Taşikardi Nedir?
Sağlıklı bir insan kalbinin dakikadaki atış sayısı 60 ila 100 aralığındadır. Bu sayılar, günün saatine, vücudun ihtiyaçlarına göre şekillenmektedir. Dinlenme halindeyken görülen 90 üzeri atış sayıları taşikardi varlığına işaret ediyor.
Taşikardi, dakikada 100 atımın üzerindeki kalp atış hızını ifade için kullanılan tıbbi bir terimdir. Taşikardiye sebebiyet veren birçok kalp ritim bozukluğu (aritmi) mevcuttur.
Egzersiz esnasında, yaşadığınız bir travma ya da hastalığa tepki mahiyetinde kalp atış hızınızın artması normaldir. Ancak taşikardide, stresten bağımsız koşullar nedeniyle kalp normalden daha hızlı atar.
Bazı kişilerde taşikardi hiçbir semptom veya komplikasyon göstermeden gerçekleşebilir. Fakat teşhis edilip, tedavi edilmediği takdirde kalp fonksiyonlarınızın bozulmasına sebep olup, başınıza daha ciddi sorunlar (kalp yetmezliği, inme, ani kalp durması ve ölüm) açabilir.
İlaçlar, tıbbi prosedürler veya ameliyat gibi cerrahi yöntemler taşikardiyi kontrol altına almayı ve buna sebep olan durumları yönetmeyi sağlayabilir.
İstirahat esnasında kalp hızının normali aşmasına taşikardi denir. Sağlıklı bir insan için dinlenme halinde, dakikada 100’ün üzerinde olan kalp atış hızı taşikardiye işarettir. Altta yatan nedene ve kalbin çalışmasına bağlı olarak tehlike arz edebilir.
Kalp çarpıntısı yani taşikardi, kalp dokusunda meydana gelen bir anormallik nedeniyle hızlı elektrik sinyalleri üretilmesi sonucunda gerçekleşir. Kalp çok hızlı attığında, kanı vücuda pompalama verimi düşer ve bu da kalbe ve vücuda kan akışının azalmasına sebep olur.
Taşikardi; inme, kalp krizi, ani kalp durması ve ölüm riskini hatırı sayılır oranda artırır.
Taşikardi Türleri Nelerdir?
Birçok farklı taşikardi çeşidi mevcuttur.
Atriyal Fibrilasyon: En çok görülen taşikardi türüdür. Kalbin üst odacıklarındaki kaotik, düzensiz elektriksel uyarılardan kaynaklı bir taşikardi çeşididir. Bu düzensiz sinyaller, kulakçıkların hızlı, düzensiz ve zayıf kasılmalarına sebebiyet verir. Tetikleyebilecek rahatsızlıklar arasında; hipertansiyon, kalp kapağı bozukluğu, hipertiroidi ve ağır alkol kullanımı sayılabilir.Atriyal Çarpıntı: Kalbin kulakçıklarının çok hızlı ama düzenli bir hızda atmasına denir. Ama bu hız kulakçıkların zayıf bir şekilde kasılmasına sebep olur ve atriyal çarpıntı meydana gelir. Supraventriküler Taşikardi (SVT): Kalbin alt odacıklarının üzerinde bir yerde başlayan çok hızlı kalp atışıdır. En çok sigara ve alkol kullanımı olan kişilerde rastlanmaktadır. Ventriküler Taşikardi: Kalbin alt odacıklarındaki anormal elektrik sinyalleri ile başlayan ve hızlı bir kalp atışıdır. Fakat bu hızlı hal, ventriküllerin vücuda yeterince kan pompalamak için etkin hareketlerine olanak tanımaz. Ventriküler taşikardi atakları kısa olabilir ve hiçbir zarara yol açmadan birkaç saniye sürebilir. Ancak birkaç saniyeyi aşan ataklar, yaşamı sekteye uğratacak acil bir durum haline gelebilir.Ventriküler Fibrilasyon: Hızlı, kaotik ve elektriksel uyarılar, vücuda gerekli kanı pompalamak yerine alt kalp odacıklarının titremesine sebep olduğunda meydana gelir. Kalbe yapılan elektrik şokuyla kısa sürede normal ritmine dönmezse ölümcül bir sonuç doğabilir. Kalp krizi esnasında ya da sonrasında ventriküler fibrilasyon meydana gelebilir. Ventriküler fibrilasyonu olan kişilerin ya altta yatan bir kalp hastalığı mevcuttur ya da yıldırım çarpması gibi ciddi bir travmaya maruz kalmıştır.Taşikardi Nedenleri Nelerdir?
Bazı durumlarda taşikardinin nedeni kesin olarak saptanamasa da, bazı koşullar ve hastalıklar taşikardiye sebep olur.
- Bazı ilaçların kullanımı, yan etkileri
- Anemi
- Anksiyete
- Ağır egzersizler
- Kalpte meydana gelen bazı anomaliler
- Çok fazla alkol tüketimi
- Uyuşturucu madde kullanımına bağlı
- Sigara kullanımı
- Elektrolit dengesizliği
- Koroner arter hastalığı
- Kalp yetmezliği
- Kalp kası hastalığı
- Kalp tümörleri
- Kalpteki enfeksiyona bağlı
- Kalp kapakçık hastalığı
- Hipertansiyon
- Tiroid bezinin fazla çalışması
- Bazı akciğer hastalıkları
Taşikardi Belirtileri Nelerdir?
Taşikardinin bazı belirtileri ise;
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Ani güçsüzlük
- Sersemlik hissi
- Düşük tansiyon
- Kalp çarpıntısı en yaygın taşikardi belirtilerdir. Aşırı durumlarda bilinçsiz hale gelebilir, kalp krizi geçirebilirsiniz. Bazı taşikardi atakları hiçbir belirti vermeden gerçekleşebilir.
Taşikardi Tanısı
Taşikardiyi tespit etmek adına kapsamlı bir fizik muayene yapılıp, tıbbi geçmiş dinlenmelidir. Ve ardından bazı kalp testlerinin de yapılması önem arz eder. Doktor bütün bulguları değerlendirerek taşikardi türünüze karar verecektir.
Elektrokardiyogram (EKG): Taşikardi tespiti için kullanılan en yaygın araçtır. Göğsünüze, kollarınıza ve bacaklarınıza takılı elektrotlar vasıtasıyla kalbinizin elektriksel aktivitesinin algılanıp kaydedilmesini sağlayan bir testtir. EKG, kalbinizde dolaşırken elektrik sinyallerinin zamanlamasını ve gücünü kaydeder.Doktorunuz, kalp atış hızınız hakkında daha kapsamlı bilgi sahibi olmak adına taşınabilir bir EKG cihazı kullanmanızı isteyebilir.
Taşınabilir EKG cihazları:Holter Monitörü: Cebinizde taşıyabileceğiniz monitör 24 saat boyunca kalbinizin aktivitesini kaydeder ve bu da kalp ritimlerinize kapsamlı bir incelemeyi olanaklı kılar. Ayrıca, sizden bu 24 saat içinde bir günlük tutmanızı isteyecektir. Yaşadığınız belirtileri yazacak ve ortaya çıktığı zamanı yazmanız gerekecek.Olay İzleme: Bu cihaz, kalp aktivitenizi bir haftadan birkaç aya kadar izlemeye yöneliktir. Cihazı tüm gün takarsınız fakat hızlı kalp atışı belirtiniz mevcut olduğunda düğmeye basarak kaydı etkinleştirmeniz gerekir.Diğer Taşınabilir Monitörler: Akıllı saatler gibi bazı kişisel cihazlar, elektrokardiyogram izleme olanağı sunar. Doktorunuza bunun sizin durumunuz için gerekli olup olmadığını sorabilirsiniz.Elektrofizyolojik Test: Hekiminiz, teşhisi doğrulamak ve kalbinizdeki sorunun tam yerini belirlemek amacıyla elektrofizyolojik test isteyebilir. Bu testte, kolunuza, boynunuza, kasıklarınıza yerleştirilen elektrotlar ile anormallikler haritalanıp, belirlenebilir.Kardiyak Görüntüleme: Yapısal kaynaklı anormalliklerin kan akışını etkileyip etkilemediğini ve taşikardiye katkıda bulunup bulunmadığını belirlemek için kalbin görüntülenmesi yapılabilir.Ekokardiyogram: Ses dalgalarını kullanarak kalbinizin hareketli bir resmini oluşturur ve zayıf kan akışı, anormal kalp kapakçıkları ve kalp kası alanlarını tespit edebilir.Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI): Kanın kalbe nasıl aktığına dair hareketli ya da hareketsiz resimler sağlayabilir ve düzensizliklerin tespitini sağlayabilir.Bilgisayarlı Tomografi (CT): BT taramaları, kalbin daha ayrıntılı bir enine kesit görünümünü sağlamak için birkaç X ışın görüntüsünü birleştirir.Koroner Anjiyografi: Kalbinizdeki ve kan damarlarınızdaki kan akışını incelemek ve olası tıkanıklıkları veya anormallikleri ortaya koymak adına koroner anjiyogram kullanılabilir.Göğüs Röntgeni: Bu test, kalbinizin ve akciğerlerinizin hareketsiz fotoğraflarını çekmek amacıyla kullanılır ve kalbinizin büyüyüp büyümediğini tespit edebilir.Stres Testi: Hekiminiz, egzersiz sırasında çok çalışırken ya da hızlı atması için ilaç verip, nasıl çalıştığını gözlemlemek isteyebilir. Egzersiz yaparken göğsünüze yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla kalp fonksiyonlarınız izlenir.Eğimli Masa Testi: Doktorunuz size taşikardiye sebep olacak bir ilaç verip, eğimli bir masaya yatırır. Doktorunuz, kalbinizin ve sinir sisteminizin bu konum değişikliklerine nasıl tepki verdiğini izler.Taşikardi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavi planı, hastanın yaşı, genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Taşikardi tedavisinin esas amacı; hızlı kalp atışları gerçekleştiğinde onları düzene sokmak, gelecekte yaşayacağınız atakların önüne geçebilmek, komplikasyonların azalmasını sağlamak, taşikardiye sebebiyet verecek altta yatan hastalığı tedavi etmektir.
Hızlı bir kalp atışı kendi kendine düzelebildiği gibi basit fiziksel hareketler yardımıyla kalp atışınızın yavaşlamasına destek olabilirsiniz. Bazı durumlarda kalp atışını yavaşlatmak adına ilaç veya tıbbi tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
Vagal Manevralar: Hızlı bir kalp atışı esnasında doktorunuz sizden vagal manevra adı verilen bir eylem yapmanızı isteyebilir. Manevralar arasında öksürme, ıkınma, yüzüne buz torbası yerleştirmek gibi hareketler bulunur.İlaçlar: Vagal manevraların yetersiz kaldığı durumlarda, bazı anti-aritmik ilaçlar kullanılması yoluna gidilebilir.Kardiyoversiyon: Kaşıklar ve göğüse yapıştırılan bantlar vasıtasıyla kalbe elektrik şoku uygulanır. Verilen akım, kalpteki elektrik sinyallerini etkiler ve normal kalp ritmini geri döndürür. Kardiyoversiyon, diğer yöntemlerin etkili olmadığı ve acil durumlarda tercih edilir.Defibrilasyon: Hastada nabzın disritmik olduğu ciddi durumlarda kullanılır. Özellikle ventriküler fibrilasyon ve vücuda kan pompalanmasının olmadığı nabızsız ventriküler taşikardide tercih edilen bir yöntemdir.Ayrıca taşikardi ataklarını önlemek ve yönetmek adına katater ablasyonu, anti-aritmik ilaçlar, kalp pili, implante edilebilir kardiyoverter, açık kalp ameliyatı, labirent prosedürü gibi bazı tedavi şekilleri mevcuttur.
Taşikardiden muzdarip bazı kişilerde, felç ya da kalp krizine neden olabilecek bir kan pıhtısı gelişme riski artış gösterir. Doktorunuz bu riski elimine etme adına kan inceltici bir ilaç kullanılmasını tavsiye edebilir.
Taşikardi ataklarına sebep olacak altta yatan bir sorun mevcutsa bunun tedavi yoluna gidilmesi atakların indirgenmesini sağlayacaktır.
Kalp Çarpıntısına Ne İyi Gelir?
Meditasyon, nefes egzersizleri, yoga, açık havada vakit geçirmek, spor yapmak, tatile çıkmak gibi gevşeme teknikleri; tütün ürünleri, uyuşturucular, kafeinli içecekler, bazı ilaç alımının sınırlandırılması; vagus sinirini uyaran manevraların yapılması, evde yapılabilecek rahatlatıcı yöntemler arasındadır. Tıbbi yardım ciddi durumlarda şart olsa da, özellikle taşikardi ciddileşmeden önce stres durumlarında bu yöntemlere başvurulması önemlidir.