FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Metastaz Nedir?
Metastaz, kanser hücrelerinin orijinal tümörden ayrılıp kan dolaşımınıza veya lenfatik sisteminize girmesi ve ardından vücudunuzun diğer bölgelerine yayılmasına verilen isimdir. Metastatik kanserlerin birçoğu kalıcı olarak tedavi edilemez ancak uygulanan kanser tedavisi, yaşanan olumsuz semptomların etkilerini azaltarak yaşam kalitesini artırır.
Metastaz Neden Olur?
Metastaza; kanser hücrelerinin ilk geliştiği tümörden ayrılıp kan dolaşımı veya lenfler aracılığıyla vücudun diğer bölgelerine yayılması neden olur.
Metastaz nedenleri arasında şunlar bulunur:
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması,
- Hipoksi adı da verilen dokulardaki oksijen azalması,
- Laktik asidoz yani kanda laktik asit birikmesi,
- Kanserin türü,
- Otofaji adı verilen hücre ölümü metastazı tetikleyebilir.
Metastaz Belirtileri Nelerdir?
Genel metastaz belirtileri şunları içerebilir:
- Aşırı yorgunluk,
- Gece terlemeleri,
- Açıklanamayan kilo kaybı,
- Şişkinlik hissi, karın şişliği, iştah azalması , çabuk doyma veya sarılık (karaciğer metastazlarında sık görülür),
- Kemik ağrısı veya kırıkları (kemik metastazlarında sık görülür),
- Baş dönmesi, baş ağrısı ve nöbetler (beyin metastazlarında sık görülür),
- Nefes darlığı (akciğer metastazlarında sık görülür).
Kanserin başlangıç aşamasında olduğu gibi metastaz her zaman belirti vermez. Metastaz sırasında kanser hücreleri aylar ve hatta yıllar boyunca belirti vermeden yavaş yavaş büyüyebilir ve yayılabilir. Hatta bazı vakalarda kanser dördüncü evreye ulaştığında bile ciddi bir belirti gelişmeyebilir.
Kemik Metastazı Belirtileri
Kemik ağrısı, kemik kırılması, idrar tutamama, bacaklarda veya kollarda zayıflık, mide bulantısı, kusma, kabızlık ve kafa karışıklığına neden olabilen kandaki yüksek kalsiyum seviyeleri (hiperkalsemi).
Beyin Metastazı Belirtileri
Beyin metastazına neden olma olasılığı en yüksek olan türler akciğer, meme, kolon, böbrek ve melanomdur. Beyin metastazı belirtileri arasında baş ağrısı, kişilik değişiklikleri, hafıza kaybı ve nöbetler bulunur.
Metastaz Teşhisi Nasıl Yapılır?
Onkoloğun yaptığı muayene, hastanın yaşadığı belirtiler metastaz yaşanıp yaşanmadığı konusunda bazı işaretler verir ancak metastaz teşhisi tam olarak kan tahlili ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak yapılır.
- Biyopsi,
- Kan testleri,
- Kemik taramaları,
- CT (bilgisayarlı tomografi) taramaları,
- MRI (manyetik rezonans görüntüleme) taramaları,
- PET (pozitron emisyon tomografisi) taramaları,
- Tümör belirteci bazlı testler,
- Ultrason,
- Röntgen yöntemleri kullanılarak metastazın teşhisi, konumu ve seviyesi belirlenir.
Bazı hastalarda kanser ilk tespit edildiği anda bile metastaz gelişmiş olabilir. Bu durumlarda, onkolog ilk test sonuçlarını aldığında metastazları tespit eder.
Bazı kişilerde ise metastaz kanser tedavisi tamamladıktan sonra gelişir. Bu durum; kanser tedavisi sonrası düzenli takibin ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Metastaz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Metastatik kanser tedavileri; kemoterapi, hormon tedavisi, immünoterapi , radyasyon tedavisi ve hedefli kanser terapisi ile tedavi edilir.
Metastatik kanser tedavisi kanserin başladığı yere göre şekillenir. Mesela bir kişide meme kanseri varsa ve kanser karaciğere yayıldıysa doktor karaciğerdeki kanseri, meme kanserine uyguladığı yöntemle tedavi eder. Bunun sebebi ise karaciğerde gelişen metastazdaki kanser hücrelerinin memede gelişmiş kanser hücreleri ile aynı türde olmasıdır.
Bazı metastazların tedavisi, kanserin etkilerini yönetmek amacıyla lokal hedefe yönelik olarak yapılır. Örneğin, kemiğe yayılmış şekilde ağrıya veya kırıklara neden olan meme kanseri gelişmişse, doktor bu çeşit bir metastazı cerrahi girişimle ya da kemiğe radyasyon tedavisi uygulayarak tedavi edebilir.
Metastaz Nasıl Önlenir?
Kanserin yayılmasını önlemek her zaman mümkün olmayabilir. Öte yandan kanser teşhisinin erken evrede konulması ve tedavinin hızla yapılması metastaz yaşanması riskini azaltır. Erken evre kanserlerde metastazı önleyen tedaviler arasında kemoterapi, hedefe yönelik tedavi ve immünoterapi bulunur.
Metastaz açısından; kanser hücrelerinin yayılmasını yavaşlatma, durdurma veya önleme yöntemlerine ilişkin araştırmalar hızla devam ediyor. Yine araştırmalara göre metastaz oluşumunu engelleyebilen bir beslenme biçimi bulunmamaktadır.
Metastaz Tedavisinde Hedef Nedir?
Birçok vakada metastatik kanserlerin bir tedavisi yoktur. Metastaz tedavisinde temel amaç tümör büyümesini yavaşlatmak ve metastazın neden olduğu olumsuz etkileri hafifletmektir. Metastaz tedavisi bu anlamda önemli ve mutlaka uygulanması gereken bir tedavi biçimidir. Bazı kanser türleriyle metastazdan sonra bile yıllarca yaşamak mümkündür. Melanom ve kolon kanseri de dahil olmak üzere bazı metastazlar potansiyel olarak tedavi edilebilir.
Metastatik Kanserde Hayatta Kalma Oranları
Metastatik akciğer kanserinde beş yıllık hayatta kalma oranı yüzde 9'dur. Metastatik meme kanserinin beş yıllık hayatta kalma oranı kadınlarda yüzde 30 ve erkeklerde ise yüzde 19'dur.
Hayatta kalma oranlarının yalnızca tahmin olduğunu unutulmamalıdır. Tedaviye nasıl yanıt vereceğinizi kimse bilemez veya ne kadar yaşayacağınızı kimse tahmin edemez çünkü bu durum kişiden kişiye değişir. Kanser hastalarının hayatta kalma sürelerini en doğru değerlendirebilecek kişiler kendi doktorlarıdır.
Metastaz Hakkında Sık Sorulan Sorular
Metastaz Ne Demek?
Metastaz, kanserli hücrelerin, kanserin ilk oluştuğu tümörden ayrılarak vücudun diğer organ ve bölgelerine ulaşması demektir. Metastaz süreci kanserin vücudun farklı bölgelerine yayıldığını gösterir.
Karaciğer Metastazı Nedir?
Karaciğer metastazı; ilk olarak vücudun başka yerinde oluşan kanser hücrelerinin yayılarak karaciğere ulaşması durumudur. Karaciğer metastazı genellikle ileri evre kanserlerde yaşanan bir durumdur.
Kemik Metastazı Nedir?
Kemik metastazı; vücudun başka bir bölgesinde oluşan kanserin vücutta ilerleyerek kemiklere ulaşması durumudur. Kemik metastazı sıklıkla kanserin ilerleyen evrelerinde yaşanan bir durumdur.
Beyin Metastazı Nedir?
Beyin metastazı, kanserin insan vücudunda ilk oluştuğu yerden hücreler vasıtasıyla dağılarak beyine ulaşmasına ve beyinde kanser oluşması durumudur. Beyin metastazı genellikle kanserin ilerleyen aşamalarında gelişir.
Kemoterapi Alırken Metastaz Olur mu?
Kemoterapi kanserli hücreleri öldürmekte kullanılan bir tedavidir. Ancak bazı durumlarda tüm kanserli hücreler tamamen etkisiz hale getirilmediğinde kemoterapi sürecinde de metastaz gelişebilir.
Akciğer Metastazı Belirtileri Nelerdir?
Akciğer metastazı belirtileri arasında genellikle nefes darlığı, kronik öksürük, göğüs ağrısı, halsizlik, iştah kaybı ve kanlı balgam bulunur. Benzer olumsuz etkiler başka rahatsızlıklarda da görülebileceği için doktor tarafından altta yatan nedenin teşhis edilmesi önemlidir.
Akciğer Metastazı Nedir?
Akciğer metastazı; vücudun başka yerinde oluşan kanserin akciğere ulaşması ve kanseri akciğere bulaştırması durumudur. Akciğer metastazı sıklıkla kanserin ilerleyen aşamalarında görülür.