Bağırsak Enfeksiyonu Nedir?
Bağırsak enfeksiyonu adıyla bilinen gastrointestinal enfeksiyon, mide ve ince bağırsaklardan meydana gelen gastrointestinal sistemin iltihaplanması durumuna, yani gastroenterite neden olan viral, bakteriyel veya parazitik enfeksiyonlardır.
Bağırsak Enfeksiyonu belirtileri arasında diyare, kusma ve karın ağrısını vardır. Dehidrasyon yani susuzluk gastrointestinal enfeksiyonların ana tehlikesidir, bu nedenle kaybedilen sıvının geri kazanılması önemlidir.
Çoğu gastrointestinal enfeksiyon kendi içinde sınırlıdır ve belirtileri birkaç gün içinde düzelir. Bununla birlikte toplumun yenidoğan / bebek, bağışıklığı baskılanmış hastalar veya ileri yaştakiler gibi belirli gruplarda potansiyel olarak daha ciddi sorunlara yol açabilirler. Hızlı tanı, uygun tedavi ve enfeksiyon kontrol önlemleri bu bağlamda özellikle önemlidir.
Bağırsak Enfeksiyonu Neden Olur? Bağırsak Enfeksiyonu Türleri Nelerdir?
Bağırsak enfeksiyonları bağışıklık sistemini aşarak sindirim sistemine ulaşabilen bakteriler veya virüsler gibi antijenlerden kaynaklanır.
Bozulmuş ve kontamine olmuş yiyecek veya su tüketildiğinde veya enfekte bir kişiyle mutfak eşyaları, havlu veya yiyecek paylaşıldığında, bağırsak enfeksiyonuna yakalanma riski ortaya çıkar.
Özellikle çiğ veya az pişmiş istiridye gibi bir takım kabuklu deniz ürünleri hastalığa neden olabilir. Kirlenmiş içme suyu viral ishalin bir nedenidir, ancak bağırsak enfeksiyonuna neden olan virüsler daha yaygın olarak dışkı - ağız yoluyla, yani tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamadan yiyecek hazırlayan virüslü bir kişi aracılığıyla yayılır.
Gastrointestinal enfeksiyonlara neden olabilecek çok sayıda mikroorganizma mevcuttur. Bunlar arasında Rota virüsü özellikle küçük çocuklarda ve bebeklerde en sık görülen diyare nedenidir ve çok ciddi sonuçlanabilecek vakalara neden olabilir.
Rota virüsü genellikle insandan insana, ya da hasta birisinin hazırladığı besinlerin tüketilmesiyle yayılmaktadır. Rota virüsü için bir aşı olmasına rağmen küresel olarak özellikle gelişmekte olan ülkelerde beş yaşından küçük çocuklarda yılda yarım milyondan fazla ölüme neden olur.
Virüsler arasında ikinci olarak ishal, ateş, konjonktivit, mesane enfeksiyonları ve döküntülere neden olabilen, ancak en yaygın semptomu solunum yolu hastalığı olan Adenovirüs mevcuttur. Rota virüsünden sonra özellikle çocuklarda görülen ishalin en yaygın nedenidir.
Campylobacter, dünya çapında gastroenteritin en yaygın bakteriyel nedenlerinden biridir ve iki yaşın altındaki çocuklarda oldukça sık görülür. Bazı vakalarda kanlı olmak üzere ishale, karın kramplarına, kusmaya ve ateşe neden olabilir. Özellikle kümes hayvanları kaynaklı olmak üzere genellikle çiğ veya az pişmiş et veya kontamine süt tüketilmesi yoluyla yayılmaktadır.
Clostridium difficile enfeksiyonu antibiyotikle ilişkili ishal vakalarının % 25’inden sorumludur. Kullanılan antibiyotiklerin vücutta bulunan yararlı bakterileri öldürmesiyle açılan boşluğu doldurur.
Hâlihazırda hasta olan bireyler en yüksek risk altındadır. Son zamanlarda yüksek derecede toksik ve antibiyotiklere daha dirençli C. difficile suşlarının ortaya çıkması daha sık ve ciddi salgınlara ve ölüm oranında artışa neden olmuştur.
Escherichia coli hayvanların ve insanların bağırsak sistemlerinin içinde normal olarak bulunan zararsız bir bakteridir. Ancak bu bakterinin insanlarda hastalıklara neden olan patojen türleri de mevcuttur.
Tehlikeli türü halk arasında Koli Basili olarak bilinen Escherichia coli, hem yolculuk yapan bireylerde hem de gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklarda görülen ishal için en önde gelen nedenlerden birisidir.
Genellikle insan ya da hayvan dışkısı ile kirlenmiş su tüketimi ile yayılır. Bir başka türü olan Escherichia coli O157: H7, kanlı ishal ve kusma gibi semptomlara ve gastrointestinal enfeksiyonlara neden olan Shiga toksini üreten bir E. coli bakterisidir.
Bu semptomlar genellikle birkaç gün sonra düzelse de, bazı vakalarda kılcal damar kanaması sonucu anemi, akut böbrek yetmezliği ve düşük trombosit seviyesi durumu olan hemolitik üremik sendroma yol açabilir. Bu durum tedavi edilmezse böbrek yetmezliğine neden olabilir.
Aynı zamanda H. pylori adı verilen Helicobacter pylori, gastritin bir nedeni olan bakteri türüdür ve gastrik ya da duodenum ülserlerinin gelişimine yol açabilir.
Bu bağırsak enfeksiyonu türü mide ağrısı veya bulantıya neden olabilir, ancak birçok vakada herhangi bir semptom görülmez. Bu bakteri türü ile enfekte olan bireylerin yaşam boyu peptik ülser ile mide kanseri geliştirme riski mevcuttur.
Salmonella gıda üzerinden yayılarak bağırsak enfeksiyonlarına neden olan bir bakteri türüdür. Salmonella çok yaygın görülür ve çiğ halde et, kümes hayvanları, deniz ürünleri ve yumurtanın yanı sıra yine çiğ tüketilen süt ile süt ürünlerinde bulunur. Salmonella semptomları mide bulantısı, kusma, karın krampları, ishal, ateş ve baş ağrısını içerir.
Shigella bakterisi basiller dizanteriye neden olur. Bu bakteri sıklıkla insan dışkısı ile kirlenmiş suyun içinde bulunur ve yayılır. Bu bağırsak enfeksiyonunun yol açtığı dizanteri belirtileri arasında karın ağrısı, kramplar, ishal, ateş, kusma ve dışkıda kan, irin veya mukus bulunur.
Staphylococcus aureus bir ile iki gün süren, aniden başlayarak şiddetli bulantı, kramp, kusma ve ishal ile tanımlanan gıda zehirlenmesinden kaynaklı bağırsak enfeksiyonunun en yaygın nedenidir.
Bu patojen bakteri normalde insan üzerinde bulunabilir ve cilt üzerindeki enfekte kesiklerden, burundan ve boğazlardan bulaşabilir. Aynı zamanda et ve et ürünleri, kümes hayvanları ve yumurta ürünleri, salatalar, unlu ürünler ve süt ürünleri gibi çok çeşitli gıdalarla ilişkilendirilmiştir.
Eğer görülen semptomlar bir bağırsak enfeksiyonuna işaret ediyorsa, gerekli tanı dışkı örneklerinin laboratuvarda incelenmesiyle konulabilir. Viral vakalarda, antibiyotik tedavisine karşı mikrobiyal direnci belirlemek için antibiyotik duyarlılık testi kullanılır. Hızlı teşhis, enfeksiyon yayılmasını kontrol edebilmek için gerekli önlemlerinin alınmasını sağlar.
Bağırsak Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
Çok farklı türleri bulunan bağırsak enfeksiyonunun türüne bağlı olarak belirtilerinde değişiklik görülebilir. Yetişkinlerde eğer 40 ° C üzerinde bir ateş varsa, 24 saatlik bir süre zarfında vücutta sıvı tutulamıyorsa,
48 saatten uzun süren kusma varsa, kan kusması varsa, aşırı susuzluk hissi, ağız kuruluğu, çok az idrara çıkma, aşırı zayıflık hissi, sersemlik veya baş dönmesi ile bağırsak hareketlerinde kan görülürse mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Çocuklarda bağırsak enfeksiyonu belirtileri olarak 39 ° C üzerinde ateş, çok rahatsızlık veya ağrı şikayeti, uyuşukluk, çok sinirlilik hali ve özellikle kanlı ishal görülebilir.
Bu durumda mutlaka acilen doktora başvurulmalıdır. Çocukların susuzluğunu ölçmek için içtikleri su miktarı ile günlük yaptıkları idrar miktarını karşılaştırmak uygun olacaktır.
Bebeklerde bağırsak enfeksiyonu belirtileri olarak eğer normal ağızdan çıkarma haricinde bir kaç saatten fazla süren kusma görülüyorsa, ağız kuruluğu varsa, altı saatlik bir süre zarfında altını değiştirmek gerekmediyse, gözyaşı olmadan ağlıyorsa, şiddetli ishal ya da kanlı dışkı görünüyorsa, çevreye normal tepkilerini vermiyorsa alışılmadık şekilde uykuluysa ve başın üzerinde yer alan yumuşak alanda, yani bıngıldakta belirgin bir çökme görülebilir. Bu durumda bebeği acilen çocuk doktoruna götürmek gereklidir.
Bağırsak Enfeksiyonu Nasıl Önlenir?
Bağırsak enfeksiyonunu önlemenin en etkili yolları arasında uygun bir şekilde, en az 20 saniye süreyle ve sık sık el yıkamak vardır. Dışarıdan içeriye girildiğinde, tuvalet kullanımı sonrası ve yemek yemeden ya da hazırlamadan önce el yıkamak önemlidir.
Kullanılan mutfak malzemelerinin temiz tutulması önemlidir. Virüs ile kontamine olması riski olan yüzeyler çamaşır suyu ile temizlenmelidir. Enfekte kişilerin kullandığı kıyafetlerin yanı sıra özellikle toprakla kirlenmiş kıyafetler mutlaka yıkanmalıdır.
Bağırsak Enfeksiyonu Nasıl Tedavi Edilir?
Bakteriyel gastroenterit vakalarının çoğu için sadece belirtilerin tedavisi gereklidir. Bunun yanı sıra atılması gereken en önemli adım rehidrasyon, yani vücutta görülen su ve sıvı eksikliğinin giderilmesidir.
Su eksikliğini gidermek için ağızdan ve bazı vakalarda intravenöz olarak sıvı verilebilir. Rota virüsü ve Adenovirüsü kaynaklı olanlar haricinde çoğu gastrointestinal enfeksiyon türü için aşı yoktur.
C. Difficile gibi bakterilerden kaynaklanan bazı bağırsak enfeksiyonu türleri antibiyotik kullanımıyla daha ağırlaşabilir. Viral enfeksiyonlar üzerinde hiçbir etkisi olmadığı, yan etkilere neden olabileceği ve aşırı kullanımın dirençli bakterilerin gelişme riskini arttırdığı için antibiyotikler genellikle önerilmez. Antibiyotik kullanımı sadece özellikle şiddetli gastroenterit vakalarında veya duruma neden olan belirli bir bakteri tespit edildiğinde önerilmektedir.
Evde Bağırsak Enfeksiyonu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gastrointestinal enfeksiyonlar için çoğu vakada kendi kendine bakım önlemleri önerilen tedavi yöntemidir. Bağırsak enfeksiyonu için önerilen en etkili ve önemli kişisel bakım tedavisi mutlaka su tüketimini artırmaktır.
İshali kötüleştirebilecek yüksek lifli gıdalardan uzak durulmalıdır. Mide asidini bastırabilecek, veya bulantı, karın ağrısı ve ishal giderici, reçete gerektirmeyen ilaçlar yine doktor tavsiyesi ile kullanılabilir.
Antibiyotikler virüs veya parazitlerden kaynaklanan gastrointestinal enfeksiyonlara yardımcı olmaz. Antibiyotikler karmaşık bakteriyel enfeksiyon vakalarında yardımcı olsa da, komplike olmayan durumlarda antibiyotikler yararlı bakterilerin ölümüne yol açarak zararlı bakterilerin yayılma alanını genişletip durumu uzatabilir ve tekrarlama riskini artırabilir. Her zaman olduğu gibi antibiyotik kullanmadan önce mutlaka bir doktora başvurmak gereklidir.