Sedimantasyon Nedir? Sedimantasyon Yüksekliği ve Düşüklüğü

Sedimantasyon Nedir?

Sedimantasyon, vücudunuzdaki iltihabın seviyesinin ölçüldüğü sedimantasyon adlı kan testinin sonucudur. Sedimantasyon değeri sedimantasyon hızı olarak da adlandırılır.

Sedimantasyon değeri, kırmızı kan hücrelerinin örnek alınan kan tüpünün ne kadar hızlı düştüğünü ifade eder.

Sedimantasyon değeri; doktorunuza bağışıklık sistemi hastalıkları, artrit veya kanser gibi iltihapla ilişkili bir hastalığınız olup olmadığı hakkında bilgi veren yöntemlerden biridir.

Eğer vücudunuzda enflamasyon varsa bu durum, kırmızı kan hücrelerinin daha hızlı bir şekilde düşmesine neden olan proteinler oluşturur. Bunu tespit etmek için de sedimantasyon hız ölçümünden yararlanılır.

Sedimantasyon Neden Olur?

Sedimantasyon testinde sedimentasyon hızının yüksek çıkması, vücudunuzda iltihaba neden olan bir hastalığınızın olduğunun işaretidir. Öte yandan birçok etken kanın yapısını değiştirerek kırmızı kan hücrelerinin çökelme hızını etkileyebilir. Bu durumlar şöyle sıralanır:

• Obezite,
• Anemi,
• Oto-immün hastalıklar
• Hamilelik,
• Böbrek hastalıkları,
• Çeşitli ilaçlar.

Orta derecede bir sedimantasyon sonucu inflamatuar bir hastalıktan ziyade hamilelik, adet görme veya anemi nedeniyle ortaya çıkabilir. Kullandığınız bazı ilaçlar ve takviyeler de sedimantasyon sonuçlarınızın orta seviyede çıkmasında etken rol oynayabilir. Sedimantasyon ölçüm sonucunuzun yüksek olması ise birçok hastalıkla ilgili olabilir. Bu rahatsızlıkların öne çıkanları şu şekilde sıralanabilir:

• Enfeksiyon,
• Romatizmal eklem iltihabı,
• Romatizmal ateş,
• Çeşitli Damar hastalıkları,
• Enflamatuar bağırsak hastalığı,
• Böbrek hastalıkları,
• Bazı kanserler,
• Bağışıklık sisteminizin kendi sağlıklı hücrelerine saldırmasına neden olan otoimmün hastalıklar.

Enflamasyon yani iltihap, bağışıklık sisteminizin bir sorun karşısında gösterdiği bir tepkidir. Basit bir kesik de iltihaba neden olabilir ama bu küçük iltihap, sağlığımızı ciddi derecede etkilemez. Yüksek miktardaki iltihabın ise arkasında başka önemli nedenler olabilir. Sedimantasyon hızı testi, enfeksiyon miktarınızı ölçmeye yarar. Bunun yanı sıra var olan iltihabi bir rahatsızlığa karşı tedavinin etkisini izlemek için de belli aralıklarla sedimantasyon testi yapılabilir.

Sedimantasyon Kaç Olmalı?

Normal aralık, erkekler için 0 ila 22 mm/saat ve kadınlar için ise 0 ila 29 mm/saattir. Yaş ve cinsiyet faktörleri de göz önüne alındığında normal değerler şu aralıklarda olmalıdır:

• 50 yaşından küçük erkeklerde 0 ila 15 mm/saat,
• 50 yaşından büyük erkeklerde 0 ila 20 mm/saat,
• 50 yaşından küçük kadınlarda 0 ila 20 mm/saat,
• 50 yaşından büyük kadınlar için 0 ila 30 mm/saat.

Sedimantasyon Yüksekliği Nedir?

Sedimantasyon yüksekliği, belirli bir değer aralığından daha yüksek çıkan sedimantasyon hızı yüksekliğidir. Belirlenmiş bu referans değerler yaşa ve cinsiyete göre değişir. Genellikle, erkekler için 0-15 mm/saat ve kadınlar için 0-20 mm/saat arası normal sedimantasyon değeri olarak kabul edilir. 50 yaş üstü kişilerde bu değerler biraz daha yüksek olabilir. Sedimantasyon hızı bu değerlerin üzerine çıktığında yüksek sedimantasyon yüksekliği olarak tanımlanır. Örneğin, bir erkekte 20 mm/saat veya bir kadında 30 mm/saat üzeri değerler, potansiyel bir inflamatuar durumun veya başka sağlık sorunlarının işaretçisi olarak görülür.

Sedimantasyon Testi Nedir, Nasıl Yapılır?

Vücuttaki enfeksiyon miktarının artması da bir hastalık belirtisidir. Vücuttaki enfeksiyon miktarı, sedimantasyon (çökelme) adı verilen bir test ile ölçülür.

Sedimantasyon hız testi olarak da bilinen bu test, vücuttaki iltihabı tespit etmeye yardımcı olan basit bir kan örneklemiyle yapılır. Sedimantasyon hızı testi tek başına bir tanı aracı değildir, ancak doktorunuzun inflamatuar bir hastalığın ilerlemesini teşhis etmesine veya ilerlemesini izlemesine yardımcı olabilir.

Doktorunuzun kullandığınız ilaçlara ya da sizin durumunuza ilişkin bir özel uyarısı olmadıysa aç ya da tok fark etmeksizin yapılabilir. Sedimantasyon testi için damardan kan örneği alınır.

Sedimantasyon testinde kullanılacak kan örneği genellikle koldan alınır. Sağlık görevlisi öncelikle damarlarınızın daha belirgin hale gelmesi için kolunuzun üst kısmını bir bant yardımı ile sıkar. Damarlarınızın şişmesinin ardından kan alacağı bölgeyi sterilize ederek damarınıza bir iğne yerleştirir. Bu iğnenin arkasından akan kanı bir test tüpüne toplar. Kan alınmasının ardından iğnenin girdiği bölgede birkaç saat süresince hafif bir ağrı ve hassasiyet görülebilir.

Sedimantasyon hızı testinde kırmızı kan hücrelerinin deney tüpünün dibine ne kadar hız ile düştüğü ölçülür. Kandaki enfeksiyon, hücrelerin kümelenmesine neden olur. Bu kümeler tek haldeki hücrelerden daha yoğun olduğu için dibe doğru daha çabuk inerler. Sedimantasyon testi için yapılan ölçümlemede, kırmızı kan hücrelerinin bir saat içinde indiği mesafe milimetre cinsinden belirlenerek test sonucuna yazılır.

Kanserde Sedimantasyon Kaç Olur?

Kanser hastalarında sedimantasyon oranı sıklıkla yüksek çıkar ancak bu değer için kesin rakamvermek doğru bir yaklaşım değildir. Kanser hastalarında ölçülen sedimantasyon hızı tümörün tipi, bulunduğu yer, kanserin hangi evrede olduğu gibi birçok farklı etkene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kanser tanısı konması için; yüksek sedimantasyon değerlerinin diğer bulgularla, başka testlerle ve görüntüleme yöntemleri ile bir arada değerlendirilmesi gerekir.

Sedimantasyon Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Sedimantasyon yüksekliği belirtileri arasında şunlar bulunur:

• Baş ağrısı,
• Sert, şişmiş veya ağrılı eklem,  
• Omuzlarınızda, boynunuzda veya pelvisinizde ağrı,
• İştahsızlık,  
• İstemsiz kilo verme,
• Aşırı kilo kaybı,
• Dışkıda kan, diyare ve her zamankinden farklı bir karın ağrısı,
• Sindirim sorunları.

Sedimantasyon testinden çıkan sonuçlar vücudunuzun bir yerinde iltihap olduğunu ortaya koyar ancak iltihabın nerede olduğunu veya bu iltihaba neyin neden olduğunu tespit edemez. Doktorunuz tanı koymasına yardımcı olması için ayrıca C-reaktif proteininizin (CRP) değerlerini de görmek isteyebilir. Her iki test de bir tanıya işaret etmeye veya bir tanıda tedaviyi belirlemeye yardımcı olabilecek tahlillerdir. Net bir tanı koymak için görüntüleme yöntemlerine ya da biyopsiye ihtiyaç duyulabilir.

Sedimantasyon Hakkında Sık Sorulan Sorular

Sedimantasyon Neden Yükselir?

Sedimantasyon değeri, vücuttaki inflamatuar gelişimler, enfeksiyonlar, bağışıklık sistemi hastalıkları, kanser gibi sağlık sorunları nedeniyle yükselebilir. Yüksek sedimantasyon bir hastalık sürecinin yaşandığına işaret eder.

Sedimantasyon Kaç Olursa Tehlikelidir?

Genellikle, erkekler için 0-15 mm/saat ve kadınlar için 0-20 mm/saat arası normal sedimantasyon değeri olarak kabul edilir. Bunun üstündeki değerler geçici ya da daha ciddi nedenlerden kaynaklanabilir.

Sedimantasyon Yüksekliği Neden Olur?

Sedimantasyon yüksekliğine, vücutta inflamatuar hastalıklar, enfeksiyon, anemi, otoimmün rahatsızlıklar ve kanser gibi sağlık sorunları neden olabilir. Bu tip sağlık sorunları kırmızı kan hücrelerinin çökme hızını artırır.

Sedimantasyon Yüksekliği Nasıl Düşürülür?

Sedimantasyon yüksekliğini düşürmek için altta yatan sağlık sorununun tedavi edilmesi gerekir. Ciddi olmayan yükselişlerde genellikle anti-inflamatuar ilaçların kullanımı, sağlıklı beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak sedimantasyon yüksekliğinin düşmesini sağlar.

Sedimantasyon Değeri Nedir?

Sedimantasyon değeri, kırmızı kan hücrelerinin bir sıvı içinde ne kadar hızla çöktüğünün sonucunu ifade eden değerdir. Sedimantasyon yüksek çıkarsa arka planda bir sağlık sorunu olduğu anlamına gelir.