Hıçkırık Nedir?
Hıçkırık, göğüs kafesini karın boşluğundan ayıran ve nefes almada önemli bir rol oynayan kas olan diyaframın istemsiz bir şekilde kasılmasıdır. Her kasılmanın ardından ses tellerinin aniden kapanması “hık” sesinin çıkmasını sağlar.Hıçkırık, diyaframın ani ve istem dışı kasılması sonucu meydana gelir. Bu kasılma sırasında kapakçığın (epiglot), gırtlakta bulunan ses tellerinin üzerine ani ve sert kapanmasıyla gırtlakta özel bir ses meydana gelir.
Büyük yemek porsiyonları, alkollü ve gazlı içecekler tüketmek, ani heyecan, stres, sıcaklık değişimleri hıçkırık ataklarına sebep olabilir. Bazı durumlarda ise altında yatan tıbbi bir rahatsızlığın işareti olabilir. O yüzden eğer hıçkırığınız 48 saatten daha uzun sürerse veya yemekte, uyumakta, nefes almakta sorun yaratacak şekilde şiddetli seyrederse mutlaka doktora görünmelisiniz. Hıçkırık tipleri sürelerine göre kategorize edilir.
Eğer 48 saatten kısa sürüyorsa akut hıçkırıktır. 2-30 gün süre zarfı arasında seyrediyorsa inatçı hıçkırık, 1 aydan uzun sürdüğü takdirde dayanılmaz hıçkırık olarak sınıflandırılır.
Hıçkırığı geçirmek için kağıt bir torbanın içine nefes alıp vermek ya da 20 - 30 saniye nefes tutmak etkili olabilir. Bu teknikler ciğerlerde diyaframı rahatlatacak kadar karbondioksit birikmesini sağlar.Bunun yanı sıra buzlu su ile gargara yapmak ya da bir bardak soğuk suyu küçük yudumlarla bir dakika içinde içmek, çevredeki kasların düzenli hareketleriyle diyaframda rahatlamasına yol açabilir.
Hıçkırık Nedenleri Nelerdir?
Uzun süreli hıçkırığın nedeninin belirlenmesi için doktor tarafından bir fizik muayene yapılır ve birkaç soru sorulur. Bu sırada doktor aynı zamanda bir nörolojik muayene yapabilir.
Nörolojik muayene sırasında doktor denge ve koordinasyonu, kas gücü ve yoğunluğunu, refleksleri, görme ve dokunma hissini kontrol edecektir.
Bu muayene sonucunda hıçkırıkların altta yatan bir tıbbi nedenden kaynaklandığı şüphesi doğarsa bir ya da daha fazla test yapılması gerekebilir.
Bu testler arasında böbrek hastalığı, diyabet ve enfeksiyon için kan testi, vagus siniri, frenik sinir veya diyaframı etkileyebilecek anatomik anormallikleri tespit etmek için göğüs röntgeni, bilgisayarlı tomografi (BT), veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI), ya da yemek borusunda veya nefes borusundaki sorunları kontrol etmek için boğazdan geçirilen küçük bir kamera içeren ince, esnek bir tüpün kullanıldığı endoskopik testler olabilir.
Hıçkırık 48 Saatten Az Sürüyorsa
- Çok fazla gazlı içecek veya alkol tüketimi
- Büyük porsiyonlu yemek tüketmek
- Heyecan ve stres atakları
- Ani sıcaklık değişimleri
- Sakız çiğnerken hava yutma
Hıçkırık 48 Saatten Fazla Sürüyorsa
Sinir Tahrişi veya HasarıUzun süren hıçkırık ataklarının bir sebebi, diyafram kasına hizmet eden vagus sinirlerine veya frenik sinirlerinde olan hasar ve tahriştir. Bu sinirlerde tahrişe veya hasara neden olabilecek faktörler; kulak zarınıza temas eden bir cisim, boynunuzda olan bir tümör, kist veya guatr, reflü, boğaz ağrısı ya da larenjit.
Merkezi Sinir Sistemi BozukluklarıTravma neticesinde merkezi sinir sistemimizdeki bir tümör, hasar veya enfeksiyon, vücudunuzun hıçkırık refleksinin kontrolünün bozulmasına sebebiyet verebilir. Beyin iltihabı, menenjit, inme, travmatik beyin hasarı, tümörler gibi hastalıklar hıçkırığı tetikleyebilir.
Metabolik Bozukluklar ve İlaçlarUzun süreli hıçkırığı tetikleyebilecek faktörler; anestezi, şeker hastalığı, elektrolit dengesizliği, böbrek hastalığı, steroidler, sakinleştiriciler.
Hıçkırığın Belirtileri Nelerdir?
Hıçkırmanın kendisi bir semptomdur. Bazı durumlarda göğüste, karında veya boğazda hafif bir sıkışma hissi hıçkırığa eşlik edebilir.
Normal şartlar altında göreceli olarak kısa süre içinde geçmesi gereken hıçkırık eğer 48 saatten fazla sürüyorsa veya şiddetinden olmasından dolayı yemek yeme, uyku veya solunum sırasında sorunlara neden oluyorsa doktora başvurmanız tavsiye edilir.
Hıçkırık Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Uzun süreli ve geçmeyen hıçkırık vakalarında doktor hastanın detaylı öyküsünü dinledikten sonra fiziksel muayenesini yapar. Anamnez alırken; hıçkırığın ne zamandan beri olduğu, süresi, hıçkırık ataklarının süresi, rutin kullanılan ilaçlar, mevcut hastalık kontrolü, alkol, sigara kullanımı gibi konular hakkında fikir sahibi olarak, altında yatan organik nedenleri araştırır.
Fiziksel muayene esnasında; denge ve koordinasyon, kas gücü ve tonu, refleksler, görme ve dokunma hissini test ederek ilk adımı gerçekleştirir.
Eğer doktorunuz hıçkırığın altında yatan tıbbi bir durumun varlığından şüpheleniyorsa aşağıdaki testlerden birini ya da daha fazlasını önerebilir:
Laboratuvar Testleri
Kan örneklerinizi şeker hastalığı, enfeksiyon, böbrek hastalığı açısından kontrol edebilir.
Görüntüleme TestleriGöğüs röntgeni, bilgisayarlı tomografi(BT), manyetik rezonans görüntüleme(MRI) testleri ile vagus siniri, frenik sinir veya diyaframı etkileyebilecek anatomik anormallikleri tespit edebilir.
Endoskopik TestlerYemek borusu ya da nefes borunuzda meydana gelen sorunları kontrol etmek amacıyla boğazınızdan geçirilen küçük kamera içeren, ince esnek tüp kullanılır.
Hıçkırık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hıçkırık vakalarının çoğu tıbbi tedavi olmadan kendi kendine geçer. Ancak altta yatan bir tıbbi durum hıçkırığa neden oluyorsa, bu hastalığın tedavisi hıçkırıkları ortadan kaldıracaktır.İki günden daha uzun süren hıçkırıklar için ilaçlı, ya da cerrahi müdahale gerekebilir. Sadece doktorun tavsiyesi üzerine baklofen, klorpromazin, veya metoklopramid içeren ilaçlar kullanılabilir.
Daha az invaziv tedaviler etkili olmazsa, hıçkırıkları durdurmak üzere frenik siniri bloke etmek için bir anestezi enjeksiyonu doktor tarafından önerilebilir.
Bir başka seçenek ise vagus sinirine hafif elektrik stimülasyonu sağlamak için pille çalışan bir cihazı cerrahi olarak implante etmektir.
Bu prosedür en yaygın olarak epilepsiyi tedavi etmek için kullanılır, ancak aynı zamanda kalıcı hıçkırıkların kontrolüne de yardımcı olur.
Kronik hıçkırığı olan bireyler gazlı içeceklerden ve gaza neden olan besinlerden kaçınmalıdır. Günlük öğünleri daha az miktarlarda yemek faydalı olacaktır.Çoğu hıçkırık vakası tıbbi tedaviye gerek duyulmadan kendi kendine sona erer. Altta yatan tıbbi bir durum hıçkırıklara sebebiyet veriyorsa, bu hastalığın tedavisi hıçkırığı ortadan kaldırabilir. İki günü aşkın süre devam eden hıçkırıklar için ilk olarak ilaç tedavisine başvurulur.
Eğer ilaç tedavisi yeterli ve etkili gelmiyorsa, cerrahi prosedürlere başvurulabilir. Başka bir seçenekte vagus sinirinize hafif elektrik iletimi sağlamak için pille çalışan bir cihazı cerrahi olarak nakletmektir. Bu prosedür epilepsiyi tedavi etmek için yaygın olarak kullanılır. Aynı zamanda da kalıcı hıçkırıkların kontrol altına alınmasını sağlar.
Doğal Hıçkırık Tedavileri- Buzlu su için.
- Yüzünüzü soğuk su ile yıkayın.
- Limon gibi keskin kokulu bir maddeyi koklayın.
- Hızlı nefes alıp verin.
- Hıçkırığı geçirmek için kağıt bir torbanın içine nefes alıp vermek ya da 20 - 30 saniye nefes tutmak etkili olabilir. Bu teknikler ciğerlerde diyaframı rahatlatacak kadar karbondioksit birikmesini sağlar.
Uzun süreli hıçkırıklara diğer yöntemler de cevap vermediğinde, hipnoz ve akupunktur gibi alternatif tıp tedavileri yardımcı olabilir. Ancak hıçkırığı durdurmak için kesin etkili bir yolun varlığı henüz kanıtlanmamıştır.