Renal Arter Stenozu Nedir?
Renal arter stenozu, böbreklere kan taşıyan bir veya daha fazla arterin daralmasıdır. Arterin daralması, oksijen bakımından zengin kanın böbreklere ulaşmasını engeller. Böbreklerin atık ürünleri filtrelemek ve fazla sıvıları uzaklaştırmak için yeterli kan akışına ihtiyacı vardır. Böbreklerde azalan kan akışı, böbrek dokusuna zarar verebilir ve vücuttaki kan basıncını artırabilir. Renal arter stenozu belirli bir aşamaya gelene kadar hiçbir semptom göstermeyebilir. Bir anda ortaya çıkıp, durum aniden kötüşebilir. Ateroskleroz ve fibromüsküler displazi, renal arter stenozunun ortaya çıkmasının başlıca nedenleridir. Yaşlanma, yüksek tansiyon, obezite, yüksek kolestrol, renal arter stenoz için mevcut risk faktörleridir. Bu grupta yer alan bireylerin tetikte olması önemlidir.Renal Arter Stenozu Nedenleri Nelerdir?
Renal arter darlığının 2 ana nedeni mevcuttur.
Böbrek (renal) arterlerde birikme: Yağlar, kolestrol ve diğer maddeler böbrek arter duvarlarında birikebilir. Bu birikintiler büyüdükçe sertleşebilir, kan akışını sekteye uğratabilir, böbrekte yaralara neden olabilir ve sonunda arterin daralmasına neden olabilir. Ateroskleroz, vücudun birçok bölgesinde meydana gelebilir ve renal arter darlığının en yaygın sebebidir.Fibromüsküler displazi: Fibromüsküler displazide, arter duvarındaki kas genellikle çocukluk itibariyle anormal şekilde büyür. Renal arterin bazı bölümleri genişken bazı bölümleri daha dar görünüme sahip olabilir. Renal arter o kadar daralabilir ki, böbrek yeterli miktarda kan alamaz ve genç yaşta yüksek tansiyona sebep olabilir. Bu bir veya iki böbrekte gerçekleşebilir. Fibromüsküler displazi kadınlar arasında daha yaygındır.Dar böbrek arterleri ve fibromüsküler displazi, vücuttaki diğer arterlerin yanı sıra böbrek arterlerini de etkisi altına alıp komplikasyona neden olabilir.
Renal Arter Stenozu Risk Faktörleri Nelerdir?
Renal arter darlığı vakalarının çoğu daralmış böbrek arterlerinden kaynaklanır. Böbreklerde ve vücudun diğer bölümlerinde daralmış arterleri daha olası hale getiren risk faktörleri şunlardır:- Yaşlanma
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolestrol
- Diyabet
- Obezite
- Sigara ve diğer tütün kullanımı
- Ailede erken kalp hastalığı öyküsü
- Egzersiz eksikliği
Renal Arter Stenozu Komplikasyonları Nelerdir?
- Yüksek tansiyon
- İleri derece böbrek yetmezliği
- Bacaklarda sıvı tutulması (ödem)
- Akciğerde ani sıvı birikmesine bağlı gelişen nefes darlığı
Renal Arter Stenozu Belirtileri Nelerdir?
Renal arter stenozu ilerleyene kadar herhangi bir semptoma sebebiyet vermemektedir. Var olan durum başka bir test esnasında keşfedilebilir.
Aniden başlayan ve kötüleşen yüksek tansiyonun, 30 yaşın öncesinde ya da 50 yaşın ardından başlayan yüksek tansiyon, stetoskopla duyulan boğuk ses, idrarda yüksek protein seviyesi, anormal böbrek fonksiyonu belirtileri, vücut dokularında aşırı sıvı yüklenmesi ve şişme, tedaviye dirençli kalp yetmezliği semptomlarından bir veya birkaçı mevcutsa renal arter stenozundan şüphelenilir.
Renal Arter Darlığı Tanısı
Böbrek bölgesinin stetoskopla dinlenmesini içeren fiziksel muayene, tıbbi geçmişin incelenmesi, böbrek fonksiyonlarının kontrolü için kan ve idrar testlerinin yapılması, kan basıncını düzenleyen hormon düzeylerini ölçmek için yapılan kan ve idrar testleri aracılığıyla renal arter darlığı teşhisi yapılır.
Doppler Ultrason: Yüksek frekanslı ses dalgaları, doktorun arterleri ve böbrekleri görmesine ve işlevleri kontrol etmesine yardımcı olur. Bu prosedür ayrıca doktorunuzun kan damarlarındaki tıkanıklıkları bulmasına ve şiddetini ölçmesine yardımcı olur.BT Tarama: Bilgisayarlı Tomografi taramasıyla renal arterlerin enine kesit görüntüleri alınır. Kan akışının gözükmesi amacıyla bir boya enjeksiyonu da kullanılabilir.Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA): MRA, renal arterlerin ve böbreklerin ayrıntılı 3D görüntülerini üretmek amacıyla radyo dalgaları ve güçlü manyetik alanlar kullanır. Arterlere yapılacak boya enjeksiyonu ise, kan damarlarının ana hatlarının görüntülenmesini sağlar.Renal Arteriyografi: Bu röntgen muayenesi ile beraber renal arterlerdeki tıkanıklığın bulunmasına, daralmış kısmın balon ve/veya stent ile açılmasına yardımcı olur. Bu röntgen çekilmeden evvel, hekiminiz arterlerin ana hatlarını çizmek ve kan akışını daha net göstermek amacıyla damarınıza bir boya enjekte eder ve röntgen çekilir.Renal Arter Darlığı Tedavisi Nasıl Olur?
Renal arter stenozunun tedavisi; yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve böbreklere kan akışını yeniden sağlamak amacıyla uygulanan prosedürü içerebilir. Bazense en iyi yaklaşım, tedavilerin kombinasyonu olabilir. Genel sağlık durumuna ve belirtilere bağlı olarak, herhangi özel bir tedaviye gerek duyulmayabilir.Yaşam tarzı değişiklikleri: Kan basıncında orta ve ciddi derecede yükselme mevcutsa, sağlıklı yaşam tarzını benimsemek önemlidir. Tuzu sınırlamak, sağlıklı yiyecekler tüketmek, düzenli fiziksel egzersiz yapmak, kan basıncını kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.İlaç tedavisi: Yüksek tansiyonun sebebi renal arter stenozu ise, ilaçlarla başarılı bir tedavi programı oluşturulabilir. Ama doğru ilacı ve ilaç kombinasyonunu bulmak zaman gerektirebilir.Tek başına ilaçla iyi sonuç vermeyen, ilaçları tolere edemeyen, sıklıkla sıvı tutan ve tedaviye dirençli kalp yetmezliği olan kişiler için damarı açma prosedürleri düşünülmelidir.
Renal anjiyoplasti ve stentleme: Bu prosedürde daralmış arter genişletilir ve damarın duvalarını açık tutan ve daha iyi kan akışına izin veren kan damarının içine stent yerleştirilir.Renal arter bypass ameliyatı: Kanın böbreklere ulaşması için yeni bir yol oluşturmak üzere renal artere yedek bir kan damarı aşılanır.Bu ameliyatlar çoğunlukla anjiyoplasti başarılı olmadığında veya ek cerrahi prosedürlere ihtiyaç duyulduğunda yapılır.