FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Egzama, ciltte kuru, pullu yamalar ve yoğun kaşıntıya neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Genetik ve çevresel faktörler bu rahatsızlığın nedenleri arasındadır. Egzama genellikle çocukluk döneminde başlar ve cildin üst tabakasını sağlamlaştıran bir proteinin eksik veya hatalı üretimiyle ilişkilendirilir. Bu durum cildin alerjen maddelere karşı daha geçirgen olmasına yol açabilir. Egzama belirtileri arasında kuru, pullu lezyonlar, cilt kalınlaşması, su toplanması, kızarıklık, şişlik, duyarlılık ve hassasiyet bulunur. Bu belirtiler genellikle dirsek, diz, kafa derisi, elde egzama, ayaklar, kol içleri ve dizlerin arkasında görülür. Egzama bir alerji değildir ancak alerjik hastalıklarla sık görülür. Egzama olan kişilerde cilt daha geçirgen olduğu için alerjen madde geçişleri daha fazla olabilir ve bu da alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Egzama tedavisinde cilt bakımı, nemlendirici kullanımı, kaşıntıyı azaltıcı ilaçlar ve alerjenlerden kaçınma önemlidir. Ayrıca, egzama semptomlarının şiddetini azaltmak için stresten kaçınmak da faydalı olabilir.
İçindekiler
Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?
Egzama (atopik dermatit), ciltte kuru, pullu yama tarzında lezyonlara ve yoğun kaşıntıya neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık cildin kaşınmasıyla kırmızı kabarık noktalara, kalınlaşmış deriye ve cilt yüzeyinde açık kesiklere neden olabilir. Yoğun kaşıntı hissi uykuyu zorlaştırır, bu da yorgunluk, okulda ve işte kötü performans, günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanma ve genel olarak daha kötü yaşam kalitesi ile sonuçlanır.
Egzamanın nedenleri arasında genetik ve çevresel faktörler önemli bir rol oynamaktadır. Yapılan araştırmalarda, hastaların büyük bir kısmında kalıtsal olarak cildin üst tabakasını sağlamlaştıran bir proteinin eksik veya hatalı üretiminin olduğu, bu nedenle çevreden gelen alerjen maddelere karşı cildin daha geçirgen olduğu saptanmıştır. Bu durum, egzama hastalarının diğer bireylere kıyasla daha hassas bir cilde sahip olmalarına neden olur.
Egzama her yaş ve cinsiyette insanı etkileyebilir. Çoğu egzama vakası çocukluk döneminde başlar, ancak yetişkinlerde de ilk kez egzama gelişmesi mümkündür. Egzamanın etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, bazı kişilerde hafif belirtiler görülürken, bazı kişilerde ise daha şiddetli semptomlar olabilir. Tedavi edilmediğinde, egzama kronikleşebilir ve ciltte kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle, egzama belirtileri fark edildiğinde bir dermatoloğa başvurmak önemlidir. Tedavi, belirtilerin kontrol altına alınmasını ve yaşam kalitesinin artırılmasını amaçlar.
Egzama ve AlerjilerEgzama bir alerji olmamakla beraber, sık olarak alerjik hastalıklarla birlikte seyreden bir durumdur. Bununla beraber, egzamalı insanların ciltleri diğer insanlarınkine kıyasla bir miktar daha geçirgen olduğu için alerjen madde geçişlerine daha fazla izin vermekte, bu nedenle egzaması olanlarda alerjik hadiselere daha sık rastlanmaktadır.
Egzama Neden Olur?
Egzamanın nedenleri arasında genetik ve çevresel faktörler önemli bir rol oynar. Genetik aktarım sonucu, bazı bireylerde alerjiler gelişebilir ve bu alerjiler egzama için zemin hazırlayabilir. Özellikle ailede egzama veya alerjik hastalık öyküsü olan kişilerde egzama görülme olasılığı daha yüksektir.
Egzama, çocuklar ve yetişkinlerde çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Alerjiler, stres ve aşırı titizlik gibi nedenler egzama gelişiminde etkili olabilir. Alerjiler, özellikle polen, toz, evcil hayvan tüyleri gibi çevresel alerjenlere karşı cildin hassasiyetini artırarak egzama semptomlarını tetikleyebilir. Stres, vücudun bağışıklık sistemini zayıflatarak egzama belirtilerinin şiddetlenmesine yol açabilir. Aşırı titizlik ve sık sık kimyasal temizleyici kullanımı da cildin doğal koruyucu bariyerini zayıflatarak egzama riskini artırabilir.
Egzama, özellikle ev kadınları, inşaat işçileri, kuaförler ve temizlik işçileri gibi meslek gruplarında sıklıkla görülür. Bu meslek grupları, cildi tahriş edebilecek kimyasallara, suya ve toza sürekli maruz kalabilirler. Bu durum, cildin kurumasına ve tahriş olmasına neden olarak egzama gelişimini kolaylaştırır. Ayrıca, bu mesleklerde çalışan kişilerde stres seviyelerinin yüksek olması da egzama riskini artırabilir.
Sonuç olarak, egzamanın nedenleri karmaşık ve çok yönlüdür. Genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve yaşam tarzı, egzama gelişiminde etkili olabilir. Egzama belirtileri fark edildiğinde, bir dermatoloğa danışarak uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi önemlidir. Tedavi, egzama semptomlarının kontrol altına alınmasını ve yaşam kalitesinin artırılmasını amaçlar.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
Egzamanın belirtileri kişiden kişiye değişmekle beraber, bebekler ve küçük çocuklarda lezyonlar genellikle dirsek, diz, kafa derisi ve yüz bölgelerinde görülür.
Daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde ise genellikle eller, ayaklar, kol içleri ve dizlerin arkası lezyonların daha sık görüldüğü bölgelerdir.
Semptomlar şunları içerebilir:
- Kuru, pullu lezyonlar
- Kuru bir cilt
- Ciltte kalınlaşma
- Deride su toplanması
- Ciltte kızarma ve şişlik
- Cilt renginde değişiklikler
- Duyarlılık ve hassasiyet
- Kaşıma esnasında ciltte olan yaralanmalar
Egzama Nasıl Teşhis Edilir?
Dermatolog tarafından muayene bulguları ve ciltteki belirtilerden yola çıkarak egzama teşhisi koyabilir.
Bunun yanı sıra, egzamalı kişilerde sık görülen bir takım alerjik durumları tespit etmek için Deri Prick Testi ve kan testi gibi bir takım alerji testleri istenebilir.
Egzama Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Egzama için bir tedavi kesin bir yoktur; ancak, uygulanan tedaviler ile cildin korunması, kaşıntının giderilmesi, iltihap ve enfeksiyonların önlenmesi veya kontrol altına alınması mümkündür.
Kapsamlı bir tedavinin hedefleri şunlardır:
Cilt Hasarının Önlenmesi
Cildin aşırı sıvı kaybını ve kuruyarak çatlamasını engelleyecek nemlendiriciler ile cilt bariyerini sağlamlaştıracak nemlendiriciler tedavide kullanılabilir.
Yangı Reaksiyonunun Azaltılması
Egzamalı insanların ciltlerinde genel olarak kuru, kızarık ve kaşıntılı yangı bölgeleri bulunmaktadır. Bu yangı reaksiyonlarının önlenebilmesi için steroid içeren kimi yüzeysel kremler kullanılmaktadır.
Yüzeysel kremler yeterince güçlü olmadığında, aşağıdaki gibi yangı reaksiyonunun daha kısa sürede kontrolünü sağlamak için aşağıdaki gibi daha geniş kapsamlı tedaviler de kullanılabilir:
- Ağızdan veya damar yoluyla alınabilecek kortikosteroid içerikli tedaviler
- Bağışıklık sisteminin aşırı çalışmasını engelleyebilecek diğer ilaçlar
- Fototerapi: Cilt lezyonlarının morötesi ışıklar kullanılarak tedavisi
Kaşıntının Giderilmesi
Antihistaminikler kaşıntı için temel tedavi olarak uzun süredir kullanılmaktadır. Hastaların gece boyunca daha rahat uyumalarına yardımcı olur.
Enfeksiyonu Önleme
Cilt yüzeyinde oluşan çatlakların enfekte olması halinde antibiyotikler kullanılabilir. Hekiminiz tarafından aksi belirtilmedikçe düzenli olarak ilaçlarınızı kullanmayı ihmal etmeyin.
Bunların yanı sıra, hekiminize de danışabileceğiniz, hassas cilt türleri için tavsiye edilen ürünlerin kullanılması, kaşıntıyı arttırabilecek yünlü, dar kıyafetlerden kaçınılması gibi yaşam tarzı değişikliklerinden de hastalar fayda görmektedir.
Egzama, çocukluk döneminde başlayıp ileri yaşlarda ise astım ve saman nezlesi gibi hastalıklarında habercisi olan kronik bir hastalıktır. Egzama hastalığı ciltte kurumaya bağlı yoğun bir kaşıntı şeklinde görülür ve bulaşıcı bir hastalık değildir.
Kuru egzama sadece ciltte değil aynı zamanda saçlı deride de görülebilir. Saçlı deride görülen egzama seboreik dermatit bilinmektedir. Seboreik dermatitin en önemli nedenlerinden birisi cildin yağlılık oranıdır. Yağlanmaya bağlı olarak kızarıklık ve kaşıntıyla birlikte küçük kabuklanmalara neden olur.
Saç derisinde meydana gelen egzama derinin pullu ve kepekli görünmesine neden olur, bu da kişileri oldukça rahatsız edebilir. Saçta egzama ile ortaya çıkan belirtiler arasında saç derisinde kızarıklık, kaşınmalar, yağlanma, hassasiyet ve dökülmeye neden olabiliyor.
Seboreik dermatit burun kenarları, alın bölgesi, yanaklar ve kaşlarda da kabuklanma şeklinde gözlemlenebilir. Seboreik dermatit özel egzama şampuanı ve losyonlar kullanılarak tedavi edilebilir bir hastalıktır. Seboreik dermatit bulaşıcı bir hastalık değildir.
Çocuklarda ve bebeklerde görülen egzamayı tedavi etmek için öncelikle nedenini bulmak gerekir. Bebeğe ya da çocuğa dokunabilecek besin içerikleri veya (ıslak mendil, krem ya da benzeri ürünleri) kimyasal maddeleri uzak tutmak gerekir.
Çocuklarda ya da bebeklerde görülen egzamada cildi nemli tutmak çok önemlidir. Kullanılacak olan nemlendirici ürünleri organik seçmek ve kimyasal ürünlerden uzak tutmak gereklidir. Ayrıca giydirilecek kıyafetlerin %100 pamuklu ürün olması tercih edilmelidir, yünlü ürünlerden uzak durulmalıdır.
Egzama Tedavisinde Ne Tür İlaçlar Kullanılır?
Egzamanın tedavisinden önce hangi tipi olduğu belirlenmelidir. Hastalığın öyküsü, hastalığın seyri ve daha önce tekrarlayıp tekrarlamadığına göre tedavi yöntemleri değişebilmektedir. Örneğin; seboreik egzama şampuan ve özel losyonlarda tedavi edilebilirken, atopik egzama da ise hastaya öncelikle kortizonlu ilaçlar veya egzama kremi verilebilir.
Egzama Çeşitleri
Egzama hastalığının birçok türü bulunmaktadır. Atopik dermatit:
- El egzaması: El egzaması en sık görülen egzama çeşitlerindendir. Ellerde meydana gelen bu egzama türünün belirtileri kuru ve kırmızı renkte döküntülerdir. Ayrıca bu belirtilere kaşıntıda eşlik eder.
- Kontakt dermatit: Kontakt dermatit alerji sonucu oluşan bir egzama türüdür. Bu egzama türü bulaşıcı değildir. Parfüm, krem gibi bazı kozmetik ürünler, ten ile temas eden bazı bijuteri ürünleri ve çeşitli bitkiler hastalığın tetiklenmesine sebep olabilir.
- Dishidrotik egzama: Dishidrotik egzama kronik bir egzama türüdür. Ciltte yanma ve kaşınma gibi bir etki bırakır. Genellikle ayaklarda ve avuç içlerinde görülen dishidrotik egzamanın sebebi bilinmemektedir.
- Staz dermatiti: gravitasyonel egzema veya variköz egzema olarak bilinen bu egzama türü, alt bacaklarda ortaya çıkar. Bacaklarda yer alan damarların çalışmadığı durumlarda kan akışı bacaklardan kalbe gidemez. Bunun sonucunda geri dönemeyen kan bacaklarda birikir. Bu durum staz dermatiti oluşturur.
- Nörodermatit: Kaşıntılı ve kabuklanmaya meyilli bir egzama türüdür ve genellikle kaşıntıyla başlar. Bilekler, boyun, bacaklar ve kasık bölgelerinde meydana gelebilir.
- Numuler egzama: Diğer ismi ile ‘diskoid egzama’ genellikle 2-4 cm çapında pembe-kırmızı plaklar olarak görülür. Bazıları iyileşirken bazıları tekrarlayabilir. Lezyon çok kaşıntılı olabilir ancak bazı kişilerde hiç kaşıntı olmaz. Nedeni tam bilinememekle birlikte bakteriler, kuru deri, sabun, sık banyo yapmak, bazı ilaçlar numuler egzama oluşumunu etkiliyor olabilir.
- Seboreik dermatit: Bu egzama türü genellikle saçlı deride oluşur. Kaşlar, burun kenarları, kulak arkaları ve boyun arkasında saç diplerinde görülebilir. Kaşıntılı bir egzama türüdür.
- Atopik dermatit: Çoğunlukla çocukluk çağında başlayan bir egzama türüdür.
Egzama Ne İyi Gelir?
Egzama tedavisi egzamanın türüne, kişinin yaşına, cinsiyetine ve belirtilerin şiddetine göre değişebilir. Bu süreçte semptomların hafifletilmesi için bazı önlemler alınabilir. Öncelikle doktorun önerdiği egzama kremleri, ilaçları ve şampuanları kullanılabilir. Bununla birlikte reçetesiz tedavi yöntemlerine de başvurulabilir. Düzenli nemlendirici, onarıcı merhemler kullanarak pullu ve kaşıntılı yüzeylerin şiddeti bir nebze hafifletilebilir. Ayrıca sıcak su yerine ılık su ile duş almak da cildinizi kurutmadan ve tahriş etmeden temizlik sağlayabilir. Yumuşak formlu temizleyiciler kullanarak tahriş riski azaltılmalı ve kese gibi sert ve tahriş edici etkiye sahip temizleyicilerden kaçınılmalıdır. Ayrıca egzamalı bölgenin sürekli olarak yıkanması ve alkol bazlı ürünlerin sürekli kullanımı bölgeyi kurutarak tahriş riskini ve kaşıntıyı arttırabilir.
Egzama Nasıl Geçer?
Egzamanın geçmesi veya semptomlarının kontrol altına alınması için cilt bakımının düzenli yapılması ve cildin düzenli olarak nemlendirilmesi önemlidir. Nemlendirici kremler cildin kurumasını engelleyerek kaşıntıyı ve tahrişi azaltır. Ayrıca, doktor tavsiyesiyle kaşıntı önleyici kremler kullanılarak semptomların şiddeti azaltılabilir. Egzama hastalarının, ciltlerini tahriş edebilecek sert sabunlar ve deterjanlar kullanmaktan kaçınmaları gerekmektedir.
Egzamayı tetikleyen gıdaların tüketimini azaltmak da semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Örneğin, bazı insanlarda baharatlı yiyecekler veya süt ürünleri egzama semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle, bu tür gıdalardan uzak durmak semptomların kontrol altına alınmasında etkili olabilir. Beslenme düzenine dikkat ederek vücudun ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri almak da cilt sağlığını olumlu yönde etkileyebilir.
Egzama hastalıklarında stresin de önemli bir rolü vardır. Aşırı stres, egzama semptomlarının artmasına neden olabilir. Stresin yönetilmesi için yoga, meditasyon, spor ve solunum egzersizleri gibi yöntemler denenebilir. Düzenli uyku ve sağlıklı bir yaşam tarzı, bağışıklık sistemini güçlendirerek egzama belirtilerinin azalmasına yardımcı olabilir.
Egzama tedavisinde doğal yöntemler de destekleyici olabilir. Örneğin, yulaf banyoları veya aloe vera jeli gibi doğal ürünler cildin yatışmasına ve nemlenmesine yardımcı olabilir. Ancak, bu tür yöntemleri kullanmadan önce bir dermatoloğa danışmak önemlidir. Dermatolog, egzamanın türüne ve şiddetine göre en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.
Egzama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Egzama Bulaşıcı Mı?
Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir.
Alerjik Egzama Nedir?
Alerjik egzama genellikle çocukluk çağında kendini gösterir. Alerjik egzama türü cilt yüzeyinde meydana gelen kaşıntılı, kızarık ve kabarık lezyonlar şeklinde görülen kronik bir hastalıktır.
Strese Bağlı Egzama Belirtileri Nelerdir?
Strese bağlı egzama hastalığında kaşıntı, kızarıklık ve kabarıklık şeklinde semptomlar gözlemlenir.
Dishidrotik Egzama Nedir?
Dishidrotik Egzama genellikle el ve ayaklarda görülen bir egzama türüdür. Kişide bulunan alerji öyküsü dishidrotik egzamayı tetikleyebilir. Semptomların ilerlemesi durumunda ileri derece ağrılı ve kaşıntılı bir hale gelebilir.
Saç Derisinde Egzama İçin Hangi Tedaviler Kullanılabilir?
Saç derisinde bulunan egzama türlerinin tedavisinde egzama için özel üretilen şampuanlar oldukça tercih edilmektedir. Aynı zamanda doktorun reçete edeceği antihistaminikler, kortikosteroidler, immünmodülatörler ve topikal kortikosteroidler kullanılabilir.
Sulu Egzama Nedir?
Sulu egzama olarak bilinen egzama türü büyük ve kaşıntılı içi sulu kabarcıklar şeklinde belirti gösteren sulu egzama genellikle ellerde ve ayaklarda sık görülür.
Bebeklerde Egzama Nasıl Tedavi Edilir?
Bebeklerde egzama çoğunlukla diz, dirsek, yüz ve kafa bölgelerinde görülür. Bebeklerde egzama tedavisi egzamanın türüne göre belirlenmelidir. Bu süreçte egzama olan bebeğin cildine ıslak mendil ve kremler gibi kimyasal içeriği bulunan ürünlerden kaçınılmalıdır. Bebek egzamasında en önemli noktalardan biri cildi sürekli nemli tutmaktır. Bu süreçte kimyasal içeriği bulunmayan organik nemlendiriciler tercih edilebilir. Aynı zamanda bebeğin cildine temas edecek kıyafetlerin pamuklu tercih edilmesi de önemlidir.