İnternetten hastalık tanısı koyuyorsanız siberkondria olabilirsiniz
Bazı kişiler sağlıkla ilgili herhangi bir rahatsızlıkta kendileri ya da yakınları için büyük endişe duyup hemen internete girerler. Bilgi erişiminin kolay hale geldiği bu dünyada internetten hastalıklarla ilgili sayısız doğru ya da güvenilir olmayan bilgiye ulaşmak mümkün. Ama dikkatli olmakta fayda var. Zira teknoloji sağlık konusunda yanılmanıza neden olabilir. Hastalıklarla ilgili kaygı yaşayan ve ‘hastalık hastası’ ya da ‘hipokondriyak’ olarak anılan kişiler, günümüzde ‘siberkondria’ya maruz kalır. Siberkondria olan kişiler, internette ulaştıkları bilgilerle kendi kendine teşhis koyarak kaygı bozukluğu yaşarlar.
Siberkondria nasıl ortaya çıkar?
Kişilerin bedensel yakınmalara verdikleri tepkiler birbirinden farklıdır. Bu yakınmalar bazen kişiyi hastalıkla ilgili düşünüp durmaya sonrasında da sağlıkla ilgili davranışlarda aşırılıklara iter. Kimi zaman kaygılar, doktor başvurusundan kaçmaya sebep olurken kimi zaman ise tekrarlayan doktor ziyaretlerine rağmen kişinin kaygıları yok olmaz. Hastalıkla ilgili uğraş devam ederken internet devreye girer ve hastalık kaygısına siber bir özellik katar. Siberkondria hastalığında kişilerin internette karşılaştıkları bilgiler kaygıyı artırır, kişi artık daha muhtemel rahatsızlıklar yerine en ciddi, en kötü seyirli hastalıklara yoğunlaşır. Günlük uğraşları ikinci plana atar, sohbetleri hastalıklarla ilgili kaygı üzerine yoğunlaşır. Bu kapsamda siberkondria, hayatın pek çok alanında işlevsellik kaybı yaşanmasına da sebep olabilir.
‘Kanser oldum’ derler
Sürekli olarak vücudunda yanlış giden bir şeyler olduğuna dair kaygılar taşıyan kişi, bu belirtilerin çok ciddi bir hastalık olduğuna inanır. Bu kişiler, kendi bedensel şikayetleri ile ilgili internet ortamında araştırma yaparak birçok tanı ile karşılır. Öksürük şikayeti olan kişi basit bir solunum yolu enfeksiyonu yerine akciğer kanseri olduğu, başı ağrıyan kişi yorgunluk yerine beyin kanaması geçirdiği ile ilgili ciddi kaygılar yaşayabilir. İnternet araştırmaları sıklaşabilir, en kötü senaryoyu destekleyen tüm bilgiler gerçekçi kabul edilir, daha olası açıklamalar ise göz ardı edilir. Bu durum sağlıkla ilgili kaygıları besleyen bir yöntem olarak hastalık kaygısı bozukluğunun kısır döngüsünü tamamlamaya yarar.
‘Sağlık’ internette aranıyor
İnternet kullanımının kaygı bozukluğuna etkisi üzerine yapılan birtakım araştırmalar var. 2006 yılında ABD’de internet kullanım biçimleri ile ilgili yapılan bir araştırmada, internet kullanıcılarının yüzde 80’inin sağlıkla ilgili internet araması yaptığı belirleniyor. 500 kişinin katıldığı bir diğer araştırmada ise internetten alınan bilgilerin grubun yüzde 40’ında kaygıyı artırdığı, yüzde 50’sinde ise azalttığı sonucuna ulaşılıyor. Araştırmacılar bazı katılımcılarda kaygı artışı yaşanmasının sebebinin edinilen bilgilerden faydalanma biçimleriyle ilgili olduğunu düşünüyor.
Doktora gidilmeli
İnternet üzerinden hastalıklarla ilgili araştırma yaparken ilk olarak güvenilir siteleri takip etmek gerekir. Edinilen bilgilerin gerçeklik ihtimallerini değerlendirmek, bilgilerin gerçeğe uygun olup olmadığını sorgulamak ise kaygıyı kontrol altında tutmak için en önemli etkenler olarak görülür. Sağlıkla ilgili yoğun kaygı yaşayan ve gün boyu internet üzerinden araştırmalar yapan kişiler, kaygı duydukları belirtilerle ilgili bir doktora başvurmalılar. Doktor önerilerine uyulması ve süreklilik sağlanması gerekir. Gerekli muayene ve tetkikler sonrası hekimin ciddi bir rahatsızlık olmadığına dair bilgi vermesi kaygının azalmasını sağlamıyorsa siberkondriada psikiyatrik destek gerekli olur. Artık bedensel belirtilerden çok, bu belirtileri yorumlama biçimini ele alan psikoterapi yöntemleri ve psikofarmakolojik müdahaleler de etkili olur.
