FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Stockholm Sendromu Nedir?
Stockholm sendromu, rehine ya da zorla alıkonulan kişilerin kendilerini rehin alan kişiye karşı duygusal bağ geliştirmeleri ile ortaya çıkan psikolojik bir durumudur. Bu psikolojik durum, mağdurların hayatta kalma içgüdüsüyle kendilerini alıkoyan kişiler ile empati kurmalarına sebep olabilir.
Sendromun adı İsveç’in Stockholm kentinden gelir. Sendromun ortaya çıkışı Stockholm kentinde gerçekleşen tarihsel bir olaya dayanır. 1973 yılında yaşanan bir banka soygunu sırasında rehinelerden biri kendilerini alıkoyan kişiler ile empati ve duygusal bağ kurmuştur. Bu durumun sonucunda rehine bu duygusal durum sebebiyle kendisini alıkoyan kişilere amaçları doğrultusunda yardım etmiştir. Stockholm sendromu adını bu olaydan almaktadır.
Stockholm sendromuna sahip kişilerin alıkoyan kişinin kendine zarar vermesinin önüne geçmek için ortaya çıkan bir savunma sistemi olduğu düşünülmektedir.
Stockholm Sendromu İnsan Psikolojisini Nasıl Etkiler?
Stockholm sendromu sadece alıkonma durumlarında meydana gelmez ve birçok travmatik olay sonucunda görülebilir. Stockholm sendromu kişinin yaşadığı olay sırasında psikolojik bir koruma sistemi oluşmasıdır. Stockholm sendromu kişinin psikolojisi olumsuz yönde etkileyerek etkilerini uzun bir süre devam ettirebilir. Bu durum alıkoyan kişiye karşı duyulan sempatiden ziyade çevreye güvensiz yaklaşma, uykusuzluk problemleri, odaklanma problemleri, yapılan aktivitelerden zevk alamama ve sürekli kabus görmek gibi birçok etkisi bulunabilir.
Stockholm Sendromu Neden Olur?
Stockholm sendromu travma yaşayan her bireyde görülmez. Stockholm sendromunun sebebi tam olarak bilinmese de bu durum genellikle yaşamını sürdürme isteği doğrultusunda vücudun psikolojik olarak ortaya çıkarttığı bir koruyucu önlem olabileceği düşünülmektedir. Stockholm sendromunun risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- Sürekli olarak duygusal baskı altında olmak,
- Alıkoyan kişi tarafından hayati ihtiyaçların karşılanması,
- Empati geliştirme süreci,
- Alıkonulan kişinin içinde bulunduğu durumun bitmesine olan inancını kaybetmesi,
- Dış etkenlerin ve ya diğer kişilerin tehlike algısı yaratmaya başlaması,
- Alıkoyan kişinin değişken davranışlarda bulunması,
- Manipüle edilmek,
- Alıkoyan kişi ile geçirilen zamanın uzun olması.
Yukarıdaki nedenler doğrultusunda Stockholm sendromu riski artış gösterebilir.
Stockholm Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Stockholm sendromu psikolojide bir hastalık olarak tanımlanmamıştır. Bu sendroma sahip kişilerde görülen bazı belirtiler saptanmıştır. Bu belirtiler:
- Kendini alıkoyan kişiye karşı bağlılık ya da duygu besleme,
- Güç kaybı hissetmek,
- Kendini alıkoyan kişiye yardımda bulunmak,
- Kendini içinde bulunduğu durumdan çıkarma eyleminde bulunan kişi ve ya kişilere karşı sinirlilik hali ve güven duygusunun olmaması,
- Sürekli gergin bir hal içinde olmak,
- Endişeli ruh hali,
- Kabus görme,
- Uyku problemleri,
- Öğrenilmiş çaresizlik,
- Depresyon hali,
- Her şeyi inkar etme,
- Duygusal boşluk,
- Suça meyilli olma,
- Geçmiş durumları hatırlama,
- Aktivitelerden zevk almama,
- Odaklanma sorunu.
Stockholm sendromu yaşayan bireyler travma sonrası bazı belirtiler yaşayabilirler. Bu belirtilerin azaltılması psikolojik terapi yöntemleri ile mümkün olabilir.
Stockholm Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Stockholm sendromu teşhisinin koyulabilmesi için hasta ile ön görüşme gerçekleştirilerek hastanın tıbbi öyküsü dinlenir ve değerlendirilir. Ayrıca Stockholm sendromu belirtileri stres bozukluğu belirtileri ile benzer olabilir. Bu yüzden doğru teşhis için hastanın öyküsü önemlidir.
Stockholm Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Stockholm sendromu için geliştirilmiş bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Bunun sebebi psikolojik hastalıklar sınıfına girmemesidir. Stockholm sendromunu tedavi etmek için psikolojik yardım alınabilir. Doktorun uygun göreceği çeşitli terapi yöntemleri sendroma sahip bireyler için faydalı bir yol olabilir. Bazı ileri derece vakalar için ilaç tedavisi de önerilebilir.
Terapi yöntemleri sendrom sahibi kişilere kendilerini alıkoyan kişiye karşı duyulan empati ve duygusal durumun hayatta kalma amacı taşıyan psikolojik bir koruma mekanizması olduğunu aşılamak ve hastanın eski sağlığına kavuşmasını sağlamaktır.
Stockholm Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Stockholm Sendromu Nedir?
Stockholm sendromu, alıkonulan kişinin, kendini alıkoyan kişiye karşı duygusal bağ oluşturduğu bir psikolojik durumdur.
Stockholm Sendromu Kimlerde Görülür?
Stockholm sendromu rehin alınma gibi travmatik olaylar yaşayan bireylerde bir koruma mekanizması olarak ortaya çıkar.
Stockholm Sendromu Nasıl Ortaya Çıkar?
Rehin alınma gibi durumlarda kişi psikolojik olarak bir koruma sistemi geliştirir ve kendini alıkoyan kişiyle empati kurmaya ve duygusal bağ kurmaya başlar.
Stockholm Sendromu Tamamen Geçer Mi?
Stockholm sendromu tamamen geçebilir. Ancak sabırlı olmak ve tedaviye uyum sağlamak önemlidir. Tedavinin başarı ile sonuçlanma süreci yaşanan olayın şiddetine, kişinin psikolojik durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Stockholm Sendromu Yaşayan Kişilere Nasıl Yaklaşılmalıdır?
Stockholm sendromu yaşayan kişilere anlayışla yaklaşmak önemlidir. Sendrom yaşayan kişiye destek vermek tedavinin hızı ve başarı oranı bakımından önemlidir. İletişimi kesmemek, sabırlı yaklaşmak, tedaviye yönlendirmek, empati kurarak kişinin kendini güvende hissedeceği bir ortam sunmak tedavinin başarı oranını etkilemektedir.
Stockholm Sendromu Sadece Rehine Durumlarında Mı Görülür?
Stockholm sendromu sadece rehine durumlarında görülmez. Bazı travmatik olaylarda da Stockholm sendromu gelişebilir.