Divertikülit Nedir?
Divertikül, sindirim sisteminin iç yüzeyinde oluşabilen küçük, şişkin keselere denir. En sık olarak kalın bağırsağın alt kısmında yer alırlar. Divertikül özellikle 40 yaşından sonra yaygındır ve nadiren sorunlara sebebiyet verir. Divertikülün varlığı divertiküloz olarak bilinir.Torbaların bir veya daha fazlası iltihaplandığında veya enfekte olduğunda, bu durum divertikülit olarak bilinir. Divertikülit şiddetli karın ağrısı, ateş, mide bulantısı ve bağırsak alışkanlıklarınızda belirgin değişikliklere sebep olabilmektedir.
Hafif divertikülit, dinlenerek, diyette yapılan değişiklikler ya da antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. Şiddetli ve tekrarlayan divertikülit ise ameliyat gerektirebilir.
Divertikülit Nedenleri Nelerdir?
Kesin nedeni bilinmemekle beraber, genellikle lif yönünden fakir besinler tüketmeye bağlı olarak kalın bağırsakta dışkının sertleşmesi nedeniyle, rektuma dışkının ilerleyebilmesi adına kalın bağırsaktaki basıncın artmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Divertikül genellikle kolondaki zayıf bölgelerin baskı altında kalmasıyla gelişir.
Divertikülit yırtılması sonucu iltihaplanma ve bazı durumlarda enfeksiyonla ortaya çıkar.
Divertikülit Risk Faktörleri Nelerdir?
Birkaç faktör divertikülit gelişme riskinizi artırabilir:
- Yaşlanma: Divertikülit görülme sıklığı yaşla birlikte artar.
- Obezite: Ciddi derecede fazla kilolu olmak, divertikülit gelişme olasılığınızı artırır.
- Sigara içmek: Sigara içenlerin, sigara içmeyenlere göre divertikülit yaşama olasılığı daha yüksektir.
- Egzersiz eksikliği: Yoğun egzersiz, divertikülit riskinizi azaltır.
- Hayvansal yağda yüksek ve lifte düşük diyet: Yüksek miktarda hayvansal yağ alımıyla birlikte düşük lifli bir diyet, risk artırıyor gibi görünse de, tek başına düşük lifin rolü net değildir.
- Bazı ilaçlar: Kullanılan bazı ilaçlar, divertikülit riskini artırabilir.
Divertikülit Komplikasyonları Nelerdir?
Akut divertiküliti olan kişilerin yaklaşık %25’i aşağıdaki komplikasyonları geliştirir:- Torbada irin birikmesine bağlı oluşan apse,
- Yara izi nedeniyle bağırsakta meydana gelen tıkanma,
- Bağırsak bölümleri arasında veya bağırsak ile diğer organlar arasında anormal bir geçiş yolu (fistül),
- Enfekte ya da iltihaplı kese yırtılırsa peritonit ortaya çıkabilir ve bağırsak içeriğinin karına dökülmesine sebep olabilir. Peritonit tıbbi bir acil durumdur ve acil bakım gerektirir.
Divertiküliti Önleme Yolları Nelerdir?
- Düzenli egzersiz: Egzersiz, normal bağırsak işlevini destekler ve kolondaki basıncı azaltır. Bu yüzden günde 30 dakika spora zaman ayırmak önemlidir.
- Daha fazla lif tüketin: Yüksek lifli bir diyet divertikülit riskini azaltmaktadır. Taze meyve, sebzeler ve tam tahıllı lif açısından zengin yiyecekler, atık maddeyi yumuşatır ve kolonunuzdan daha hızlı geçmesine yardımcı olur.
- Bol sıvı tüketin: Tükettiğiniz lif oranına göre sıvı tüketiminize de özen göstermeniz gerekmektedir. Fazla lifli gıda tüketip su tüketiminizi sınırlı tutarsanız, kabız olmanıza sebebiyet verir.
- Sigara içmekten kaçının: Sigara içmek, artan divertikülit riski ile ilişkilidir.
Divertikülit Belirtileri Nelerdir?
Sürekli olabilen ve birkaç gün sürebilen ağrı. Karnın sol alt bölümü, ağrının olağan bölgesidir.
Divertikülit belirtileri arasında;- Mide bulantısı ve kusma
- Ateş
- Karın hassasiyeti
- KKabızlık veya ishal hali yer alır.
Divertikülit Tanısı Nasıl Konulur?
Divertikülit genellikle akut atak sırasında teşhis edilmektedir. Karın ağrısı bir takım problemlere işaret edebileceğinden, doktorun belirtiler için diğer nedenleri ekarte etmesi gerekecektir.
Hekiminiz, karnınızın hassasiyetini kontrol etmeyi de içeren bir fizik muayene ile işe başlayacaktır. Kadınlarda, pelvik hastalıkları dışlamak adına pelvik muayene ve karın ağrısı nedenlerinden biri olan hamileliği dışlamak adına da gebelik testi yapılır.
Enfeksiyon belirtilerini kontrol etmek adına kan ve idrar testleri istenebilir. Karın ağrısının karaciğere bağlı gelişen nedenlerini ortadan kaldırmak adına, karaciğer enzim testi uygulanabilir.
İshal olan kişilerde enfeksiyon riskini ortadan kaldırmak amaçlı dışkı testi uygulanabilir. İltihaplı ya da enfekte keseleri tanımlayabilen ve divertikülit teşhisini doğrulayabilen bir BT taraması. BT ayrıca divertikülitin ciddiyetini göstermek ve tedaviye yön vermek amacıyla da kullanılabilir.
Divertikülit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Divertikülit tedavi planı, belirtilerin ciddiyetine bağlı olarak şekillenir. Bunlar;
Komplike Olmayan DivertikülitBelirtiler hafif olduğu takdirde evde tedavi edilebilirsiniz. Doktor, enfeksiyonu tedavi etmek amacıyla antibiyotik ve birkaç gün sıvı diyeti yapmanızı önerebilir. Belirtilerin düzelmeye başlamasıyla beraber yavaş yavaş katı yiyecekleri listeye dahil edebilirsiniz. Bu tedavi komplike olmayan diverküliti olan çoğu kişide işe yaramaktadır.
Komplike DiverkülitŞiddetli bir atak geçirirseniz veya başka sağlık sorunlarınız mevcutsa, hastaneye kaldırılmanız doğru bir tercih olacaktır.
Tedavi planı içerisinde; intravenöz antibiyotikler, abdominal apse oluşmuşsa, boşaltılması amacıyla bir tüpün yerleştirilmesi ve ameliyat yer alıyor. Ameliyat seçeneği; bağırsak apsesi, fistül ya da bağırsak duvarında delinme mevcutsa, birden fazla karmaşık olmayan divertikülit vakası geçirdiyseniz, zayıflamış bir bağışıklık sistemi mevcudiyetinde uygulanabilir. Ameliyat 2 ana şekilde uygulanabilir:
Birincil Bağırsak ezeksiyonuCerrah bağırsağın hastalıklı bölümünü çıkarır ve ardından sağlıklı bölümleri yeniden birleştirir (anastomoz). Bu normal bağırsak hareketlerine sahip olmanıza ön ayak olur. Enflamasyon miktarına bağlı olarak, açık ameliyat ya da minimal invazif (laparoskopik) bir prosedür geçirebilirsiniz.
Kolostomi ile Bağırsak ezeksiyonuKolon ve rektumda çok fazla iltihap mevcutsa, kolostomi yapılması gerekir. Karın duvarındaki bir açıklık, kolonun sağlıklı kısmına bağlanır. Atık, açıklıktan bir torbaya geçer. Enflamasyon hafifledikten sonra, kolostomi tersine çevrilebilir ve bağırsak yeniden bağlanabilir.
Takip BakımıHekiminiz, divertikülitten altı hafta sonra kolonoskopi önerebilir. Divertiküler hastalıkla, kolon veya rektum kanseri arasında doğrudan bir ilişki mevcut değil gibi görünse de, öyle değildir. Divertiküler atağı esnasında kolonoskopi risklidir ve kolon kanseri ihtimaller arasından çıkabilir.
Başarılı bir tedavinin ardından, gelecekteki divertikülit ataklarının önlenmesi için ameliyat yapılması önerilebilir. Ameliyat kararı kişiye özeldir, atakların sıklığına ve komplikasyonların varlığına göre karar verilir.