FOR INTERNATIONAL PATIENTS
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
Üriner sistem enfeksiyonları olarak da adlandırılan idrar yolu enfeksiyonları, idrar yolunun herhangi bir bölümünde, böbrekler ve üreterlerden mesaneye ve idrar yoluna kadar olan enfeksiyonlardır. Sağlıklı bir insanın idrarında bakteri (mikrop) yoktur.
Bazen, vücut dışındaki bakteriler idrar yoluna girer ve enfeksiyona neden olur. Enfeksiyon, üretrayı (idrarı mesaneden dışarıyla yönlendiren tüp), böbrekleri veya mesaneyi etkileyebilir. İdrar yolu enfeksiyonlarının içinde en sık görülenlerin başında mesanenin enfeksiyonu olan sistit hastalığı gelmektedir.
İdrar yolu enfeskyonu , idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyebilir:
Üretrit
İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüpün enfeksiyonudur.
Sistit
Mesanede enfeksiyon oluşması durumudur.
Piyelonefrit
Böbreklerin enfeksiyonudur, idrar yollarındaki anatomik bir bozukluk nedeniyle idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması nedeniyle ortaya çıkabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonunun belirtileri şunlardır;
- Sık idrara çıkma
- İdrar yaparken ağrı veya yanma
- Ateş
- Yorgunluk
- İdrarda kanın var olabileceğini gösteren koyu renkli, bulanık veya kırmızımsı renkte olan idrar
- Kötü kokulu idrar
- Özellikle kadınlarda, pelvik (alt karın bölgesi) ağrısı
- Kaburgaların altında arka veya yanda ağrı
- Bulantı ve / veya kusma
- Sıkışıklık hissine rağmen sadece az miktarda idrar yapmak
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda sıklıkla görülen hastalıkların başında gelmektedir. Birçok kadın yaşamları boyunca birden fazla defa idrar yolu enfeksiyonu geçirebilir. Bunun temel nedeni, üretra adı verilen ve idrarı mesaneden dış ortama taşıyan tüp şeklindeki yapının kadınlarda erkeklere kıyasla daha kısa olmasıdır.
Dış ortamdaki bakteriler, kadınlarda daha kısa bir yol kat ederek mesaneye ulaşabilmektedir. Buna ek olarak, idrar yolu enfeksiyonlarının cinsel olarak aktif olan kadınlarda ve doğum kontrol yöntemi olarak diafram ve spermisidal (sperm öldürücü) krem kullanan kadınlarda daha sık olduğu saptanmıştır. Bunların yanı sıra, idrar yolu enfeksiyonlarına menopoz sonrası dönemde de sık rastlanmaktadır.
Çocuklarda İdrar Yolu Enfeksiyonu
Çocuklar hayatlarının bir döneminde hastalıklara oldukça açık olabilir. Solunum yolu enfeksiyonları ve idrar yolu enfeksiyonları bunlara örnek olabilir. Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu belirtilerini fark etmek kimi zaman zor olabilir. Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonunun tedavisi oldukça önemlidir ve aksatılmamalıdır. Tedavi edilmeyen ya da tedavisi geciken, idrar yolu enfeksiyonu böbrek rahatsızlıklarına sebebiyet verebilir.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu nasıl oluşur?
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu, dışkı yoluyla idrar kanalına ulaşan birtakım bakterilerin idrar yoluna yerleşerek çoğalmasıyla oluşur. Kız çocuklarının hastalığa yakalanma oranı erkek çocuklarına göre daha yüksektir. Bunun sebebi kız çocuklarının idrar kanallarının erkeklere oranla daha kısa olmasıdır.
Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri şu şekildedir;
- İdrar yaparken ağrı hissedilmesi
- İdrara daha sık çıkma
- Nadiren kanlı idrar
- Karın alt ya da yan kısmında ağrı
- Sırtta ağrı
- İdrar kaçırma
- Mide bulantısı
- İshal
Bebeklerde idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ise şu şekildedir;
- Huzursuzluk
- İştahsızlık
- Ateş
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tanı Yöntemleri
Normal idrar sterildir. İçinde herhangi bir bakteri, virüs veya mantar bulunmaz, çoğu zaman sindirim sistemindeki mikroplar idrar yoluna girdiğinde ve çoğalmaya başladığında idrar yolu enfeksiyonu oluşur. Bu şekilde oluşan enfeksiyonlar genellikle sindirim sisteminde doğal olarak bulunan koli basili (Escherichia coli) bakterisinden kaynaklanır.
Bunun yanı sıra, herpes, gonore, klamidya ve mikoplazma gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da, idrar yolları enfeksiyonlarına, özellikle üretritlere, yol açabilirler. İdrar yolu enfeksiyonlarını teşhis etmek için kullanılan bazı testler aşağıdaki gibidir:
İdrar Tahlili
İdrarda bulunabilecek kanamaları, savunma hücrelerini, mikropları (bakteriler), çeşitli proteinleri ve idrarın özelliklerini tespit eder.
İdrar Kültürü
Enfeksiyona neden olan bakteri veya mantarları teşhis ederek ve bunlara uygun tedaviyi tespit etmeye olanak sağlar
İdrar yolu enfeksiyonu tekrarlanan bir problem haline gelirse, idrar yolunun normal olup olmadığını görmek için başka testler de kullanılabilir. Bu testlerden bazıları şunlardır:
Sistoskopi
Bu tetkikte hekim mesanenizin ve idrar yolunuzun iç kısmını inceler. Genellikle idrar yolu iltihabı, böbrek veya mesane taşları ve mesane tümörleri gibi idrar yolu rahatsızlıklarını teşhis etmek ve değerlendirmek için de kullanılır.
Böbrek ve Mesane Ultrasonu
Yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanılarak, mesane ve böbreklerin büyüklüğünü, şeklini gösterir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilecek kitle, taş, kist, tıkanıklık ve anormallikleri kontrol eder.
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
İdrar yolunun ayrıntılı görüntülemesini yapmak için X-ışınları kullanılır.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavi Yöntemleri
Antibiyotikler genellikle idrar yolu enfeksiyonları için ilk basamak olarak kullanılan tedavilerdir. Hangi ilaçların reçete edileceği ve ne kadar süreyle kullanılacağı sağlık durumunuza ve idrarınızda bulunan bakteri türüne göre hekiminiz tarafından belirlenecektir.
Bunun dışında, su tüketimini arttırmanız da tedavinizin bir parçası olarak hekiminiz tarafından tavsiye edilebilir. İdrar yolu enfeksiyonu geçirme riskini azaltmak için alınabilecek önlemler aşağıdaki gibidir:
- Bol miktarda su tüketmek
- İdrar tutmaktan kaçınmak
- Tuvalet sonrası temizliği önden arkaya doğru yapmak
- Cinsel ilişkiden önce ve sonra genital bölgeyi temizlemek
- Cinsel ilişki sonrasında idrar yapmak
- Genital bölge temizliğinde sabun kullanımından kaçınmak
- Hijyenik pedleri sık değiştirmek
- Pamuklu iç çamaşırı giymek ve sıkı, oturan kıyafetlerden kaçınmak.
İdrar Yolu Enfeksiyonuna Ne İyi Gelir?
İdrar yolu enfeksiyonu kimi zaman kendiliğinden kimi zamansa ilaç tedavisi ile geçer. İdrar yolu enfeksiyonu yaşanıyor ise ilaç tedavisine ek önlemler almak tedavi sürecini hızlandırabilir. Bu önlemler şu şekildedir;
- Günlük tüketilen su miktarını arttırmak
- Dengeli ve sağlıklı beslenmek
- Probiyotik ağırlıklı besinleri beslenme rutinine eklemek
- Özellikle karın bölgesini sıcak tutmak
- Limon suyu ya da limonlu su tüketmek
- Maydanoz gibi idrar söktürücü etkisi bulunan besinler tüketmek
İdrar Yolu Enfeksiyonu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
İdrar yolu enfeksiyonunda cinsel ilişki yasak mı?
İdrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalar için cinsel ilişki sorun teşkil etmemektedir. Ancak bulaş riski bulunduğundan ve kadınlarda ağrılı cinsel ilişki gibi problemlere yol açabilme ihtimalinden dolayı idrar yolu enfeksiyonu olan kişilerde cinsel ilişki önerilmez.
İdrar yolu enfeksiyonundan korunmak için ne yapmak gerekir?
İdrar yolu enfeksiyonundan korunmanın en önemli yolların biri hijyendir. Tuvalet sonrası hijyenin sağlanması oldukça önemlidir. İdrar yolu enfeksiyonu bakterilerin idrar kanallarına taşınarak çoğalması ile oluştuğu için tuvalet sonrası hijyene dikkat etmek gerekir. Bol su tüketimi, sağlıklı ve dengeli beslenme ve cinsel ilişki sonrası sık idrara çıkmak gibi önlemlerde idrar yolu enfeksiyonundan korunmak için alınabilecek önlemler arasında sayılabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu nasıl bulaşır?
İdrar yolu enfeksiyonu, ortak kullanılan tuvaletler, cinsel ilişki, yetersiz hijyen, uzun süre idrar tutma, deniz, ortak kullanılan sauna ve havuz gibi birçok yerden bulaşabilir.
İdrar yolu enfeksiyonuna en hızlı çözüm nedir?
İdrar yolu enfeksiyonunu geçirmek ya da hafifletmek için birçok çözüm bulunur. İdrar yolu enfeksiyonu çoğu zaman kendiliğinden de geçebilir. Doktora başvurmak en hızlı ve kesin çözüm olsa da evde de belirtileri hafifletmek için bazı durumlara dikkat etmek gerekir. Bunlardan bazıları;
- Su tüketimi: İdrar yolu enfeksiyonu belirtilerinin hafifletilmesi için özellikle bol su içmek çok faydalıdır. Su tüketimi idrardaki zararlı bakterilerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
- Hijyen: İdrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalar için en önemli şeylerden biri hijyendir. İdrar yolu enfeksiyonu zararlı bakterilerin üremesi ile oluştuğu için idrar yollarını temiz tutmak hastalık belirtilerinin artmaması konusunda önemlidir.
- Tuvalet ihtiyacının zamanında giderilmesi: Tutulan idrar, hastalık yapan bakterilerin idrar yollarında daha uzun süre kalarak daha fazla üremesini sağlayabilir. Bu yüzden zamanında tuvalet ihtiyacını karşılamak bakterilerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.
İdrar yolu enfeksiyonu bulaşıcı bir hastalık mı?
İdrar yolu enfeksiyonunun cinsel ilişki sırasında bulaşma ihtimali bulunabilir. Ayrıca ortak kullanılan tuvaletlere de dikkat etmek gerekir. Bu gibi ortamlardaki bakteriler idrar yoluna girerek enfeksiyona sebep olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu kimlerde daha sık görülür?
İdrar yolu enfeksiyonu kadın bireylerde daha sık görülmektedir. Bunun sebebi kadınlarda idrar kanallarının erkeklere oranla daha kısa olmasıdır. Bu durum kız çocukları içinde geçerlidir.
İdrar enfeksiyonu kendi kendine gecer mi?
Bazı idrar yolu enfeksiyonu vakalarının kendiliğinden geçebildiği bilinmektedir. Ancak çoğu zaman ağır seyreden idrar yolu enfeksiyonu ilaç tedavisi ile geçmektedir.
Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
Özellikle kadınlarda görülen en sık belirti pelvik (alt karın bölgesi) ağrısıdır. Bu belirtiyi sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı veya yanma, ateş, yorgunluk, idrarda kanın var olabileceğini gösteren koyu renkli, bulanık veya kırmızımsı renkte olan idrar, kötü kokulu idrar, kaburgaların altında arka veya yanda ağrı, bulantı ve / veya kusma, sıkışıklık hissine rağmen sadece az miktarda idrar yapmak gibi belirtiler takip eder.