Peygamber sünneti (yarım sünnet) tedavisi
Normalde erkek çocuklarının cinsel organı çepeçevre bir deri ile örtülüdür. Bazı erkek çocuklarında bu derinin organın alt kısmında oluşmadığı, adeta horoz ibiği gibi üst tarafta yer aldığı gözlenir. Sünnet derisinin bu hali tıp dilinde hipospadyas olarak adlandırılırken halk arasında bu duruma “peygamber sünneti” ya da “yarım sünnet” de denir. Hatta bazı aileler bu durumu peygamber sözcüğünün saygın anlamı nedeniyle iyi bir şey zannederler.
Oysa bu çocuklarda tek sorun sünnet derisinin bu değişik yapısı değildir. Asıl sorun, her çocukta biraz farklı derecelerde olsa bile, idrar deliğinin organın en ucunda olması gerekirken organın alt yüzünde bir yerde olması, hatta çok ağır kusurlarda torbaya veya makatın önünde bir yere açılmasıdır. Bu çocukların cinsel organlarında, sertleşme esnasında daha çok fark edilen bir eğrilik de olur. En ağır anomalilerde dış görünüm bir kız çocuğunu andırır. Hatalı delik cinsel organın uç kısmına ne kadar uzaksa anormallik de o kadar ağır demektir. Bazı anne ve babalar önce eğriliği fark ederler.
Peygamber sünneti ameliyatları
Cerrahi tedavideki üç ana hedef bulunur. Bunlar;
1. Eğriliği tamamen düzeltilmiş özellikle sertleşme olduğunda dik (ileride cinsel ilişkiye müsait) bir cinsel organ,
2. Cinsel organın ucundan karşıya işeyebilen bir çocuk (cinsel olarak aktif çağa gelindiğinde sperm de ileriye atılabilecek),
3. Normale en yakın bir dış görünüm.
Ameliyatlara başlandığında ilk iş olarak deri soyulduktan sonra organın içine serum verilerek suni sertleşme oluşturulur. Böylece eğriliğin derecesi saptanarak düzeltme yapılır.
İkinci sırada, eksik olan idrar borusunun organın baş kısmının ucuna kadar taşınacak şekilde tamamlanması vardır. Kusurlu delik uca ne kadar uzaksa bu işlem o kadar zorlu olur. Bu aşamada büyüten gözlükler, saç kılı kadar ince dikiş malzemesi kullanılır. Özellikle bu ameliyatlarda cerrahi beceri ve deneyim çok öne çıkar. İdrar borusunu uzatırken veya oluşturduktan sonra örtmek ve dikiş hattını sağlamlaştırmak için sünnet derisi kullanılır. Bu nedenle bu çocukların önceden sünnet edilmemiş olması önemlidir. Zaten ameliyat bittiğinde hasta sünnet olmuş olacaktır.
Ameliyatın bir sonraki aşamasında organın baş kısmı içinden yeni boru geçecek şekilde kapatılır ve idrar deliği uca taşınmış olur. En sonunda cilt kapatılır ve ameliyata son verilir.
Yeni yapılan idrar borusu ve deliğinin içine bir sonda (tüp) konulur ve ilk 7-10 gün boyunca idrarın bunun içinden akması sağlanır. Basınçla işeme esnasında henüz taze dikişlerin zarar görmesinden kaçınmak için bu yapılır. İşlemin sonunda aşırı şişme ve kanamayı önleyici basınçlı bir pansuman materyali organa sarılır.
İki hafta sonra pansuman alınır
Ameliyat sonrası iki hafta kadar hızlı bir iyileşme dönemi yaşanır. İlk haftanın sonunda pansuman alınır ve genellikle sonda çıkarılır. 10 – 15 gün sonrasından itibaren hasta normal aktivitelerine dönebilir.
Bazı ağır anomalilerde ameliyat en baştan birkaç seanslı olarak planlanır. Hipospadyas hastalarının ortalama yüzde 75’inde tek ameliyatla sonuç almak mümkündür. Kalanlarda bazen önceden planlı, bazen de istem dışı olarak birden çok ameliyat gerekir. Yeni boru yapımında, hafif ve orta ağırlıktaki problemlerde penisin alt yüzündeki mukoza ve cilt kullanılır. Daha ağır problemleri olan hastalarda idrar tüpü için yine organın alt yüzdeki derisi, sünnet derisi veya ağız içi mukoza sıklıkla kullanılan materyellerdir.
Peygamber sünneti ameliyatı sonrası bunlara dikkat
Ağırlık derecesine göre bu ameliyatlar 1-3 saat arasında sürer. Ameliyat sonunda bölgesel uyuşturma da yapıldığı için ağrı sorunu olmaz. Ağızdan beslenme 3-4 saat sonra başladığında ağrı kesiciler ağızdan düzenli olarak verilmeye devam edilir. Sondanın ve organın çocuk tarafından ellenerek veya düşme sonucu örselenmesinden kaçınmak gereklidir. Bir gece hastanede kalınıp ertesi gün eve gidilir, pansuman ve ameliyat bölgesinin kontrolü için birkaç gün sonra kontrole gelinir. Arada görülmesi gereken durumlar olabilir. Sonda çıkana kadar antibiyotik ve ağrı kesici şuruplara devam edilir. Bu sürede çocukların hareketleri mümkün olduğunca kısıtlanır. Bunu 3 - 9 aylık bir bebekte yapmak çok kolaydır, yaş ilerledikçe zorlaşır. Sonda çıktıktan sonraki günlerde ameliyat başarısı anlaşılır. Komplikasyon gelişir ve yeni bir ameliyat gerekirse genellikle bu işlem 6 ay bekledikten sonra yapılır.
Ancak şunu bilmek önemlidir: Bu ameliyatlar başarılı bir şekilde tamamlandığında hasta tamamen normal bir hayat sürer.
Ameliyatlar için uygun yaş ne zamandır?
Aileler, endişeleri nedeniyle çocuklarının mümkün olduğunca geç ameliyat olmalarını tercih ederler. Bu elbette anlaşılır bir durumdur ancak hastalığın doğru zamanda tedavisinin önünde bir engeldir. Bazen de teşhis geç konur ve ameliyat için en ideal zaman kaçırılır. Oysa hipospadyas ameliyatları için en ideal zaman 3 – 9 aylık arası (ortalama 6 aylıkken) yapılmasıdır. Henüz emeklemeye bile başlamamış bu çocuklarda yapılan ameliyatların başarısında diğer yaşlara göre belirgin bir fark olmasa da ameliyat sonrası bakımı daha büyük çocuklara göre çok daha kolaydır. Aileler ve çocuklar erken yapılan ameliyatlardan sonra fiziksel ve psikolojik olarak çok daha az yıpranırlar, iyileşme daha hızlı gerçekleşir. Ayrıca ikinci veya üçüncü seanslar gerekirse bunlar da 1.5 yaşına kadar tamamlanmış olur. Erken ameliyat kadar, ameliyatı yapacak cerrahın sadece çocukları ameliyat eden ve bu işte deneyimli bir hekim olması da önemlidir. Tecrübeli ellerde genellikle tek ameliyatla netice almak, düzgün görünüm ve işlevli cinsel organlar elde etmek mümkündür.
