Bölüm Hakkında
Pelvik taban hastalıkları, pelvik taban kaslarının zayıflaması veya aşırı kasılması sonucu ortaya çıkan bir grup rahatsızlığı ifade eder. Bu durum idrar kaçırma, dışkı kaçırma, pelvik ağrı ve cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir. Hamilelik, doğum, yaşlanma, ağır kaldırma veya obezite gibi faktörler pelvik taban kaslarına zarar verebilir. Belirtiler arasında pelvik bölgede dolgunluk hissi, idrar yapma zorluğu, bağırsak hareketlerinde düzensizlik ve bel ağrısı yer alır. Tedavi seçenekleri arasında pelvik taban fizyoterapisi, biofeedback, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahaleler bulunur. Pelvik taban sağlığını korumak için düzenli egzersizler ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları önemlidir.
Pelvik Taban Hastalığı Nedir?
Pelvik taban hastalığı , pelvis bölgesindeki kasların ve bağların zayıflığı veya hasarı nedeniyle mesane, rahim, bağırsak gibi organların fonksiyonlarında bozukluklara yol açan bir durumdur. Bu hastalık idrar kaçırma, dışkılama sorunları veya pelvik organ sarkması gibi şikayetlere neden olabilir. Genellikle doğum, yaşlanma, obezite veya cerrahi müdahaleler sonrası ortaya çıkar.
Pelvik Taban Hastalığı Neden Olur?
Pelvik taban hastalıkları, pelvik taban kasları ve bağ dokularında zayıflama veya hasara yol açan bir dizi faktörden kaynaklanır. En önemli nedenler arasında doğum ve hamilelik, özellikle zor veya müdahaleli vajinal doğumlar yer alır. Yaşlanma ve menopozla birlikte azalan östrojen seviyeleri, pelvik dokuları zayıflatır. Kronik ıkınma, ağır kaldırma, uzun süreli kabızlık ve sürekli öksürük gibi karın içi basıncını artıran durumlar pelvik taban üzerinde baskı oluşturur. Bununla birlikte cerrahi müdahaleler, özellikle rahmin alınması olarak bilinen histerektomi, pelvik anatomiyi değiştirebilir ve hastalık riskini artırabilir. Ayrıca, genetik yatkınlık, obezite, sigara kullanımı ve hareketsiz yaşam tarzı da pelvik taban sağlığını olumsuz etkileyen diğer faktörlerdir. Bu nedenlerin anlaşılması, önleme ve erken müdahale için kritik öneme sahiptir.
Pelvik Taban Hastalıkları Nelerdir?
Pelvik taban hastalıkları, pelvis bölgesindeki kas ve bağların zayıflığı veya işlev bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bir grup rahatsızlıktır. Bu hastalıklar arasında pelvik organ sarkması (rahim, mesane veya bağırsak sarkması), idrar kaçırma (stres tipi veya sıkışma tipi), dışkılama bozuklukları (kabızlık veya fekal inkontinans) ve pelvik ağrı sendromu (kronik ağrı) yer alır. Genellikle doğum, yaşlanma, aşırı kilo, hormonal değişiklikler veya pelvik cerrahiler sonrası gelişen bu durumlar, günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.
Pelvik taban hastalıkları şu şekildedir:
- İdrar kaçırma.
- Dışkı kaçırma.
- Pelvik organ sarkması.
- Pelvik ağrı sendromu.
- Kabızlık ve dışkılama bozuklukları.
- Aşırı aktif mesane.
Pelvik Organ Sarkması
Pelvik organ sarkması, pelvik kasların ve bağların zayıflaması sonucu rahim, mesane veya bağırsakların vajina içine veya dışına doğru yer değiştirmesi durumudur. Özellikle çoklu doğum yapmış kadınlarda, ağır kaldırma veya yaşlanma gibi faktörlerle ortaya çıkabilir. Bu durum, vajinal dolgunluk hissi, idrar yapmada zorluk veya bağırsak hareketlerinde bozukluk gibi şikayetlere neden olur.
İdrar Kaçırma
İdrar kaçırma, pelvik taban kaslarının kontrolsüzlüğü nedeniyle idrarın istemsiz şekilde dışarı çıkmasıdır. Stres tipi idrar kaçırma, öksürme veya hapşırma gibi durumlarda ortaya çıkarken, sıkışma tipi idrar kaçırma ani ve şiddetli bir idrar yapma isteği ile ilişkilidir. Bu durum, genellikle doğum sonrası, hormonal değişiklikler veya yaşlanma ile ilişkilidir.
Dışkılama Bozuklukları
Dışkılama bozuklukları, kabızlık, bağırsak hareketlerinde zorluk veya fekal inkontinans (dışkıyı tutamama) şeklinde görülebilir. Bu durum, pelvik taban kaslarının zayıflaması veya hasar görmesi nedeniyle gelişir. Özellikle doğum sırasında oluşan travmalar veya cerrahi işlemler sonrası yaygın olarak görülür ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler.
Pelvik Ağrı Sendromu
Pelvik ağrı sendromu, kronik ve sürekli bir ağrı ile ilişkilendirilir ve genellikle pelvik taban kaslarının kasılması veya zayıflığından kaynaklanır. Bu durum, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yapmada rahatsızlık veya bağırsak hareketlerinde zorluk gibi semptomlarla kendini gösterebilir. Stres, travma veya kronik enfeksiyonlar bu duruma neden olabilen başlıca faktörlerdir.
Pelvik Taban Hastalıkları Bölümünde Tanı ve Uygulanan Testler
Pelvik taban hastalıklarının tanısında, öncelikle hastanın tıbbi öyküsü ve semptomları değerlendirilir, ardından fiziksel muayene yapılır. Pelvik muayene, organların pozisyonunu ve kasların gücünü değerlendirmede önemlidir. İdrar kaçırma sorunlarında ürodinamik testler, bağırsak problemlerinde ise defekografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Ultrason, manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi teknikler, pelvik organların detaylı incelemesini sağlar. Ayrıca, idrar veya dışkılama alışkanlıklarını izlemek için günlük kaydı tutulması ve yaşam kalitesini değerlendiren anketler uygulanabilir. Bu yöntemler, tanıyı netleştirmeye ve uygun tedavi planını oluşturmaya yardımcı olur.
Fiziksel Muayene
Doktor, pelvik organların pozisyonunu ve pelvik kasların gücünü değerlendirmek için pelvik muayene yapar. Bu muayene, sarkma veya kas zayıflığının seviyesini belirlemek açısından önemlidir.
İdrar ve Bağırsak Testleri
İdrar kaçırma durumlarında, idrar akışı ve mesane kapasitesini değerlendiren ürodinamik testler uygulanabilir. Bağırsak problemleri için ise rektal muayene veya dışkılama fonksiyonunu ölçen defekografi testi yapılabilir.
Görüntüleme Yöntemleri
Pelvik organların detaylı incelenmesi için ultrason, MR veya BT taramaları kullanılabilir. Bu görüntüleme yöntemleri, organların yer değiştirme durumunu ve olası hasarları tespit etmeye yardımcı olur.
Günlük Kaydı ve Anketler
Hastanın belirtilerinin daha iyi anlaşılması için idrar veya dışkılama sıklığını içeren günlük kaydı tutulması istenebilir. Ayrıca, semptomların yaşam kalitesi üzerindeki etkisini değerlendiren anketler de kullanılabilir.
Pelvik Taban Hastalıkları Bölümünde Tedavi ve Uygulanan Yöntemler
Pelvik taban hastalıklarının tedavisinde, hastalığın türüne, şiddetine ve hastanın yaşam kalitesine etkisine bağlı olarak farklı yöntemler uygulanır. Tedavi yaklaşımları genellikle cerrahi olmayan yöntemlerle başlar, gerekirse cerrahi seçeneklere yönelilir. Cerrahi olmayan tedavi seçeneklerinin önemli bir parçası olan pelvik taban rehabilitasyonu, fizyoterapist eşliğinde pelvik kasların güçlendirilmesini, gevşetilmesini ve koordinasyonunun artırılmasını hedefler. Bu süreçte Kegel egzersizleri, biyofeedback terapisi ve elektrik stimülasyonu gibi yöntemler kullanılabilir. Pelvik taban rehabilitasyonu, hem idrar kaçırma hem de pelvik ağrı gibi sorunlarda etkili bir tedavi seçeneğidir.
Pelvik Taban Egzersizleri
Pelvik taban kaslarının güçlendirilmesi için Kegel egzersizleri gibi özel egzersizler önerilir. Bu yöntem, idrar kaçırma ve pelvik organ sarkması gibi durumlarda etkili olabilir. Fizyoterapist eşliğinde uygulanan biyofeedback yöntemi, egzersizlerin etkinliğini artırabilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Hastalığın ilerlemesini önlemek ve semptomları hafifletmek için kilo kontrolü, ağır kaldırmaktan kaçınma, sigara kullanımını bırakma ve lif açısından zengin bir diyet gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.
Tıbbi Tedavi
Bazı durumlarda, östrojen kremleri veya diğer ilaçlar pelvik taban dokularını güçlendirmek ve semptomları azaltmak için kullanılabilir. Ayrıca, mesane kontrolünü artırmak için ilaç tedavisi önerilebilir.
Destekleyici Cihazlar
Pelvik organ sarkması olan hastalarda, vajinal peser adı verilen cihazlar kullanılabilir. Bu cihazlar, sarkmış organları destekleyerek semptomları hafifletir.
Cerrahi Tedavi
İlerlemiş vakalarda, pelvik organların eski pozisyonlarına getirilmesi için cerrahi müdahale gerekebilir. Laparoskopik veya robotik cerrahi gibi minimal invaziv teknikler, daha hızlı iyileşme sağlar.