FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Kabızlık Nedir?
Kabızlık , bağırsak hareketlerinin zor veya normalden daha az gerçekleştiği durum anlamına gelir. Kabızlığın bir diğer adı da konstipasyondur . Neredeyse herkes hayatının bir noktasında kabız olur.
Kabızlık genellikle çok ciddi bir sağlık sorununa neden olmasa da, semptomları geçtiğinde birey kendisini çok daha rahat hissedecektir.
Bağırsak hareketleri arasındaki normal süre kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar günde üç kez büyük tuvalete çıkarken, diğerleri haftada sadece birkaç defa tuvalete çıkar.
Ancak üç veya daha fazla gün tuvalete çıkmamak için çok uzun bir süredir. Normal şartlarda üçüncü günden sonra tuvalete çıkmak dışkının sertleşmesinden dolayı zorlaşır.Haftada üç defadan daha az büyük tuvalet yapılması durumu kabızlık olarak tanımlanır.
Kabızlık Neden Olur?
Kabızlığın günlük yaşantıya bağlı birçok nedeni olabilir. Kabızlığın sebebi günlük beslenme alışkanlıklarına bağlı olabilir. Beslenme esnasında yeterli su ya da lifli besin alınmaması, çok miktarda süt ürünü tüketmek bazı bünyelerde kabızlığa neden olabilir.
Tuvalet ihtiyacını zamanında gidermemek ve bunun için ısrar etmek kabızlığa yol açan etkenlerden biri olabilir. Ayrıca streste kabızlığa etki eden unsurlardan biridir. Müshillerin uzun süreli kullanımı da kabızlığa yol açan etkenler arasındadır. Bazı ilaçların kullanımı da kabızlığa neden olan etkenlerden biri olabilir. Özellikle güçlü ağrı kesiciler, antidepresanlar, demir hapları, içinde kalsiyum veya alüminyum bulunan ilaçlar da kabızlığa neden olabilir.
Ayrıca yeme bozuklukları, irritabl barsak sendromu, gebelik, sindirim sistemindeki sinirler ve kaslarda oluşan sorunlar, kolon kanseri, Parkinson hastalığı ya da multipl skleroz gibi nörolojik sorunlar ile az çalışan tiroid, ya da hipotiroidizm, gibi tıbbi sorunlar da kabızlık semptomuna neden olabilir.
Kabızlık Belirtileri Nelerdir?
Kişilerde tuvalete çıkma sayısı azsa, tuvalet esnasında zorlanma hissi oluyorsa, sert veya çok küçük dışkı çıkarılıyorsa, tuvaletten sonra bağırsakların tamamen boşaldığı hissi yoksa ve göbek şişkinliği varsa, bu belirtiler kabızlık semptomları olarak kabul edilir.
Bununla birlikte bağırsakları boşaltmak için göbeğe ya da karın bölgesine el ile bastırma, ya da parmak ile yardımcı olma ihtiyacı hissediliyorsa, bu da kabızlık belirtisi olarak kabul edilir.
Geçmeyen kabız şikâyeti varsa, ani bir şekilde oluşan kabızlığın yanı sıra karın ağrısı veya kramp hissi varsa, aynı zamanda hiçbir şekilde dışkı yapılamıyor ve gaz çıkarılamıyorsa çok beklemeden doktora başvurmak en doğru seçenek olacaktır.
Ayrıca yeni başlayan kabızlıkta alınan önlemler yeterli değilse, dışkıda kan, istemsiz kilo kaybı, bağırsak hareketlerinin sebep olduğu şiddetli ağrı gibi belirtilerin yanı sıra kabızlık durumu iki haftadan uzun sürüyorsa veya dışkının boyut, şekil ve kıvamında önemli ölçüde değişiklik varsa yine bir doktora başvurmak en doğrusudur.
Bitmeyen kabızlık için doktora başvurulduğunda, doktor kabızlık nedenini bulmak için bazı testler önerebilir: Bunlar arasında hormon düzeylerini kontrol etmek için kan testleri, makat kaslarını kontrol için testler, atıkların bağırsak boyunca nasıl ilerlediğini görmek için testler veya kolon tıkanıklıklarını kontrol etmek için kolonoskopi seçenekleri mevcuttur. Bağırsak hareketleri, dışkının özellikleri, diyet ve diğer faktörlerin kaydını tutmak uygun bir tedavi bulmaya yardımcı olabilir.
Kabızlık Nasıl Teşhis Edilir?
Kabızlığın teşhisinin konulması için öncelikle hastada bulunan belirtiler analiz edilmelidir. Sonrasında doktor tarafından yapılacak olan fiziksel muayene ve ek tahliller ile kabızlık teşhisi konulabilir.
Kabızlık Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Kabızlığın birçok nedeni olabilir. Tedavinin mümkün olduğu kadar basit ve özgün olabilmesi için bu nedenlerin tanımlanması önemlidir. Doktorunuz bu nedenleri tanımlayabilmek amacıyla tıbbi öykünüzü ve dışkılama alışkanlıklarınızı sorgulayacak ve ardından fizik muayene yapacaktır.
Anorektal bölgenin parmakla muayenesi, göreceli olarak basit ve sorunun altta yatan nedenlerine ilişkin ipuçları sağlayabildiğinden genellikle ilk adımdır.
Endoskop adı verilen bükülebilir ışıklı bir aletle veya baryumlu röntgen incelemeyle kalın bağırsağın tetkik edilmesi sorunun saptanmasına ve kabızlığa neden olduğu bilinen polipler, tümörler veya divertikül hastalıkları gibi ciddi rahatsızlıkların ortaya çıkarılmasına yardımcı olabilir. Anatomik bir sorun saptandığında tedavi anormalliğin düzeltilmesine yönelik olur.
Başka fizyolojik testler ile de anüs ve rektumun fonksiyonları değerlendirilebilir. Dışkılama sırasında anüs ve rektumun işlevlerini inceleme amaçlı bu testlerde, küçük bir plastik kateterle veya görüntüleme yöntemleri kullanılarak dışkılamayı kontrol eden anüs kaslarının refleksleri değerlendirilir.
Birçok olguda, incelemeler sonucunda herhangi bir yapısal veya fonksiyonel neden ayırt edilemediği zaman, kabızlığın özel bir nedeni olmadığı düşünülür.
Muayene bulguları normal olan ve risk faktörü bulunmayan hastalarda kabızlık, posasız beslenme ve hareketsizlik gibi nedenlerle ortaya çıktığı tespit edildiğinde yalnızca beslenme ve kronobiyoloji önerileri sunuluyor.
Yaşam tarzı ile açıklanamayan kabızlık sorunu olanlarda ise karın ağrısı, kilo kaybı gibi başka sorunlar da varsa, tanı için kolonoskopi gibi ileri incelemelere de ihtiyaç duyulabiliyor.
Az görülse de, divertiküler hastalık (kolonik divertikülozis), kolon kanseri gibi daha ciddi hastalıklarda da kabızlık gelişebiliyor.
Organik bir patoloji saptanmadığında anorektal manometre, defekografi , geçiş zamanı (colonic transit time) ölçümleri, balon testi (expulsion) gibi gelişmiş testler de karmaşık bu durumun tanılanmasına yardımcı oluyor.
Kabızlık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kabızlık tedavisine öncelikle günlük yaşam rutinini değiştirerek başlanabilir. Hasta, günlük yeterli su ihtiyacını karşılamak, tuvalet ihtiyacını ertelememek, lifli gıdaları da günlük beslenme rutinlerine eklemek, egzersiz yapmak gibi önlemler alarak kabızlığın önüne geçebilir. Stressiz bir şekilde ya da kesinti olmadan tuvalet yapabilecek kadar tuvalete zaman ayırmak da yardımcı olabilir. Tuvalet yapma dürtüsü geldiğinde bu göz ardı edilmemeli, hemen tuvalete gidilmelidir. Ancak kabızlığın geçmemesi ve şiddetinin artması durumunda reçeteli tedavi yöntemlerine geçilmelidir.
Müshil alımı da kabızlık tedavisinde kullanılan yöntemlerden biridir. Müshil kullanımı kısa vadede semptomları iyileştirebilir, ancak bunlar dikkatli ve sadece gerektiğinde kullanılmalıdır. Bunun nedeni, bazı müshillerin ciddi olumsuz etkilere sahip olabilmesidir.
Müshil veya laksatif kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalı ve ilaç prospektüsündeki talimatlar dikkatle izlenmelidir. Eğer kabızlık devam ederse, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Daha güçlü kabızlık ilaçlarının verilmesinin yanı sıra kabızlığın altta yatan nedenleri ortaya çıkarılabilir.
Doktorunuz aynı zamanda lavman veya fitilde önerebilir. Lavman bağırsakları temizlemek için en etkili yöntemlerden biridir ve kabızlığın tedavisinde de etkilidir. Lavman dışkıyı yumuşatarak dışarı atılmasına yardımcı olur.
Kabızlık Nasıl Önlenir?
Kabızlığın önlenmesi için gündelik yaşantıya dikkat edilmesi gerekir. Bununla birlikte gündelik rutine bazı egzersizlerin eklenmesi kabızlık oluşumunun önüne geçebilecek yöntemlerden biridir. Haftanın en az dört günü egzersiz yapılmalıdır. İnsan vücudu hareket ettirildiğinde, bağırsak kasları da daha aktif olur. Dengeli ve sağlıklı beslenmek kabız oluşumunu azaltabilir. Ayrıca beslenme rutinlerine eklenecek kuru kayısı, erik, kepekli tahıl gibi besinler kabızlığın önüne geçen etkenler olabilir.
Kabızlık Nasıl Geçer?
Kabızlık, günlük yaşamı olumsuz etkileyen yaygın bir sindirim sorunudur. İşte kabızlığı gidermeye yardımcı olacak etkili yöntemler:
Lif Tüketimini Artırın
Lif açısından zengin yiyecekler tüketmek, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olur. Tam tahıllar, meyveler, sebzeler, baklagiller ve kuruyemişler lif açısından zengin besinlerdir. Günlük lif ihtiyacınızı karşılamak için bu yiyecekleri diyetinize eklemelisiniz.
Bol Su İçin
Yeterli su içmek, sindirim sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. Günde en az 8 bardak su içmeye özen gösterin. Su, bağırsakların yumuşamasına ve dışkının daha kolay geçmesine yardımcı olur.
Düzenli Egzersiz Yapın
Fiziksel aktivite, bağırsak hareketlerini teşvik eder. Günlük yürüyüşler, hafif koşular veya yoga gibi egzersizler, sindirim sisteminizin düzenli çalışmasına katkı sağlar.
Probiyotikler Kullanın
Probiyotikler, sindirim sistemindeki yararlı bakterilerin dengesini sağlar. Yoğurt, kefir, sauerkraut gibi fermente gıdalar probiyotik açısından zengindir ve kabızlığı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Tuvalet Alışkanlıklarınızı Düzenleyin
Tuvalet ihtiyacınızı ertelememek ve belirli bir rutin oluşturmak, bağırsak hareketlerini düzenlemeye yardımcı olabilir. Sabahları kahvaltıdan sonra tuvalete gitmeyi deneyebilirsiniz.
Laksatiflerden Kaçının
Uzun süreli laksatif kullanımı, bağırsak tembelliğine yol açabilir. Laksatifleri yalnızca doktor önerisi ile ve kısa süreli kullanın. Doğal yöntemlerle kabızlığı gidermeye çalışmak daha sağlıklıdır.
Stresi Azaltın
Stres, sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir. Meditasyon, derin nefes egzersizleri ve diğer rahatlama teknikleri stresi azaltarak kabızlığı hafifletebilir.
Doktorunuza Danışın
Eğer kabızlık uzun süre devam ediyorsa veya şiddetliyse, altta yatan ciddi bir sağlık sorunu olabilir. Bu durumda bir doktora başvurmanız önemlidir. Doktorunuz, size uygun tedavi yöntemlerini belirleyebilir.
Kabızlık, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve beslenme düzenlemeleri ile kontrol altına alınabilir. Yukarıdaki yöntemleri deneyerek, sindirim sisteminizi düzenleyebilir ve kabızlık sorununu hafifletebilirsiniz.
Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Aşağıda, kabızlığa ne iyi gelir? ve kabızlık nasıl geçer? sorularına cevap bulabilirsiniz.
- Sıvı tüketimi: Eğer başka bir nedenden dolayı sıvı tüketimi doktor tarafından sınırlanmadıysa günde iki ila dört bardak daha fazla su içmek kabızlığı ilaç kullanmadan geçirmek için etkili olacaktır. Özellikle sabah saatlerinde ılık sıvı tüketimi yapılmalıdır.
- Meyve ve sebze tüketimi: Günlük diyete meyve ve sebze eklenmelidir. Kuru erik ve kepekli tahıl tüketilmelidir. Tuvalete çıkma isteğine karşı konulmamalıdır.
- Müshil kullanımı: Müshil kullanarak kabızlığı rahatlatmak mümkün olur. Birden fazla çeşit kabızlık ilacı ve müshil vardır ve bunları genellikle eczanelerden doğrudan, reçetesiz almak mümkündür. Ancak her bir müshil türü kabızlığı hafifletmek için farklı bir şekilde çalışır. Hangi tür kabızlık ilacı veya müshilin etkili olacağını ve ne kadar süre kullanılması gerektiğini belirlemek için mutlaka önceden doktora danışmak gereklidir.
- Laksatifler: Kabızlığı hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı kabızlık ilaçları arasında öncelikle lif takviyeleri bulunur. Bunlar hacim oluşturucu laksatifler olarak da bilinir ve genellikle en güvenli seçenektir. Bu tür laksatifler bol su ile alınmalıdır. Uyarıcılar yani stimülan laksatifler bağırsaklardaki kasların ritmik olarak kasılmasına neden olur. Yağlayıcılar dışkının bağırsak içinden daha rahat hareket etmesini sağlar. Dışkı yumuşatıcıları dışkıyı nemlendirerek yumuşatır. Osmotik laksatifler osmotik basınç farkı yaratarak suyun bağırsak içine çekilmesine yardımcı olurlar.
- Nöromüsküler aracılar içinde opioid antagonistleri ve 5-HT4 agonistleri bulunur. Bağırsak içi hareketi düzenlemek için belirli reseptörlerde çalışırlar. Eğer müshiller ya da kabızlık ilaçları işe yaramazsa, doktorun dışkıyı manuel veya cerrahi olarak çıkarması gerekebilir.
Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Sindirim sistemindeki anatomik sorunlar, genetik bağırsak yavaşlığı, gereğinden fazla süt ürünü tüketimi, sürekli katı besin ile beslenme, veya psikolojik faktörler bebeklerde kabızlığa neden olabilir.
Bebeklerin kabız olduklarında bu durumu ifade edememeleri nedeniyle bebeği çok iyi gözlemlemek gerekmektedir. Bebeklerde kabızlık olduğunu anlamak için bebeğin tuvalet alışkanlıkları takip edilmelidir.
Normalde her gün ya da gün aşırı kakasını yapan bebek 2-3 günde bir tuvalet yapmaya başladıysa, tuvalet yaparken huzursuzlanıyor ya da ağlıyorsa ve çıkan dışkı normalden daha sert ise bunlar kabızlık semptomları olabilir.
Bebeğe yaptırılacak ılık banyolar, karın bölgesine yumuşak masaj, bebeğin poposuna vazelin gibi kayganlaştırıcı sürmek, egzersiz yaptırmak, beşinci aydan sonra yeterince büyümüş bebeklere lifli meyvelerin suyunu vermek kabızlığı rahatlatabilir. Bebeklere doktora başvurmadan hiçbir şart altında kabızlık ilacı, laksatif ya da müshil verilmemelidir.
Çocuklarda Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Çocuklarda, yetişkinlerde olduğu gibi az su tüketmemek, fazla süt ürünü tüketmek, psikolojik sorunlar, stres, tuvalete gitmeyi geciktirmek, hormonal dengesizlikler ve lifli yiyeceklerin az tüketimi gibi nedenlerden dolayı kabızlık görülebilir. Çocuklarda kabızlığı geçirmek için yine yetişkinlerde kullanılan yöntemler tercih edilmelidir.
Bunlar arasında günlük sıvı tüketimini arttırmak, kuru kayısı, incir, erik ve mürdüm eriği gibi kuru meyvelerin, elma, üzüm ve avokado gibi taze lifli meyvelerin, ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, pancar, pırasa, baklagiller gibi bol lifli sebze ve gıdaların tüketimine yer vermek en etkili yöntemler arasındadır.
Yine zeytin ve zeytinyağı kullanımı kabızlığı önlemek ve iyileştirmek için en etkili yöntemler arasındadır. Çocuklara da doktora başvurmadan hiçbir şart altında kabızlık ilacı, laksatif ya da müshil verilmemelidir.
Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?
Hamilelikte hormonal değişimler kabızlık sorununu tetikleyebilir. Hamilelikte anne karnındaki bebeğin bağırsağa baskı yapması yine kabızlık sorununu ortaya çıkarabilir. Ayrıca demir ilaçları kullanımı, düzensiz veya hatalı beslenme alışkanlıkları, gebelik hormonunun bağırsak hareketlerinde yavaşlamaya sebep olması, günlük hareketlerde azalma, kabızlığa yatkın bünye, veya kilo alımı kabızlığa neden olabilir.
Yetişkinlerde görülen kabızlık durumunda olduğu gibi günlük sıvı tüketiminin arttırılması, lifli gıdalara öncelik ve ağırlık verilmesi, günlük egzersiz yapılması hamilelerde kabızlık sorununu rahatlatabilir. Sonuç olarak evde kabızlıga ne iyi gelir? sorusunun cevabını arayan hastalar bu gibi yolları deneyebilirler.
Kabızlık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kabızlığa En Hızlı Çözüm Nedir?
Sürekli Kabız Olmak Neyin Belirtisidir?
Kabız Olan Bir Kişi Ne Yemelidir?
Kabız Olan Kişi Ne Yememelidir?
Çay İçmek Kabızlık Yapmakta Mı?
Kaç Gün Kabızlık Tehlikelidir?
Bağırsakları Ne Rahatlatır?
Kabız Olan Bir Kişi Nasıl Egzersiz Yapmalıdır?
Kabızlık Kimlerde Görülür?
Muz Kabızlığa İyi Gelir Mi?
Kabızlığa İyi Gelen Besinler Nelerdir?
- Tam tahıllar: Yulaf ezmesi, kepekli ekmek.
- Sebzeler: Brokoli, havuç.
- Meyveler: Elma, armut, ahududu.
- Baklagiller: Mercimek, nohut.
Kabızlığa İyi Gelen Meyveler Nelerdir?
- Elma
- Armut
- Ahududu
- Kuru erik.
Hamilelikte Kabızlığa Anında Çözüm Ne Olabilir?
Kabızlığa İyi Gelen Şeyler Nelerdir?
- Bol su içmek
- Lifli gıdalar tüketmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Tuvalet alışkanlıklarını düzenlemek önemlidir.
Kabızlığa Anında Çözüm Evde Ne Yapılabilir?
- Bir bardak ılık su içmek
- Lifli bir meyve tüketmek (örneğin elma)
- Hafif egzersiz yapmak, yürüyüşe çıkmak.