Kasık Fıtığı Nedir?
Kasık fıtığı; bağırsakların bir kısmının ya da karın iç organlarından birinin, kasık bölgesinde yer alan karın zarından dışarıya doğru uzanarak, cilt altından çıkması durumudur. Kasık fıtığı yaygın bir sağlık sorunudur. Erkekler anatomik yapıları nedeniyle kasık fıtığına kadınlardan daha yatkındırlar.
Kasık fıtığı erkek çocuklarında ve yetişkin erkeklerde, kız çocuklarına ve kadınlara oranla 3-10 kat daha fazla görülür. Bunun nedeni erkeklerin üreme organlarının gelişimi sırasında, kasık bölgesinde oluşan boşluktur. Kasık fıtığının fark edildiği zamanlar; öksürme, ıkınma, hapşırma gibi vücudun zorlanarak karın iç basıncının arttığı durumlardır.
Karın iç bölgesinde artan basınçla kasık fıtığının görünürlüğü artabilir. Kasık fıtığının dinlenme sırasında kaybolması, iyileştiği anlamına gelmemektedir. Tedavi edilmemiş ilerleyen kasık fıtığı zamanla şişerek kişinin hareket kabiliyetini kısıtlayabilir, ağrı ve acıya sebep olabilir. Kasık fıtığının direkt herni, indirekt herni, femoral herni ve obturator fıtıklar olmak üzere temel tipleri bulunmaktadır.
Kasık Fıtığı Belirtileri
Kasık fıtıkları genellikle kasık bölgesindeki şişlikle kişinin kendisi tarafından fark edilirler. Şişliğe eşlik eden ağrı ve yanma hissi olabilir. Kişinin hareketleri kısıtlanabilir, özellikle iç basıncın arttığı durumlarda bu ağrılar kramplar şeklinde görülebilir. Karın iç basıncın düşmesiyle kasık fıtıkları çoğunlukla görünmez olurlar. Kasık fıtığının bazen görünüp bazen görünmemesi nedeniyle; fıtığın zamanla, dinlenince, kendiliğinden geçeceği düşünülmemelidir. Kasık fıtıklarının hekim tarafından değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.
Tedavi edilmeyen kasık fıtıkları ilerleyebilir, başka şikayetlerin oluşmasına neden olabilirler. Kasık fıtığına neden olan iç organ genellikle bağırsaklardır. Bağırsakların geçici olarak karın iç duvarının zayıf bölgelerini keseleştirerek bu keselerin içine girip çıkması ile fıtık oluşur. Fıtık kesesinden bağırsağın çıkmasıyla fıtık görünmez olur. Bazı durumlarda iç basıncın artmasıyla bağırsaklar fıtık kesesine girer ancak iç basıncın azalmasıyla geri çıkmaz. Bu durumlara gündelik dilde boğulmuş fıtık adı verilir. Boğulmuş fıtık, inkarsere henri ya da strangüle herni olarak da isimlendirilebilir.
İlerleyen fıtıklar sindirim sorunlarına, hareketlerin kısıtlanmasına neden olabilir. Hastada bulantı ve kusma, iştahsızlık, kabızlık, gaz ve ateş görülebilir. Fıtığın olduğu bölgede şişlik artabilir, kızarma, morarma gözlenebilir. Bu gibi durumlar acil durumlardır. Fıtık ameliyatını gerektirebilirler. Kasıkta fıtığı oluşturan bağırsak parçasının sıkışıklığının giderilmesi, yeniden kan dolaşımının sağlanması gerekir. Tedavi edilmeyen kasık fıtıkları bağırsakta ve karın zarında hasarlara sebep olabilir.
Kasık Fıtığı Ameliyatı
Kasık fıtıklarının görünümü karın iç basıncına ve hastanın o anki durumuna göre değişiklik gösterebilir. Ancak oluşmuş fıtıklar kendiliğinden iyileşmezler. Fıtıkların ilaçla tedavisi mümkün değildir. Kasık fıtığının tedavisi cerrahi yöntemlerle, ancak kasık fıtığı ameliyatı ile yapılır. Fıtık ameliyatlarında amaç; sıkışmış iç organın parçasını, genellikle de bağırsağın parçasını fıtık kesesinden çıkararak, yerine yerleştirmektir. Kasık fıtığı ameliyatında mevcut fıtığın giderilmesi ve tekrarlamaması için cerrahi müdahaleler uygulanır. Fıtık ameliyatları hastanın ve fıtığın durumuna bağlı olarak genel anestezi, lokal anestezi ya da belden uygulanan anestezilerle gerçekleştirilebilir. Fıtık ameliyatlarında lokal anestezi yöntemi küçük fıtıklar için uygulanabilir bir yöntemdir. Ameliyatlar genellikle genel anestezi etkisinde yapılır.
Fıtık ameliyatları; gündelik dilde açık ya da kapalı (laparoskopik) olarak ifade edilen tekniklerle yapılabilir. Açık ameliyatlarda kasık bölgesinde 5-6 cm uzunluğunda bir kesi açılır. Operasyon bu kesiden girilerek yapılır. Laporoskopik ameliyatlarda birbirinden farklı 3 noktadan, açık ameliyatlara kıyasla çok daha küçük kesiler açılır. Laporoskopik fıtık operasyonlarında yani kapalı fıtık ameliyatında açılan kesilerden birinden kamera yardımıyla görüntü oluşturulur. Kapalı fıtık ameliyatı, açılan kesinin küçüklüğü nedeniyle daha hızlı iyileşme gösterebilirler. Ancak her durumda kapalı ameliyat uygulanamaz. İlerlemiş ve boğulmuş fıtıkta, hastanın diğer sağlık sorunlarının eşliği varsa ameliyatın türü cerrah tarafından açık olarak belirlenebilir.
Fıtık ameliyatının amacı, ameliyatın türüne göre değişikli göstermez. Her tür fıtık ameliyatında amaç mevcut fıtığı gidererek fıtığa sebep organ parçasını yerine yerleştirmek, bir daha oluşmasını engellemek amacıyla bölgeye yama benzeri bir doku eklemesi yapmaktır. Bu yama şeklindeki doku mesh olarak adlandırılır. Böylece fıtığın tekrarlamasının önüne geçilmiş olur. Fıtık ameliyatları genellikle hastaların hızlıca hayatına devam edebildiği cerrahi operasyonlardır. Hasta ameliyat sonrası komplikasyonlara önlem olarak hastane tutulur ve genellikle bir gün içinde taburcu edilir.
Fıtık ameliyatı sonrası, ameliyat bölgesini zorlayacak hareketlerden kaçınılmalıdır. Fıtık ameliyatı olan kişiler ameliyat sonrasında bir süre ağır kaldırmamalı, spor programını güncelleyerek hafifletmeli ve ideal kilosunu korumaya yönelik beslenmelidir.
Çocuklarda Kasık Fıtığı
Kasık fıtığı ameliyatları çocukluk çağında sık uygulanan cerrahi girişimlerden biridir. Görülme sıklığı gününde doğanlarda %1-3, prematürelerde ise %16-25’tir. Erkek çocuklarda kız çocuklara oranla 3-10 kat fazla görülür. Özellikle ağlama ve ıkınmanın etkisiyle kasıkta şişlik belirmesi tipiktir.
Kalıtsal bir hastalık olmamakla birlikte aile bireyleri arasında fıtık öyküsü bulunabilir (% 5-20). Karın içi basınç artışına neden olan sıvı birikimi ya da tümör gibi nedenler, uzun süren kronik öksürük nöbetleri ortaya çıkışını kolaylaştırır.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Nedenleri Nelerdir?
Bebeklerin anne karnındaki 14. Haftasından itibaren üreme organları karın alt bölgesine yerleşmeye başlarlar. Kız çocuklarda üreme organlarının gelişimi burada devam eder ve yumurtalıklar burada oluşur. Erkek çocuklarda karın bölgesinde oluşmaya başlayan testisler, karın bölgesinden testis bölgesine inerler. Bu inme esnasında oluşan boşluk zamanla daralarak ipliksi bir hal alır ancak bazı durumlarda yeterince kapanmaz.
Açık kanalın zamanla genişlemesi ya da kapandıktan sonra meydana gelen etkilerle (kronik öksürük, kabızlık nedeniyle zorlu ıkınma, bazı başka karın içi basınç arttırıcı hastalıklar) yeniden açılması sonucu; kimi karın içi organların bu kanal içine doğru yer değiştirmeleri ile fıtık ortaya çıkar. Bu keseciğin su dolması durumunda da hidrosel meydana gelir.
Çocuklarda Kasık Fıtığı Ameliyatı
Çocuklarda da yetişkinlerde olduğu gibi kasık fıtığının tek tedavi yöntemi ameliyattır. Tedavi için beklenmesi gereken bir yaş sınırı yoktur. Operasyona engel bir durum yoksa doğumdan itibaren görüldüğü zaman yapılmalıdır. İlaç tedavisi veya kendiliğinden iyileşmesi söz konusu değildir. Fıtık bağı benzeri uygulamaların günümüzde yeri yoktur.
Ameliyat edilmeyen kasık fıtıkları boğulma riski taşırlar. Bu olasılık ilk aylarda en yüksek olup, 6 aydan küçük bebeklerde %60’a kadar ulaşabildiği bildirilmektedir. Yerine tekrar yerleştirilemeyen boğulmuş fıtıklarda acilen ameliyat gereklidir. Bu olgulara müdahale edilmediğinde, fıtıklaşan organın fonksiyonunun tamamen yitimine kadar varabilecek komplikasyonlar ortaya çıkabilir.