Geniz Akıntısı Nedir?
Geniz akıntısı, ya da diğer adıyla postnazal sızıntı hemen her bireyi hayatının en az bir noktasında doğrudan etkileyen, yaygın bir belirtidir. İnsan vücudunda, burunda ve boğazda bulunan bezler burun zarlarını nemlendirmek ve bağışıklık sistemine bağlı olarak enfeksiyonla savaşmak, ya da yabancı maddeleri filtrelemek için sürekli olarak mukus ya da diğer adıyla sümük üretir.Bireyler normal şartlar altında vücutlarının ürettiği mukusu farkına bile varmadan, refleksif olarak yutar. Ancak bireyin vücudu çeşitli sebeplerden dolayı fazladan mukus üretmeye başladığında, bunun boğazınızın arkasında biriktiği hissedilebilir. Birey aynı zamanda mukusun burundan boğaza doğru aşağı aktığını da hissedebilir. Fazla mukusun özellikle burundan aşağıya, boğaza doğru akmasına geniz akıntısı adı verilir.
Geniz Akıntısı Neden Olur?
Geniz akıntısı, çok sayıda farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Bu nedenler arasında en yaygını alerjik tepkimeler ya da diğer adıyla alerjik postnazal damlamadır. Daha önce alerji için test yaptırmış olan bireyler geniz akıntısını tetikleyebilecek alerjik öğelerden daha iyi kaçınabilir veya bu öğelere maruz kalacaklarından önceden haberdar olurlarsa gerekli önlemleri alabilirler.Geniz akıntısının en yaygın ikinci nedeni ise, sapmış bir septum olarak kabul edilir. Bu durumda bireyin burun delikleri arasındaki ince kıkırdak duvarın, yani septumun yer değiştiği ve bir yöne doğru eğilmeye başladığı gözlemlenir. Bu eğilme sonucunda burun deliklerinden geçiş yapılabilecek alan küçülür ve normal seviyede olması gereken mukus drenajı engellenerek geniz akıntısı belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir
Geniz akıntısının diğer nedenleri arasında bakteriyel sinüs enfeksiyonları, soğuk havalar ve hava koşullarında ani değişiklikler, kimyasallardan, parfümlerden, temizlik ürünlerinden, ateşten veya diğer tahriş edici maddelerden çıkan dumanlar, kuru, nemsiz hava, soğuk algınlığı veya grip ile sonuçlanan viral enfeksiyonlar, baharatlı yiyecekler, aralarında bazı tansiyon ve doğum kontrol ilaçlarının da dahil olduğu bir takım ilaç grupları, ve hamilelik sayılabilir.
Bazı vakalarda geniz akıntısına neden olan sorunun kaynağı aşırı mukus yerine bireyin boğazının mukusu normal bir şekilde temizleme kabiliyetini yitirmesidir. Çeşitli tıbbi durumlardan kaynaklanan yutma problemleri veya mide reflüsü, bireyin boğazında geniz akıntısı gibi hissedilen sıvıların birikmesine neden olabilir.
Geniz Akıntısı Nasıl Önlenir?
Alerjiden kaynaklanan geniz akıntısını önlemenin en etkili yolu, duruma yol açan alerjenlere maruziyeti olabildiğince azaltmaktır. Bunun için birey günlük alerji ilacı kullanabilir veya düzenli alerji iğneleri yaptırabilir. Birey evi ve çalışma mekanını olabildiğince temiz ve tozsuz tutmalıdır. Toz akarlarına karşı korunmak için yatak ve yastık kılıfları kullanılmalı, ve bunlar sık sık değiştirilmelidir. Yaşanılan mekanlardaki ısıtma, havalandırma ve klima sisteminde bulunan hava filtreleri düzenli olarak değiştirilmeli ya da temizlenmelidir. Polenlere alerjisi olan bireyler, özellikle polen mevsiminde dışarıda çok zaman geçirirlerse yatmadan önce duş almalıdır.
Geniz Akıntısı Belirtileri Nelerdir?
Geniz akıntısının belirti ve semptomları arasında sürekli boğazın temizlenmesi ihtiyacı veya yutkunma gerekliliği hissi, geceleri, özellikle yatarken daha ağır bir hal alan öksürük ve tıkanma nöbetleri, boğaz içinde ve çevresinde kaşıntı hissi, ve mideye giden aşırı miktarda mukustan kaynaklanan mide bulantısı ile ağız kokusu sayılabilir. Geniz akıntısından çıkan mukus, sümük ya da balgam olarak dışarı çıkarılabilir.Mukusun boğazı orta kulağa bağlayan östaki borusunu tıkadığı vakalarda ağrılı bir kulak enfeksiyonu görülebilir. Bir başka belirti olarak geniz akıntısı nedeniyle sinüs pasajları tıkanırsa bireyde sinüs enfeksiyonu da görülebilir.
Mukusun renginin sarı yada yeşil olması bir bakteriyel enfeksiyonun varlığına işaret etmez. Bu renk değişimi, normalde viral enfeksiyonla savaşan nötrofillerin bölgeye hücum ettiği bağışıklık tepkisinin bir parçasıdır. Bu hücreler, mukusu da aynı renge çevirebilen yeşilimsi renkli bir enzim içerirler.
Geniz Akıntısı Nasıl Teşhis Edilir?
Geniz akıntısı doktor tarafından yapılan fiziksel muayene sonucunda teşhis edilebilir. Geniz akıntısının sebeplerinin belirlenmesi için doktor tarafından bir takım testlerin yapılması ve akıntıdan bir miktar örnek alınarak laboratuvara gönderilmesi mümkündür. Alerjik tepkime olarak geniz akıntısının görüldüğü vakalarda, bireyin neye alerjisinin olduğunun belirlenmesi için alerji testleri gerçekleştirilebilir. Mukusta kan görülmesi durumunda veya eğik septumdan kaynaklanan vakalarda ise doktor bir bilgisayarlı tomografi, röntgen çekimi ya da benzeri testlerin yapılmasını isteyebilir.Geniz Akıntısı Nasıl Geçer?
Geniz akıntısı, akıntıya neden olan sebebin ortadan kalkması veya tedavi edilmesi ile kendiliğinden normal, rahatsızlık vermeyen seviyelerine geri dönebilir.Geniz Akıntısı Nasıl Tedavi Edilir?
Her ne kadar sinir bozucu olsa dahi, birçok vakada geniz akıntısı iyi huyludur ve vücudun kendisini savunma sistemlerinden birisidir. Geniz akıntısı birçok vakada çeşitli yöntemler ile evde tedavi edilebilir olsa dahi, bu yöntemlerin bir kaç gün kullanılmasına rağmen düzelme görülmemesi ya da geniz akıntısın yanında kanlı mukus gibi başka belirti ve semptomların görülmesi halinde, doktor randevusu, özellikle de bir kulak, burun boğaz uzmanı randevusu alınması tavsiye edilir.
Doktorlar sürekli geniz akıntısı ile ilgili sorunlar yaşayan bireyler için kortizonlu steroid içeren burun spreyi reçete edebilir, ancak diğer kortizonlu ilaçlarda olduğu gibi bu burun spreylerinde de uzun süreli kullanım sonucunda istenmeyen bir takım yan etkiler gözlemlenebilir. Çeşitli sinüs nemlendiricileri ya da sinüs durulama araçları da birikmiş olan fazla mukusu temizleyerek bireyin rahatlamasını sağlayabilir.
Birey normal uyku süresi boyunca veya dinlenmek için uzandığında başınızı hafifçe yüksekte tutarak mukusun düzgün hareketi için uygun drenajı sağlayabilir ve geniz akıntısının birikmesini engelleyerek gece öksürük nöbetlerinden kendisini koruyabilir.
Eğik septumdan kaynaklanan vakalarda ise geniz akıntısını kalıcı olarak tedavi etmenin tek yolu burun bölgesinde düzeltici cerrahi olabilir. Septoplasti adı verilen bu ameliyat sonucunda nazal septum sıkılaştırılır ve düzleştirilir. En etkili ve doğru sonucun elde edilmesi için nazal septumun bazı kısımlarının çıkarılması gerekebilir.
Asit reflü, Gastroözofageal reflü hastalığı ya da yutma güçlüğünün geniz akıntısı hissine neden olduğu düşünülen vakalarda ise doktor olası diğer sağlık sorunlarını saptamak için farklı testler uygulayabilir veya duruma uygun farklı ilaçlar reçete edebilir.
Geniz Akıntısı İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri Ve Evde Bakım
Geniz akıntısı tedavi sürecinde bireyin susuz kalmamaya dikkat etmesi, geniz akıntısı sürecinde diğer tedavi yöntemleri kadar önemlidir. Susuz kalmış vücutta üretilen mukus daha yapışkan bir yapıya sahiptir.
Çay veya tavuk çorbası gibi ılık veya sıcak sıvıları tüketmek içmek, mukusun sulanmasını sağlayarak akışkanlığını artırabilir ve genel olarak fazla mukus akıntısından meydana gelen su kaybının da önüne geçebilir.
Gün içerisinde sağlıklı miktarlarda su içmeye dikkat etmek te aynı zamanda mukusu inceltir ve burun açıklıklarını nemlendirerek rahatsızlığın giderilmesine yardımcı olur. Sıcak ve buharlı bir duş bireyin solunum sisteminin ısınması ve nemlenmesine yardımcı olarak mukusun akışkanlığını artırabilir.
Geniz akıntısının belirti ve semptomlarının hafifletilmesi için kullanılabilecek birkaç yöntem mevcuttur. Eczanelerde reçetesiz satılan ilaçlar, burun ve boğazdaki tıkanıklığı azaltmaya ve geniz akıntısını gidermeye yardımcı olabilir. Tuzlu burun spreyleri, bireylerin burun açıklıklarını nemlendirir ve geniz akıntısı semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Ancak eğer geniz akıntısının belirtileri evde tedavi sürecine rağmen 10 günden daha uzun süre devam ederse, birey doktora başvurmalıdır. Bu süreden önce geniz akıntısının yanı sıra ateş, ağır kokulu mukus, veya hırıltılı solunum gibi belirti ve semptomlar da görülüyorsa, birey mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Bu belirtiler doktor tarafından antibiyotik reçete edilmesini gerektiren bakteriyel bir enfeksiyonun semptomları olabilir.