Hemoroid (Basur) Nedir?
Hemoroid yaygın diğer adıyla basur rektumun ve anüsün en alt kısmında, anal kanalın sonunda bulunan genişlemiş damarlardır. Bu kan damarlarının duvarları bazen o kadar genişler ki, şişerek tahriş olurlar.Bu şişme ve tahriş olmanın sonucunda da makatın dışına çıkarlar. Bu durum gündelik dilde basur veya mayasıl adıyla da bilinir. Hemoroidler iç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılırlar ve belirtilerine göre dört farklı derecede ölçülürler.
İç Hemoroidler Nedir?
İç hemoroidler makatın genellikle görülemeyecek veya hissedilmeyecek kadar derin bir noktasındadır. Bulundukları bölgede acı algılayan sinirlerin sayısının azlığından dolayı genellikle ağrıya veya acıya neden olmazlar.Dışkıda, klozette ya da tuvalet kağıdında görülen kan en belirgin emaresidir. Bunun haricinde hemoroidleri çevredeki diğer dokudan daha pembe renge sahip nemli yumrular olarak görmek mümkündür.
Bunlara prolapslı hemoroidler denir. Bu hemoroidler kendiliklerinden geri girebilirler ya da yumuşak bir şekilde içeri bastırılabilirler.
Dış Hemoroidler Nedir?
Dış hemoroidler, makatın dış çeperindeki derinin hemen altındadır. Burada daha fazla ağrı algılayan sinir mevcut olduğu için dış hemoroid belirtileri arasında ağrı, kanama, kaşıntı ve şişlikler görülür.
Tromboze Hemoroid Nedir?
Bazı hemoroid vakalarında bir kan pıhtısı nedeniyle hemoroid mor ya da mavi bir renk alabilir. Buna tromboz adı verilir. Bu durum ağrıya, kaşıntıya ve kanamaya neden olabilir. Pıhtı çözüldüğünde geriye bir kısım deri parçası kalabilir ve bu parça tahriş olabilir.
Nedenleri
Hemoroid (Basur) Neden Olur?
Hemoroidin temel nedeni rektum bölgesindeki damarlara fazla basınçlı ve yüksek hacimli kan akışıdır.
Bu durum tuvalet yaparken, ağır bir cismi kaldırmaya ya da itmeye çalışırken zorlanınca, obezite nedeniyle vücudun ekstra ağırlık taşımasında, gebelik esnasında, sürekli düşük lifli bir diyet takip ediliyorsa, egzersizden uzak bir hayat yaşanıyorsa ya da anal yolla cinsel ilişkiye girildiğinde ortaya çıkabilir. Çok uzun süreler boyunca pozisyon değiştirmeden ayakta duran ya da oturan kişiler de risk altındadır. Yine uzun süre boyunca geçmeyen ishal ya da kabızlık hemoroid (basur) risk faktörlerini arttırmaktadır. Öksürme, hapşırma ya da kusma var olan hemoroid (basur) durumunu kötüleştirebilir.
Belirtiler
Hemoroid (Basur) Belirtileri
1. derece hemoroidde en önemli şikayet görülen kanamadır. Hemoroidler teşhis için gerçekleştirilen rektoskopi sırasında belirlenir. 2. derece hemoroidlerde kanamanın yanı sıra kaşıntı şikayeti mevcuttur. Bunlar anal muayene esnasında ve ıkınma esnasında belirlenir. 3. derece hemoroidlerde ise kanama ve kaşıntının yanı sıra makatta akıntı veya ıslaklık hissi şikayeti mevcuttur. Anal muayene esnasında makatın dışına çıkmış hemoroid pakeleri ile belirlenir. Bunlar muayene esnasında içeriye gönderilebilir. 4. derece hemoroidlerde ise akıntı, kanama, ve kaşıntının yanı sıra ağrı şikayeti mevcuttur. Bu derecede muayene ile içeri gönderilemeyen şişlikler saptanır.Hemoroid kaynaklı olmasa bile rektal kanama görülen her durumda doktora başvurulmalıdır. Rektal kanama aynı zamanda Crohn hastalığı, divertikülit, kolit, kolon polipleri veya kolorektal kanserin bir belirtisidir.
Anal çatlaklar da ağrıya veya kanamaya neden olabilir. En doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmak gereklidir.
Tanı Yöntemleri
Hemoroid (Basur) Tanısı
Doktorunuz tıbbi geçmişi ve semptomlar hakkında çeşitli sorular soracak, ardından mevcut olan bir kaç muayeneden birisini veya vakaya göre tamamını gerçekleştirecektir.
Bunlardan ilki doktor topaklar, şişme, tahriş veya diğer sorunların varlığını kontrol etmek için anüse ve rektuma baktığı fiziksel muayenedir.
İkinci muayene yönteminde ise doktor hijyenik bir eldiven giydikten sonra, kas tonusunu inceler ve yine hassasiyet, şişme, topaklar, tahriş ve benzeri problemleri hissetmek üzere rektumu parmak ile kontrol eder. Buna dijital rektal muayene yöntemi adı verilir.
İç hemoroidleri teşhis etmek ve olası diğer tıbbi sorunların varlığını kontrol etmek için daha karmaşık muayene yöntemleri gerekebilir.
Bu amaçla rektoskop ya da proktoskop isimli aletlerle gerçekleştirilen muayeneye ise rektoskopi ya da proktoskopi adı verilir.
Anal kanalın incelenmesi için anoskop isimli bir kısa plastik tüpün kullanıldığı anoskopi, alt kolon bölgesinin incelenmesine yardımcı olan sigmoidoskop isimli esnek ve ışıklı bir tüp ile gerçekleştirilen sigmoidoskopi ve bütün kalın bağırsağın kontrolü için kullanılan uzun ve esnek bir tüp olan kolonoskoptan faydalanılan kolonoskopi de kullanılan muayene yöntemleri arasındadır.
Tedavi Yöntemleri
Hemoroid (Basur) Tedavisi
Hemoroid (Basur) Nasıl Önlenir?
Hemoroid (Basur) Ameliyatı Sonrası Nelerden Kaçınmalı?
Hemoroide Ne İyi Gelir?
- Hemoroidi olanların beslenmesinde mutlaka bol lifli gıdalar yer almalıdır. Bitkisel bazlı bir beslenme düzeni, lif alımını artıracağı için hemoroide iyi gelir. Fasulye, mercimek, nohut gibi tahılllar ve yemekler hemoroidin neden olduğu şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilirler. Lif yönünden zengin bir beslenme, hemoroidin hem tedavisinde hem de önlenmesinde önemlidir.
- Sebze ve meyveleri önerilen miktarlarda günlük olarak tüketmek hemoroidin neden olduğu şikayetleri azaltmaya yardımcı olur. Sebze ve meyveler hem besin değerleri açısından hem de lif açısından zengindir.
- Yeterli miktarda sıvı tüketmek özellikle de güde 2-3 litre su tüketmek faydalıdır.
- Beyaz ekmek yerine tam tahıllı ekmekler tercih edilebilir, yulaf kahvaltılarda ya da ara öğünlerde tüketilebilir. Karabuğday, çavdar, arpa gibi ürünler beslenmeye dahil edilebilir.
- Düzenli egzersiz yapmak, tüm vücut sağlığına iyi etki yapar. Hemoroidin tedavisinde ve önlenmesinde kişinin yaşına ve kondisyonuna uygun günlük 20-30 dakika egzersiz yapması önerilir.
- Hemoroidin özellikle ağrı ve acı verdiği durumlarda, hemoroid yastığıyla oturmak hastanın daha rahat oturabilmesine yardımcı olur.
- Uzun süre oturmak hemoroidi olanlar için rahatsız edici olabilir. En azından saat başı kısa aralıklarla ayağa kalkmak, vücudu esnetmek biraz yürümek aynı zamanda omurga sağlığı için de önemlidir.
- Ikınmak hemoroide sebep olabileceği gibi var olan hemoroide de iyi gelmez. Bu nedenle düzenli bir tuvalet alışkanlığı edinmek hemoroidi önlemek ve tedavi etmek için gereklidir.
- Dar ve sentetik kumaşlardan yapılmış iç çamaşırları yerine pamuklu çamaşırlar tercih edilmelidir.
- Ilık banyo yapmak, acının arttığı dönemlerde bölgeye buz uygulamak rahatlatıcı olabilir.
Hemoroid (Basur) Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler
- Etin sindirimi zordur, lif oranı çok düşüktür. Et tüketmek sindirim sorunlarına neden olabileceği gibi var olan hemoroid şikayetlerini de artırabilir.
- Süt ve süt ürünleri, peynirler ve krema var olan hemoroid şikayetleri artırabilir.
- Paketli gıdalar, tuzla kurutulmuş sebzeler, işlenmiş etler hiçbir sağlık sorununun olmadığı durumlarda da tüketimi sınırlandırılması gereken ürünlerdir. Paketli gıdalar ve işlenmiş etlerde yüksek oranda tuz, koruyucular, rafine şeker ve trans yağ bulunabilir.
- Alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.
- Acılı, ekşili ve baharatlı şeylerin tüketimi azaltılmalıdır. Bu tür gıdalar hemoroide neden olmaz ancak özellikle şikayetlerin yoğunlaştığı dönemlerde daha fazla acı hissedilmesine neden olabilir.
- Ne kadar ağrılı ve acılı olursa olsun, bölge temiz tutulmalıdır. Temizlik esnasında aşındırıcı ürünlerden, sert sürtmelerden kaçınılmalıdır. Hemoroidler kaşınmamalı, kanatılmamalıdır.
- Kişi ideal kilosunda kalmaya özen göstermeli, kilo alımına dikkat etmelidir.
- Tuvalette uzun süre oturmak ve ıkınmak basur probleminin oluşmasına ve şiddetlenmesine neden olabilir. Hemoroidi olanlar tuvalette uzun süre oturmaktan kaçınmalıdır.
- Uzun süre oturmak hemoroide neden olabilir, bu nedenle mümkünse uzun süre oturmamaya özen gösterilmelidir.
- Stres, her hastalıkta olduğu gibi hemoroit hastalarında da hastalığı şiddetlendirebilir.
- Uykusuzluk, yorgunluk var olan şikayetleri artırabilir.
