Sumak Nedir?
Sumak; tipolojik olarak anacardiaceae grubunda yer alan, çalı tarzında çiçekli yapıda, taze yaprakları salatalarda kullanılabilen, meyveleri pek çok yemekte taze ya da kurutulmuş olarak baharat şeklinde kullanılan, boyu kısa ile orta arasında değişen bir bitkidir. Sumak kurutulup öğütüldüğünde kaba, kumlu bir dokuya sahiptir.
Sumağın da dahil olduğu Rhus Coriaria ailesinde 200 civarında birbirinden değişik özellikler taşıyan sumaklar bulunur. Bu sumakların sadece 2 tanesi zehirsiz ve gıda olarak tüketmeye uygundur. Zehirli sumaklar beyaz renkli olduğu için kolaylıkla ayırt edilebilir. Rhus Coriaria, mutfaklarda ve geleneksel bitkisel ilaç yapımında en çok tercih edilen sumak türüdür.
Bilimsel adı Rhus Coriaria (Suriye Sumağı) olan sumak aynı aileden gelen kaju ve mango ile yakın akrabadır ve belli noktalarda benzer etkileri vardır. Kaju ve mangoya alerjisi olan kişilerin olası herhangi bir alerjik etki yaşamamak için sumak tüketmemeleri önerilir.
Sumağın faydaları arasında; kolorektal, prostat ve göğüs gibi kanserlere, kemik erimesine, kalp - damar sorunlarına, kas ağrılarına, kan şekerinin dengelenmesine, cilt sağlığına, göğüs ve solunum ile ilgili sorunlara, kolesterole iyi gelmesi bulunur.
Sumak Nasıl Tüketilir?
Sumak ülkemizde ağırlıklı olarak baharat olarak yemeklere katılarak tüketilir. Öğütülmüş sumak, ızgara et ve sebzeler, tahıllar, unlu mamuller ve hatta tatlılar dahil olmak üzere birçok yemeğe asitlik, parlaklık ve renk katmak için iyi bir seçenektir. Sumağı ayrıca salatalara serperek, etleri marine etmek için üstüne dökerek, balık çeşitlerinin sosuna katarak, yoğurda katarak tüketebilirsiniz. Klinik araştırmalara göre günde 3 gram kadar sumak kullanımının özel bir sağlık sorunu yaşamıyorsanız sağlığınıza zararı yoktur. Kronik bir sağlık sorununuz varsa sumak kullanımını ve miktarını doktorunuza sormanız önerilir.
Sumağın Faydaları Nelerdir?
Sumağın insan sağlığı üzerine yapılmış bilimsel çalışmalar yeterli seviyede olmasa da yapılan ön araştırmalara göre sumak sağlık açısından pek çok faydaya sahip olabilir.
Sumağın yapısında bazı vitaminler, sağlıklı yağlar ve lif bulunur. Kurutulmuş sumağın yapısının büyük çoğunluğu karbonhidrattan oluşur. Sumakta Bol miktarda karbonhidrat, yüzde 19 yağ ve yaklaşık yüzde 5 seviyelerinde protein bulunur. Sumağın yapısındaki yağın çoğunluğu linoleik ve oleik yağdır.
Oleik asit, insan vücudunda en fazla bulunan yağ asididir. Yapısında bol miktarda oleik ast bulunan yağların sağlığa önemli katkıları vardır.
Sumağın faydaları şunlardır:
- Sumakta yoğun miktarda çoklu antioksidan bileşikler bulunur ve bu antioksidanlar sayesinde tedavi edici özelliklere sahiptir. Sumağın, antioksidan etkisi sayesinde kansere karşı da etkili olabilir. Olumlu etkide bulunabileceği kanser türleri arasında kolorektal, prostat ve göğüs gibi kanser türleri bulunur.
- Sumak kullanımı osteoporoz yani kemik erimesine karşı olumlu etliler sağlayabilir. Özellikle kadınlarda görülen kemik erimesi sorununda kemik yapısı giderek zayıflar ve kırılganlık riski de bu erimeye bağlı olarak artar. Sumak kullanımı, kemik erimesi üzerindeki olumlu etkisi sayesinde yaşlılıkta sık görülen kemik kırılmalarının yaşanmamasına katkıda bulunabilir.
- Kandaki iyi huylu kolesterolü artırarak damar sağlığını koruyabilir, kötü kolesterol miktarını azaltabilir. Kalp sağlığına katkıda bulunabilir.
- Kas ağrılarını azaltabilir. 2016 yılında yapılan bir araştırmada, 40 sağlıklı kişiye sumak içeceği veya etkisiz bir sıvı vererek sumağın kas ağrısını hafifletme potansiyeli araştırıldı. 4 haftalık çalışmanın sonunda, su alan gruba göre sumak içeceği tüketen grubun kas ağrılarının azaldığı tespit edildi.
- Tekli bir doğmamış yağ asidi olduğu için tip 2 diyabeti olanlara iyi gelebilir. İnsülinin dengelenmesine katkıda bulunabilir. Diyabet hastası 41 kişiyle yapılan bir çalışmada günlük 3 gr sumak tüketenlerin ortalama kan şekeri ve antioksidan seviyelerinin etkisi olmayan bir besin alanlara göre önemli ölçüde yüksek olduğu tespit edildi. Sumak kan şekerini düşürebileceğinden, kan şekerini düşüren ilaçlar alıyorsanız tüketimi konusunda doktorunuza danışmalısınız.
- Cilt sağlığımıza olumlu etkileri vardır, hücre zarlarımızın korunmasına katkıda bulunur.
- Sumak, göğüs ve solunumla ilgili sorunların azalmasına katkıda bulunabilir. Uzun süren öksürük, göğüs tıkanıklığı gibi sorunlar sırasında sumak tüketimi rahatsızlığın etklerini azaltmaya yardımcı olabilir. Sumağın bu sorunların çözümüne katkıda bulunmasının nedeni ise içinde bulunan timol, karvakrol gibi uçucu yağlardan kaynaklanır.
- Tekli doymuş yağ asitleri içerdiği için yaşlılığa bağlı idrak kaybının düzelmesine katkıda bulunabilir.
- İçerdiği yüzde 15 seviyelerindeki lif sayesinde sindirim sistemini rahatlatır, kabızlığa iyi gelir.
- Tansiyonun düşmesine katkıda bulunur.
Sumak Çayı Faydaları
Bağışıklık sistemini güçlendirir, sindirimi kolaylaştırır ve anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Ayrıca, kan şekerini düzenlemeye yardımcı olabilir ve kalp sağlığını destekler. Anti-mikrobiyal özellikleri sayesinde, enfeksiyonlara karşı koruma sağlayabilir. Cilt sağlığını iyileştirebilir ve yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olur. Sumak çayı, aynı zamanda detoks etkisiyle vücudu zararlı toksinlerden arındırmaya yardımcı olabilir.
Sumak Ne İşe Yarar?
Sumak; kemik erimesinin etkilerini azaltmaya, kalp damaRsorunlarının yaşanması ihtimalini düşürmeye, insülin dengesini sağlamaya, göğüs ve solunumla ilgili sorunları gidermeye, iyi kolesterolü yükseltmeye, sindirim sistemini rahatlatmaya, tansiyonu düşürmeye, kas ağrılarını azaltmaya, kabızlığı gidermeye, ciltteki hücre zarlarının korunmasına yarar.
Sumak Hangi Yemeklerde Kullanılır ve Nasıl Yapılır?
Salataların ve çiğ köfte, kısır gibi yemeklerin vazgeçilmezi olan sumağı çay olarak da tüketebilirsiniz. Sumaklı soğan salatası, sumaklı kuru dolma, sumaklı yaprak sarma ise sumakla yapılan ve en yaygın bilinen gıdalardır. Yemeklerinizde sumak kullanırken dikkat edeceğiniz tek nokta var o da sumağı kararında kullanmak. Sumağın yemeklere iki etkisi var. Birincisi yemeği ekşitmesi ikincisi ise yemeğin rengini değiştirmesi… Bu iki etkinin dengesini kurabilmek için kullanacağınız sumağın miktarını iyi ayarlamalısınız.
Sumak Nasıl Yapılır?
Sumak bitkisinin olgunlaşmış meyveleri, yaz sonları - sonbahar başları arasında toplanır. Toplanan sumaklar güneş ışığı altında kurutulur. Kurutulan sumaklar tohumlarından ayrıldıktan sonra öğütülür. Öğütülmüş haldeki sumaklar elekte geçirilerek içerisinde kalan çekirdekler atılır. Eleme aşamasından sonra kurutulmuş sumağınız hazırdır.
Sumak Çayı - Suyu Nasıl Yapılır?
Sumak çayı hazırlamak için 1 litre kaynamış sıcak suyun içerisine bir çorba kaşığı sumak koyarak 10 dakika demlenmesini bekleyin. İlk denemenizden sonra ekşi tadı seviyorsanız sumağın miktarını artırabilir sevmiyorsanız azaltabilirsiniz.
Yoğurtlu Sumak Kürü Nasıl Yapılır?
Sumak ve yoğurt ikilisinin her birinin sindirim sistemine katkısı vardır. Yemeğin ardından sumaklı yoğurt tüketmek şişkinliği engeller ve bağırsaklarınızın düzenli çalışmasına katkıda bulunur. Sumak tüketmek kendinizi tok hissetmenizi sağlarken yoğurt yağ yakımına katkıda bulunur.
Yoğurt tüketimi özellikle bel ve kalçadaki yağlar üzerinde etkilidir. Böylece bu iki besin sayesinde hem daha az acıkırsınız hem de yağ yakmanızı hızlandırabilirsiniz. Tüm diyetlerde olduğu gibi kronik rahatsızlığı olanlalın bu diyeti diyetisyenlerine danışarak uygulamaları sağlık açısından önemlidir.
Sumaklı Yoğurt Kürü Tarifi
Büyük bir kaseye yoğurdunuzu koyun. Üzerine bir çorba kaşığı sumak ekleyin. Sumaklı yoğudunuzu tüketirken uymanız gereken bir de altın kural var. Yediğiniz her bir kaşık sumağın ardından bir yudum su içmelisiniz. Mümkünse bu öğünü her gün saat 16:00’da tüketin. Bu iki malzemeyi güzelce karıştırın.
Sumaklı Kesilmiş Yoğurt Kürü
Bir su bardağı evde yapılmış yoğurdu bir kaseye koyun. Üzerine 1 tatlı kaşığı sumak ve bir dilim limonun suyunu ekleyin. Bu malzemeleri iyice karıştırın ve uyumadan yarım saat önce yiyin. Yoğurtlu sumağınızı yedikten sonra üzerine bir bardak ılık suyu yudum yudum için. Bu öğünün aynısını akşam yemeğinden bir saat önce de tüketebilirsiniz.
Sumak Hakkında Sık Sorulan Sorular
Sumak Nasıl Yapılır?
Sumak meyveleri, yaz sonları - sonbahar başları arasında toplanarak güneş altında kurutulur. Kurutulan sumaklar tohumlarından ayrıldıktan sonra öğütülür ve elekten geçirilir.
Sumak Ekşisi Nasıl Yapılır?
Olgunlaşmış sumak meyveleri yıkanarak temizlenir. Soğuk su içinde bir gece bekletilir. Karışım, ince bir süzgeçten veya tülbentten geçirilir. Daha yoğun bir lezzet için, elde edilen sumak suyu düşük ısıda kaynatılarak kıvamı koyulaştırılabilir.
Sumak Çayı Nasıl Yapılır?
Sumak çayı hazırlamak için 1 litre kaynamış sıcak suyun içerisine bir çorba kaşığı sumak koyarak 10 dakika demlenmesini bekleyin.
Sumak Ağacı Nerede Yetişir?
Sumak ağacı, ılıman ve subtropikal iklimlerde yetişir. Özellikle Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde doğal olarak bulunur. Türkiye'nin iklimi ve toprak yapısı, sumak ağacının yetişmesi için uygun koşullar sunar.
Sumak Hangi Mevsimde Olur?
Sumak ağustos başı ile eylül ortası dönemde toplanır. Bu dönemde topladığınız sumakları taze olarak tüketebilirsiniz. Dilerseniz derin dondurucuda saklayarak taze sumak keyfini yılın diğer aylarına da yayabilirsiniz.
Taze Sumak Nasıl Kullanılır?
Taze sumağın hem yaprakları hem de meyveleri; salatalara katılarak, et ve balık marinesinde, ekşilik katmak istediğiniz yemeklere katılarak kullanılır.
Sumak Hangi Yemeklerde Kullanılır?
Sumak Türkiye’de çiğ köfte, lahmacun, kebaplar, isot kullanılan yemeklerde, sumaklı soğanda, sumak ekşili çorbalarda, pilavlarda, meze çeşitlerinde ve zeytinyağlılarda kullanılır.
Sumak Zayıflatır mı?
Sumak yoğurtla birlikte tüketildiğinde zayıflamanıza yardımcı olur. Sumaklı yoğurdu düzenli olarak tüketmeniz halinde kilo vererek göbek yağlarınızın erimesine katkıda bulunabilirsiniz.
Sumak Ne Zaman Toplanır?
Türkiye'de sumak genellikle yaz sonu – sonbahar başları arasındaki dönemde toplanır. Bu dönemde meyveler olgunlaşmıştır ve lezzetleri en yüksek seviyededir.
Sumak Ağacı Nasıl Olur?
Sumak ağacı, küçük ila orta boy arasında, genellikle 3-10 metre yüksekliğinde, kırmızı veya mor meyveler üreten ve parlak, renkli yapraklara sahip, dayanıklı bir ağaçtır.
