Diz kireçlenmesi nasıl geçer?
Bilinçsiz yapılan spor ve obezite sorunu diz kireçlenmesine davetiye çıkarır. Özellikle merdiven kullanırken ortaya çıkan, zamanla dinlenirken bile devam eder hale gelen diz ağrısı diz kireçlenmesinin önemli işaretlerinden biri. Rahatsızlık, ihmal edilmesi halinde hareket kısıtlılığına neden olarak kişinin sosyal yaşamdan kopmasına bile neden olabilir. Eklem kıkırdağının aşınması anlamına gelen dizde kireçlenme önceleri sadece ileri yaş sorunu olarak görülüyordu. Ancak rahatsızlık son yıllarda genç yaşlardaki kişilerde de görülüyor.
Diz kireçlenmesi belirtileri
Dizdeki kireçlenmenin en temel belirtisi ağrı. Önce yüklenmeyle, merdiven inip çıkmayla ve hareketle belirgin olan ağrı giderek istirahatte de görülmeye başlar. Ağrıyı zamanla hareket kısıtlılığı takip eder. Diz çevresinde şişlik, ses gelmesi, takılma, kilitlenme gibi şikayetler de görülebilir. Daha da ileri aşamalarda dizde eğrilme başlayabilir. Oluşan bu tablo sonucunda kişi her gün ağrı kesici ilaçlar kullanmak zorunda kalabilir, hareket kısıtlılığı nedeniyle evden dışarıya çıkamaz noktaya gelebilir.
Diz kireçlenmesi neden olur?
Dizde kireçlenme bilinen ve bilinmeyen olmak üzere iki gruba ayrılır. Özellikle romatoid artrite bağlı gelişen romatizmal hastalıklar, eklemi ilgilendiren kırıklar sonrası gelişen kireçlenmeler nedeni bilinen kireçlenmeler arasında bulunur. Nedeni tam olarak bilinmeyen kireçlenme ise en sık görülen tipi oluşturur. Bu tip kireçlenmede genetik etkenler rol oynar ve ileri yaş, kadın olmak, fazla kilo, kontrolsüz sporlar ile diğer nedenlerle dize yapılan aşırı yüklenmelerin etkilediği, kasların zayıf olması ile diz travmaları gibi bazı etkenlerin de kıkırdağın bozulmasını hızlandırdığı düşünülür.
Spor ve obeziteye dikkat
Diz kireçlenmesi eskiden 35 yaşın altındaki kişilerde sadece yüzde 1-2 oranında görülürken yapılan bazı araştırmalar bu oranın günümüzde yüzde 8’e yükseldiğini gösteriyor. Bunda en önemli etkenlerden biri ise bilinçsizce yapılan spor. Spora olan eğilim günümüzde gittikçe artıyor. Spor bilinçli yapıldığında çok önemli faydalar sağlar. Ancak kontrolsüz, aşırı yüklenme içeren ve yeterli ısınma yapılmadan uygulanan spor diz eklemlerinde kireçlenmeye neden olabilir. Bunun yanı sıra günümüzün önemli problemlerinden biri olan obezite, dizde bağ ve menisküs yaralanmalarının zamanında tedavi edilmemesi gibi nedenler de genetik yatkınlığı olan kişilerde hem hastalığın daha erken görülmesine yol açar, hem de özellikle tedavi edilmeyen diz yaralanmaları doğrudan kıkırdağın aşınmasına neden olabilir.
Diz kireçlenmesinin tek bir tedavisi yok
Dizlerde kireçlenmenin tek bir tedavisi bulunmuyor. Hangi tedavinin uygulanacağı kişinin yaşı, ağrısının şiddeti, günlük aktivitelerinin etkilenme durumu, diğer hastalıkları ve sosyal durumu göz önüne alınarak belirlenir. Bu tedaviler şöyle sıralanabilir:
- Hastalığın başlangıç aşamasında egzersizler, kilo verilmesi ve ağrı kesiciler yararlı olabilir. Kıkırdak destekleyici ilaçlar da kişilerin bir kısmında ağrıyı azaltabilir.
- Fizik tedavi uygulamaları ve eklem içi enjeksiyonlar yapılabilir. Bu enjeksiyonlar kıkırdak yüzeylerin kayganlığını artıran, sürtünmeyi azaltan ve kıkırdağı bir miktar besleyen ilaçlar, kortizon, kişinin kendisinden alınan kandan hazırlanan trombositten zengin plazma (PRP) veya daha kompleks bir işlem olan kök hücre enjeksiyonları olur. Uygun kişilerde başvurulan kök hücre enjeksiyonlarıyla sorun tümüyle ortadan kalkmasa da yapılan araştırmalar kişilerin şikayetlerinde azalma ve fonksiyonlarında iyileşme olduğunu gösterir.
- Daha ileri aşamadaki veya önceki tedavilerin yetersiz kaldığı kişilerde eklem içinde bir miktar temizlik ve kıkırdak yüzeylerdeki bozukluğun kısmen düzeltildiği kapalı yöntemle yapılan artroskopi ameliyatı, kemik yük taşıma ekseninin bozulduğu durumlarda bu ekseni düzelten kemik ameliyatları yapılabilir. Kireçlenmenin daha fazla olduğu ve kemik yüzeyinde hiç kıkırdak dokusu kalmadığı durumlarda ise kısmi veya tam diz protezi ameliyatıyla kişinin ağrısının giderilerek normal aktivitesini kazanması amaçlanır.
