FOR INTERNATIONAL PATIENTS
PTH (Parathormon) Nedir?
Paratiroid hormonu (PTH) kandaki kalsiyum seviyesini kontrol etmek için paratiroid bezlerinizin oluşturduğu ve salgıladığı bir hormondur. PTH ayrıca kandaki ve kemiklerdeki fosfor (bir mineral) ve D vitamini (bir hormon) seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olur.
Hormonlar, kan aracılığıyla organlara, kaslara ve diğer dokulara mesajlar taşıyarak vücuttaki farklı işlevleri koordine eden kimyasallardır. Bu sinyaller vücuda ne yapacağını ve ne zaman yapacağını söyler.
PTH, osteoklastların kemikleri yeniden şekillendirmesini (resorpsiyon) uyarır. Bu, hidroksiapatit ve diğer organik materyallerin çözülmesi ve parçalanması yoluyla kana kalsiyum salınmasına yol açar.
PTH, kemik yapıcı hücreleri (osteoblastlar) harekete geçirir ve onlara "RANKL" adında bir sinyal gönderir. Bu sinyal, bu hücrelerin olgunlaşarak kemik hücresi (osteosit) haline gelmesine izin verir.
PTH (Parathormon) Testi Nedir?
PTH (Parathormon) testi, kan dolaşımında paratiroid hormonunun (PTH) seviyesini ölçen bir tıbbi testtir. Paratiroid hormon, paratiroid bezleri tarafından salgılanır ve vücudun kalsiyum ve fosfor dengesini düzenler. Bu hormon, kemiklerden kalsiyum salımını artırarak, böbreklerde kalsiyumun geri emilimini sağlar ve bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır. PTH testi genellikle kalsiyum seviyeleri anormal olan hastalarda yapılır ve hiperparatiroidizm, hipoparatiroidizm, ve diğer bazı kemik veya mineral dengesi bozukluklarını tanımlamak için kullanılır.
PTH (Parathormon) Ne İşe Yarar?
PTH (Parathormon), paratiroid bezleri tarafından salgılanan bir hormondur ve vücutta önemli bir rol oynar. İşlevleri arasında şunlar bulunur:
Kalsiyum ve Fosfor Düzeylerinin Düzenlenmesi
PTH, kalsiyum ve fosfor seviyelerini dengelemek için vücutta etkin bir şekilde çalışır. Kalsiyumun kana geri emilimini artırarak kemiklerden kalsiyum salınımını artırır ve böylece kan kalsiyum seviyelerini artırır. Ayrıca böbreklerde kalsiyum ve fosforun geri emilimini artırır, böylece vücuttaki kalsiyum miktarını artırırken fosfor seviyelerini düzenler.
Kemik Sağlığı
PTH, kemik dokusunun yapımı ve yenilenmesinde rol oynar. Yüksek PTH seviyeleri, kemiklerden kalsiyum salınımını artırır ve bu da kemik yoğunluğunun azalmasına ve osteoporoz riskinin artmasına neden olabilir.
Böbrek Fonksiyonları
PTH, böbreklerde kalsiyumun ve fosforun emilimini artırır. Ayrıca böbreklerde D vitamini aktifleştirme sürecini uyarır, bu da kalsiyum emilimini artırır.
Kalsiyum ve fosfor seviyelerinin dengesini korumak ve kemik sağlığını desteklemek bu gibi işlevler önemlidir.
Normal Değerler
PTH (paratiroid hormonu) seviyeleri laboratuvarlara ve kullanılan test yöntemlerine göre değişiklik gösterebilir, ancak genel olarak kabul edilen normal aralıklar şu şekildedir:
- Yetişkinlerde: 10-65 pg/mL (pikogram per mililitre)
Bazı laboratuvarlar farklı birimler veya biraz farklı aralıklar kullanabilir, bu nedenle spesifik test sonuçlarınızı doktorunuz veya sağlık hizmeti sağlayıcınız ile değerlendirmeniz önemlidir. Normal değerlerin dışındaki PTH seviyeleri, paratiroid bezlerinin işlev bozukluğuna veya diğer metabolik durumlara işaret edebilir.
PTH (Parathormon) Yüksekliği
PTH (Parathormon) yüksekliği, vücutta parathormon hormonunun normalden fazla salgılanması durumudur. Normalde, kalsiyum seviyeleri düştüğünde parathormon salgılanır ve kemiklerdeki kalsiyum depolarını serbest bırakarak kan dolaşımındaki kalsiyum seviyelerini artırır. Ancak bazı durumlarda, bu hormonun aşırı salgılanmasıyla PTH yüksekliği ortaya çıkabilir.
PTH Yüksekliği Belirtileri
Yaş ilerledikçe, vücutta hormonal değişiklikler meydana gelir ve bu değişiklikler parathormon değerlerini etkileyebilir. Özellikle yaşlılarda, kalsiyum metabolizması daha dengesiz hale gelebilir ve buna bağlı olarak PTH seviyelerinde artış gözlemlenebilir.
Parathormon yüksekliğinin belirtileri genellikle kalsiyum seviyelerinin artmasıyla ilişkilidir. Bu belirtiler arasında şunlar yer alır:
- Yorgunluk
- Kas zayıflığı
- Bulantı, kusma
- Kabızlık
- İştah kaybı
- Kilo kaybı
- Böbrek taşları
- Kemik ağrısı
Ayrıca, PTH yüksekliği hiperparatiroidizm olarak da adlandırılır ve bu durumun ciddi sonuçları olabilir.
PTH Yüksekliği Nedenleri
Parathormon yüksekliğinin birkaç nedeni olabilir. Bunlar arasında primer hiperparatiroidizm, sekonder hiperparatiroidizm ve ters hiperparatiroidizm bulunmaktadır.
Primer hiperparatiroidizm , genellikle bir veya daha fazla paratiroid bezinin aşırı büyümesi veya tümörler nedeniyle parathormonun aşırı salgılanması sonucunda ortaya çıkar.
Sekonder hiperparatiroidizm , kalsiyum seviyelerinin düşük olmasına yanıt olarak parathormonun aşırı salgılanmasıyla ilişkilidir ve genellikle böbrek hastalığı gibi bir altta yatan nedene bağlıdır.
Ters hiperparatiroidizm ise, kalsiyum seviyelerinin aşırı yüksek olması durumunda ortaya çıkabilir ve genellikle kalsiyumun fazla alınması veya aşırı D vitamini alımı gibi durumlardan kaynaklanır.
Parathormon yüksekliği tedavi edilmezse kemik erimesi, böbrek taşları, böbrek yetmezliği ve diğer komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde veya yüksek parathormon seviyeleri tespit edildiğinde, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Tedavi genellikle altta yatan nedene yönelik olacaktır, bu nedenle doğru tanı ve tedavi planı için detaylı bir değerlendirme gereklidir.
PTH (Parathormon) Düşüklüğü
Hipoparatiroidizmde düşük PTH (Parathormon) seviyesi veya düşük PTH üretimi, kanda anormal derecede düşük kalsiyum seviyelerine ve kanda fosfor artışına neden olur.
PTH (Parathormon) düşüklüğü, hipoparatiroidizm olarak bilinen bir durumu ifade eder. Bu durumda, vücutta parathormon hormonunun normalden daha az salgılandığı veya üretildiği görülür. Parathormonun eksikliği, kalsiyum ve fosfat metabolizmasının dengesizleşmesine ve buna bağlı olarak kanda düşük kalsiyum seviyelerine ve yüksek fosfat seviyelerine yol açar.
PTH Düşüklüğü Belirtileri
Hipoparatiroidizmin belirtileri genellikle düşük kalsiyum seviyelerinin bir sonucudur. Bu belirtiler arasında şunlar yer almaktadır:
- Kas spazmları
- Uyuşma
- Karıncalanma hissi (özellikle yüz ve ellerde)
- Kramplar
- Tetani (kasların istem dışı kasılması)
- Nöbetler
- Kalp ritmi bozuklukları
- Duygusal değişiklikler
Ayrıca, düşük kalsiyum seviyeleri kemiklerin zayıflamasına ve dişlerde bozukluklara da neden olabilir.
PTH Düşüklüğü Nedenleri
Hipoparatiroidizmin birkaç nedeni olabilir. Bunlar arasında primer hipoparatiroidizm, sekonder hipoparatiroidizm ve nöral kretinizm bulunmaktadır.
Primer hipoparatiroidizm, genellikle paratiroid bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması veya hasar görmesi sonucu ortaya çıkar.
Sekonder hipoparatiroidizm, genellikle kalsiyumun düşük olması durumunda parathormonun yetersiz salgılanmasıyla ilişkilidir ve birincil hastalığın (örneğin, böbrek yetmezliği) bir sonucu olarak ortaya çıkabilir.
Nöral kretinizm ise, hipoparatiroidizmin doğuştan gelen bir formudur ve genetik bozukluklarla ilişkilidir.
Hipoparatiroidizm tedavisi, genellikle eksik olan parathormonun yerine konması veya kalsiyum ve D vitamini takviyelerinin alınması gibi yöntemleri içerir. Tedavi edilmediği takdirde, hipoparatiroidizm ciddi komplikasyonlara yol açabilir, bu nedenle belirtiler fark edildiğinde veya kalsiyum ve parathormon seviyelerinde anormallikler tespit edildiğinde bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.