PMS dönemi
Premenstrüel sendrom, kısacası PMS (adet öncesi gerginlik sendromu), çoğu kadının regli öncesi dönemde yaşadığı fiziksel ve ruhsal problemlerin toplamıdır. Birbirinden çok farklı olabilen bu problemler, adet döneminden 2 ile 14 gün önce ortaya çıkar ve adet kanamasının başlaması ile iyileşme gösterir. 10-12 günlük bu iyileşme sürecini takiben aynı tablo kendini her ay tekrarladığından, kişinin sosyal, mesleki ve ailevi ilişkileri önemli ölçüde etkilenir. Ancak regli öncesi yaşanılan değişikliklerin, PMS olarak kabul edilmesi için yaşam kalitesini ve sosyal uyumu da etkilemesi gerekir.
PMS nasıl anlaşılır?
Adet öncesinde yaşanan duygusal dalgalanmalar, tahammülün zorlandığı ve her şeyin üstüne geldiği duygusuna kapılmak ya da iştahın kontrol edilememesi, kilo artışları, göğüs hassasiyeti ve şişkinlik hissi PMS yaşayan kişilerde görülen belirtilerin başında gelir. PMS için en çok rastlanan bulguların arasında şunlar yer alır:
- Baş ağrısı
- Göğüslerde hassasiyet
- Karında şişkinlik
- Ödem ve kilo artışları
- İştah artışı
- Yorgunluk
- Depresyon
- Gergin ruh hali
- Duygusal dalgalanmalar
- Alınganlık
- Evham
- Kendine güvensizlik
- Anksiyete
PMS hem fiziksel hem ruhsal olarak etkiler
Her 100 kadından 95'inin adet öncesi dönemde bazı sıkıntılar yaşadığı bilinir. Bu kadınlardan yüzde 40’ı bu rahatsızlıkları yaşam düzenlerini etkileyecek şiddette hissetmediklerini, yüzde 5 ile 10'u ise çok şiddetli boyutlarda sosyal, ailevi ve mesleki uyumsuzluklar yaşadıklarını söyler. Depresyon, epilepsi, astım, alerjik reaksiyonlar gibi birçok rahatsızlık da adet öncesi dönemde şiddetlenebilir. Ayrıca bu dönem sadece olumsuz bulguları değil, yaratıcılığı, genel enerji düzeyini, sonuca yönelik çalışma arzusunu ve cinsel isteği de etkiler.
PMS nedenleri
Adet öncesi gerginlik sendromunun nedeni tam olarak bilinmez. Bu sendrom ovulasyon (yumurtlama) sonrasındaki günlerle ilişkili olsa da bu dönemde ölçülen hormon düzeyleri normal değerde çıkar. Geçerli kanıya göre, beyindeki 'seratonin' seviyesi normal hormon dalgalanmalarından farklı etkilenerek azalır ve bu durum adet öncesi gerginlik sendromuna zemin hazırlar. Adet öncesi gerginlik sendromunda genetik bir etkenin de rol oynadığını düşünülmekte ve bu durum ile ilişkili tipik bir kişilik özelliği de bulunmaz.
PMS fibromiyalji ile karıştırılabilir
PMS’ye bel ağrıları, eklem ağrıları, yumuşak doku ve kas ağrıları da eşlik eder. Ancak ağrı şikayeti ile doktora başvuran bazı kadınlarda fibromiyalji sendromu olduğu görülür. Genellikle bel, sırt ve boyun ağrıları ön planda olsa da kronik yorgunluk, baş ağrısı, uyku bozuklukları, karında şişkinlik, irritabl bağırsak sendromu, ödem, hipotiroidi, anksiyete ve depresyon; PMS ve fibromiyalji sendromunun ortak belirtileri arasında yer alır.
PMS tanısı için adet günlüğü tutun
PMS tanısı kişileri dinleyerek ve ayrıntılı tıbbi hikaye alınmak sureti ile konulur. Bir ay boyunca tutulacak bir günlükte hangi rahatsızlıkların ne şiddette hissedildiğinin not alınması ve bu rahatsızlıkların adet kanama düzeni ile karşılaştırılması tanıya yardımcı olur. PMS altında yatan hormonal bir bozukluk olmadığı için yapılacak tüm laboratuvar testlerinin sonuçları normal çıkar. Bu nedenle tanıda kullanılan laboratuvar testleri ancak benzer bulgular veren farklı problemlerin söz konusu olup olmadığının değerlendirilmesinde kullanılır.
