Nabız Nedir? İdeal Nabız Kaç Olmalı?

Nabız Nedir?

Nabız, kalbin bir dakikadaki kasılma sayısına verilen isimdir. Kalp, kasılarak kanı pompalar ve kanın vücuda dağılımını sağlar. Bu kasılma atardamarlarda hissedilir. Bu sayede nabız sadece nabız ölçüm cihazlarıyla değil, Bilekten (radial arter), boyundan (karotid arter), iç dirsekten ve ayağın üst kısmından da manuel olarak ölçülebilir. Nabız aralığı kişiden kişiye ve yaşa göre değişmekle birlikte, hareketsizken daha düşük, hareket halindeyken daha yüksektir.

Nabız Ölçümü Nasıl Yapılır?

Nabız ölçümü iki şekilde yapılabilir. Birincisi nabız ölçme cihazlarından yardım almak, ikincisi ise manuel olarak ölçmektir. Nabız ölçmede kullanılan nabız ölçüm cihazları ‘pulse metre’ olarak adlandırılır. Bu cihazlar işaret parmağına takılarak ölçüm yapar. Ancak ölçüm manuel olarak yapılacaksa nabız, vücudun çeşitli bölgelerinden ölçülebilir. Vücudun boyun ve el bileği gibi bölgeleri, nabız ölçmek için en ideal bölgelerdir.

Vücutta nabız alınabilecek bölgeler:

• Boyun
• El bileği
• Dirseğin arkası
• Ayağın üst kısmı
• Ayak bileğinin iç kısımları
• Kasıklar
• Kolun iç kısmı
• Şakak bölgesi

Manuel nabız ölçmek: Orta ve işaret parmakların uçları nabız alınacak bölgeye yerleştirilir. Bölgede kan akışını hissedinceye kadar hafif baskı uygulanır. 1 dakika boyunca nabız sayılır.

Nabız ölçümünde bir diğer yol ise, nabız alınacak bölgeye orta ve işaret parmakların uçları nabız alınacak bölgeye yerleştirerek bası uygulanır. Atış hızı yalnızca 10 saniye ölçülür. Çıkan sonuç 6 ile çarpılarak nabız bulunur.

Normal Nabız Aralığı Kaç Olmalı?

Normal nabız aralığı kişiden kişiye ve yaşa göre değişkenlik gösterebilir. Nabız, az hareketli olduğumuz süre zarfında daha düşük seyreder. Egzersiz gibi daha yoğun bir hareket halindeyken ise kalp vücuda daha fazla kan pompalamak için daha sık kasılır ve bu durumda nabız daha yüksek olur. Normal kabul edilen nabız aralığının 60 ile 100 arasında olması gerekir. Sık spor yapan ve ya sporu meslek edinmiş bireylerde ise nabız düşük seyreder. Sporcu nabzı olarak da bilinen bu nabız aralığı 40 ile 60 arasında normal kabul edilmektedir.

Yaşa Göre Nabız Değerleri Hangi Aralıklarda Olmalıdır?

Doğumdan itibaren 4. haftaya kadar nabız: 100 - 205 atım

• 4 haftalık - 1 yaş arası: 100 - 180

• 1 - 3 yaş arası: 98 - 140

• 3 - 5 yaş arası: 80 - 120

• 5 - 12 yaş arası: 75 - 118

• 13 ila 18 yaş arası: 60 - 100

• 18 yaş ve üstü: 60 – 100

Yukarıdaki değerler, vücut hareketsizken ve dinlenme halindeyken normal kabul edilir. Nabzın anormal kabul edildiği bazı durumlar da mevcuttur. Bazı dış etkenlere bağlı olarak nabız düşük veya yüksek olabilir. Nabız, tıbbi öyküye bağlı olarak da değişim gösterebilir. Bazı hastalıklar nabız değişiminde etkili olabilir. Sadece hastalıklar değil; kafein, uyarıcı maddeler, duygusal durum da nabzı etkileyen durumlar arasındadır.

Yüksek Nabız (Taşikardi) Nedir? Neden olur? Belirtileri Nelerdir?

Kalp atış hızının dakikada 100 atımın üzerine çıkması durumu ‘’taşikardi’’ olarak adlandırılır. Egzersiz esnasında ya da herhangi bir hareket halindeyken kalp atış hızının yükselmesi normal kabul edilir. Ancak kalp atış hızının dinlenme halindeyken 100’ün üzerine çıkması bir sorun olduğu anlamına gelebilir.

Aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız taşikardi ile karşı karşıya olabilirsiniz. Bu belirtiler:

• Kalp çarpıntısı
• Göğüs ağrısı
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Tansiyon düşüklüğü
• Anlık güç kaybetme

Taşikardi belirtileri kimi zaman hissedilmez. Ancak bu durum gizli bir kalp probleminin habercisi olabilir. Bazı kalp rahatsızlıkları kalp yetmezliği, felç ve ani ölüm gibi sonuçlar doğurabilir. Semptomların yaşanması durumunda, hastanelerimizin kardiyoloji bölümlerine başvurabilirsiniz.

Taşikardi nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Kalp yetmezliği
• Kullanılan ilaçların yan etkileri
• Alkol
• Sigara
• Anksiyete
• Hipertansiyon
• Yoğun egzersiz programı
• Kalp hastalıkları
• Akciğer hastalıkları
• Tiroid hastalıkları
• Anemi

Düşük Nabız (Bradikardi) Nedir? Neden olur? Belirtileri Nelerdir?

Kalp atış hızının dakikada 60 atımın altına düşmesi durumu ‘’bradikardi’’ olarak adlandırılır. Kalp atış hızı çok düşükse, kalp vücuda yeterince oksijen oranı yüksek kan ulaştıramıyorsa bu durum diğer belirtileri beraberinde getirebilir. Ancak bazen de bradikardi herhangi bir belirti vermeyebilir.

Bradikardi belirtileri şu şekildedir:

• Baş dönmesi
• Göğüste ağrı
• Hızlı yorulma
• Bayılma ya da bayılma hissi
• Nefes darlığı
• Zihin bulanması

Kalp atış hızının yavaşlaması durumu, organların oksijen ihtiyacının önüne geçer ve belirtiler bu şekilde ortaya çıkar. Bradikardi semptomlarının birçok sebebi olmakla birlikte, hızlı teşhisin de büyük bir önemi olduğu bilinmelidir.

Bradikardi nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Hipotiroidizm (Tiroid bezinin yeterli tiroid hormonu üretememesi durumu)
• Kandaki bileşenlerin oranlarının birbirini tutmaması
• Yaşın ilerlemesi kaynaklı kalp dokusunun zayıflaması
• İnflamatuar hastalıklar
• Sigara kullanmak
• Kalp ameliyatı etkileri
• Kalpte doku iltihabı
• Kalp hastalıkları

Düşük Ve Yüksek Nabza Ne İyi Gelir?

Yüksek nabız (Taşikardi)’a iyi gelen uygulamalar şu şekildedir:

• Taşikardi anında sakin kalmak en doğru yoldur. Heyecan, korku, stres gibi duygular kalp atışını hızlandırarak taşikardiyi tetikleyecektir.
• Soğuk havlu, buz, ya da jel buz gibi yardımcı malzemeler kullanarak vücut sıcaklığı düşürülebilir. Bu durum nabzın yavaşlamasına yardımcı olabilir.
• Hareket halinde olmak nabzınızın daha da yükselmesine sebep olabilir. Bu yüzden taşikardi halinde dinlenme pozisyonuna geçmek doğru bir tercihtir.
• Derin nefes almak kişiyi sakinleştirerek stresi azaltır. Stres nabzın yükselmesine sebep olan olgulardan biridir. Bu yüzden derin nefesler alarak stresi azaltmak ve sakinleşmek nabzı düşürmek için faydalı olacaktır.
• Soğuk kompreste olduğu gibi soğuk su içmek de vücut sıcaklığınızı düşürerek nabzın düşürülmesine katkı sağlar.

Alınan önlemler sonucunda da Nabız yüksekliği devam ediyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurmak en doğru adım olacaktır.

Düşük nabza (Bradikardi) iyi gelen uygulamalar şu şekildedir:

• Derin nefesler alarak vücuttaki oksijen miktarını arttırılabilir, nabzın yükselmesine fayda sağlanabilir.
• Baş dönmesi ya da bayılma hissi gibi belirtiler yaşanıyorsa vakit kaybetmeden dinlenme pozisyonuna geçerek uzanmak doğru bir yol olacaktır.

Belirtiler geçmiyor ya da artıyorsa vakit kaybetmeden bir doktora başvurmak en doğru seçenektir. Bradikardi sorunu yaşayan hastalarda, belirtilerin devam etmesi ya da artması durumunda doktor bir tedavi yöntemi olarak kalp pili takılmasına karar verebilir.

Nabız İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Normal nabız aralığı yaşa göre değişkenlik gösterir. Nabız değerlerinin kişinin dinlenme halindeki değerlerine göre ölçülür.

Yaşlara göre nabız aralıkları;

Yeni doğan bebeklerde 1.aya kadar nabız: 100 - 205

1 aylık - 1 yaş arası: 100 – 180

1 - 3 yaş arası: 98 - 140

3 - 5 yaş arası: 80 - 120

5 - 12 yaş arası: 75 - 118

13 ila 18 yaş arası: 60 – 100

18 yaş ve üstü: 60 – 100

Kalp atış hızı olarak da bilinen nabzın normal değeri 60-100 arasındadır. Bu değerler kişiden kişiye, yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Tehlikeli nabız değeri kişinin yaşına ve cinsiyetine göre değerlendirilebilir. Normal değer dışında (60-100) seyreden nabız türü, yüksek nabız olarak bilinir ve ortalama 120’nin üstüne çıktığında tehlikeli kabul edilebilir. Tehlikeli nabız değerine baş dönmesi, göğüs ağrısı gibi belirtilerde ekleniyorsa kişi risk altında olabilir. Böyle bir durumda direkt olarak bir hekime başvurmak doğru bir adım olacaktır.

Yüksek nabız; kalp hastalıkları, anemi, tiroid hastalıkları, anksiyete veya panik atak, yüksek tansiyon gibi hastalıkların habercisi olabilir.

Soğuk su içmek, bileklere ve boyuna soğuk kompres yapmak, dinlenmek ve derin nefes alıp vermek nabzın düşürülmesine katkı sağlayabilecek uygulamalardandır. Ancak nabız uzun süre düşmüyor ve daha farklı belirtiler ile kendini gösteriyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Düşük nabız sorunu yaşayan bireyler, bol su tüketerek ve derin nefes egzersizleri yaparak durumu kontrol altına alabilir. Ayrıca baş dönmesi ve bayılma hissi gibi belirtiler yaşanıyorsa uzanmak ve dinlenmek iyi gelebilir.