletebilir.

Badem ve Ceviz Tüketmek

E vitamini açısından zengin olan badem ve ceviz, kan dolaşımını destekleyerek baş dönmesi belirtilerini hafifletebilir. Düzenli olarak tüketildiğinde vücudun dengesini korumaya yardımcı olur.

Açık Havada Derin Nefes Almak

Açık havada derin nefes almak, baş dönmesi sırasında vücudun oksijen seviyesini artırarak rahatlama sağlar. Ayrıca, temiz hava ve nefes egzersizleri stresi azaltarak baş dönmesi ataklarını hafifletebilir.

Hangi Durumlarda Baş Dönmesi İçin Doktora Başvurulmalıdır?

Bir veya iki günden uzun süre devam eden baş dönmesi veya vertigo yaşanıyorsa durum ciddiye alınmalıdır. Kişi ayakta duramayacak veya yürüyemeyecek kadar baş dönmesi yaşıyor, mide bulantısı yaşıyor ve sık sık kusuyorsa acil bir tıbbi müdahale gerekebilir.

Baş Dönmesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sürekli Baş Dönmesi Neden Olur?

Sürekli baş dönmesi, iç kulak sorunları, nörolojik hastalıklar veya ilaç yan etkilerinden kaynaklanabilir.

Ani Baş Dönmesi Neden Olur?

Ani baş dönmesi, pozisyonel vertigo, tansiyon düşüklüğü veya ani hareketle iç kulak denge sisteminin etkilenmesinden kaynaklanabilir.

Baş Dönmesi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Baş dönmesi için kulak burun boğaz (KBB) uzmanına veya nöroloğa başvurulmalıdır.

Baş Dönmesi ve Mide Bulantısı Neden Olur?

Baş dönmesi ve mide bulantısı, genellikle vertigo , migren veya iç kulak rahatsızlıklarından kaynaklanır.

Hamilelikte Baş Dönmesi Tehlikeli Midir?

Hamilelikte baş dönmesi genellikle normaldir, ancak şiddetliyse veya bayılmaya neden oluyorsa doktora başvurulmalıdır.

Baş Dönmesi Ne Zaman Tehlikelidir?

Baş dönmesi, bayılma, görme kaybı veya şiddetli baş ağrısı gibi belirtilerle birlikteyse tehlikeli olabilir.

Sinüzit Baş Dönmesi Yapar Mı?

Evet, sinüzit iç kulak basıncını etkileyerek baş dönmesine neden olabilir.

Boyun Fıtığı Baş Dönmesi Yapar Mı?

Evet, boyun fıtığı sinir sıkışmalarına bağlı olarak baş dönmesine yol açabilir.

Çocuklarda Baş Dönmesi Neden Olur?

Çocuklarda baş dönmesi genellikle enfeksiyonlar, susuzluk veya anemi gibi durumlardan kaynaklanır.

Baş Dönmesi Nasıl Geçer?

Baş dönmesi, bol su içmek, dinlenmek ve gerektiğinde doktor önerisiyle ilaç kullanmakla geçebilir.

Baş Dönmesine Ne Sebep Olur?

Baş dönmesine iç kulak rahatsızlıkları, tansiyon problemleri ve nörolojik durumlar neden olabilir.

Baş Dönmesi Ciddi Midir?

Baş dönmesi bazı durumlarda ciddi olabilir, özellikle şiddetli veya uzun süreli ise tıbbi değerlendirme gereklidir.