Vertigo Nedir?
Vertigo, denge kaybı ve sersemlik hissi olarak tanımlanır. Gündelik konuşma dilinde vertigo ve baş dönmesi aynı anlamlarda kullanılıyor olsa da, aynı anlama gelmezler. Vertigo, hemen herkesçe yaşanan basit baş dönmeleri olarak tanımlanamayacak tıbbi bir semptomdur. Vertigo hareket ederken ya da eğilip, kalkarken hızlı hareket etmeye bağlı durumlarda sıklıkla ortaya çıkabilir. Ancak küçük hareketlerde, yürümede ve hatta dinlenme esnasında bile kişi sallanma, sersemleme veya vertigo yaşayabilir. Vertigo denge hissini değiştirir ve düşme riskini artırabilir.Birkaç saniyeden birkaç saate kadar süren akut veya keskin ataklarda oluşabilecek vertigo hızlı hareket etme, çok hızlı bir şekilde dönme, yürüme veya araç ya da deniz tutması nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi, hareketten bağımsız olarak, kendi kendine de oluşabilir.
Sık gözlemlenen semptomların başında yer alan vertigo, kendi başına bir hastalık değildir fakat bir hastalığın habercisi olabilir. Bazen şiddetli hapşırmaların bile tetiklediği vertigonun altında ciddi hastalıklar yatıyor olabilir.
Vertigo Neden Olur?
Klinik anlamdaki baş dönmesi yani vertigo kişi dururken bulunduğu ortamın ögelerinin kişiye dönüyormuş gibi gelmesi olarak tanımlanır.
Vertigo sebebi nedir? Bu anlamdaki vertigonun nedenleri iki grupta incelenir:
Santral Vertigo: Merkezi sinir sistemindeki problemlerden kaynaklanır. Özellikle beyin, beyin sapı ve beyincik kaynaklı vertigo bu grupta incelenir. Bu organlarda ortaya çıkabilecek kanama, inme, migren, tümör, multiple skleroz (MS) gibi bir takım hastalıkların bir belirtisi olarak vertigo görülebilir.Periferik Vertigo: İç kulak ve denge sinirinden kaynaklı vertigolar bu grupta ele alınır. Santral vertigoya kıyasla daha sık karşılaşılan periferik vertigolar arasında; labirent ve yarım daire kanallarından kaynaklanan vertigo, denge sinirinin bozukluklarından kaynaklanan vertigo, dengeyi sağlayan, utrikül ve sakkül adı verilen taşların doğru yerleşimde bulunamamasından kaynaklanan vertigo ve Meniere hastalığı gibi durumlar sayılabilir.Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Vertigo denge bozukluğuna bağlı olarak kişinin düşerek yaralanmasına sebep olabilir. Zihinsel karışıklık ve muhakeme bozukluğu sonucunda baş dönmesi yaşayan kişi yürürken zorlanabilir, mide bulantısı yaşayabilir, korku ve endişeyle karşı karşıya kalabilir.Vertigo genellikle basit ilaç kullanımı veya yaşam tarzı değişiklikleriyle bir süre sonra geçebilmektedir. Fakat bazı durumlarda vertigonun tedavisinin yapılabilmesi için öncelikle altta yatan sebeplerin çözülmesi gerekmektedir.Eğer daha önce bir vertigo sorunuyla karşı karşıya kalmadıysanız, aniden başladıysa ve uzun süredir düzelmediyse mutlaka en kısa süre içinde bir doktora başvurunuz. Vertigo kendi başına bir belirtidir. Vertigo ayrıca bir hastalık olmadığı için, tipik belirtileri bulunmaz. Fakat altta yatan sebeplere bağlı gelişen vertigoya eşlik eden belirtiler şu şekildedir:
- Tansiyon düşmesi
- Şiddetli ataklar
- Kulakta basınç hissi
- Kuvvet kaybı
- Görme bozukluğu
- Mide bulantısı
- Göz kararması
- Kulak çınlaması
- Vücut dengesizliği
- Karar verme yetisinde bozukluk
Vertigo Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Vertigonun nedenlerini ve tipini tespit etmek için bazı testler yapılmaktadır. Vertigo şikayeti ile hastaneye başvuran hastaların % 85’inde iç kulağa bağlı hastalıklar tespit edilmektedir. Vertigo şikayetinde doktor öncelikle hastanın öyküsünü alır ve sonrasında fiziki muayene yaparak, vertigonun tipi ve şekli belirlenir.Klinik olarak yapılan muayene sonrasında, elektronistagmografi denilen cihazla istemsiz göz hareketlerini incelenerek, iç kulak hastalıklarına bağlı gelişen durumlar ortaya çıkarılabilir. Burada önemli olan vertigoyla ilişkili olan denge ve işitme sorunlarının da ele alınarak incelenmesidir.
Bunun dışında doktorun gerek gördüğü durumlarda bilgisayarlı tomografi ve MR çekimleri yapılabilir. Yine kan testi veya psikolojik değerlendirme isteyebilir.
Vertigo Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Vertigo, iç kulakta yer alan kristallerin yer değiştirmesi ile meydana gelebileceği gibi stres, travma, psikolojik sorunlar veya altta yatan bir hastalığa bağlı olarak da gelişebilir. Bu nedenle vertigo tedavisinde öncelikle sorunun neden kaynaklandığının bulunması ve varsa altta yatan hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Vertigo gibi sorunlarda öncelikle doktor, hasta öyküsünü alır ve sonrasında bir fiziki muayene gerçekleştirilir.Tedavide öncelik vertigo sorununu azaltmak veya ortadan kaldırmak, denge fonksiyonlarını en güvenli şekle getirmektir. Eğer, iç kulaktaki kristallerin yer değiştirmesine bağlı olarak gerçekleşiyorsa tedavi kristallerin yeniden konumlandırılmasını içerir.
Vertigo durumu soğuk algınlığı, tümörler veya enfeksiyon gibi farklı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkıyorsa, altta yatan hastalığa göre ilaç veya farklı bir tedavi yöntemi önerebilir.
Vertigoya Ne İyi Gelir?
Sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek ve bu alışkanlıkları sürdürmek hem vertigoya hem de genel vücut sağlığına iyi gelir. Gündelik işler ve diğer sorumluluklar nedeniyle bedeni ihmal etmek, hastalıklara sebebiyet verebileceği gibi stres seviyesinin de yükselmesine sebep olur. Kontrol altına alınamayan stres vücudun en önemli zayıflatıcısıdır. Vertigo geçer mı? sorusunun cevabını arayan hastalar için vertigoya iyi gelen şeyler şöyle sıralanabilir.
Stresi Kontrol altında tutmakKontrol altına alınamayan stres, vertigo oluşumuna neden olan en önemli faktörlerden biridir. Vücudun rutin işlerini yönetebilmesi için strese ihtiyacı vardır. Stres olmasaydı; uyanamaz, tehlikeli anlarda koşamaz hatta doğal yolla doğamazdık. Ancak kontrol altına alınamayan stres; vücudun rutin işlerini aksatmasına, sindirim sorunlarına, depresyona ve hatta ölümcül hastalıklara neden olabilir. Bu nedenle stresi azaltmanın yollarını bulmak gerekir. Doğru nefes, egzersizler, sevdiklerimizle geçirdiğimiz zaman, müzik dinlemek stresi azaltmanın basit ve etkili yollarındandır.
Sağlıklı beslenmekGüçlü bağışıklık sisteminin en önemli bileşenlerinden biri sağlıklı besinlerle beslenmektir. Vücudun kalori kaynağı yediklerimizdir. Paketli ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak, sebze yönünden zengin beslenmek önemlidir.
Kuruyemiş TüketmekKuruyemişler ve çekirdekler; aminoasitler, yağlar ve mineraller bakımından zengindir. Tuzla kavrulmuş olanlarını değil, çiğ olanları tercih etmek gereklidir. Böylece sinir sitemi, kalp ve damar sağlığı, cilt sağlığı için gerekli besinler alınmış olur.
GüneşlenmekD vitamininin sentezi için güneşlenmek gereklidir. D vitamini eksikliği yaygın bir sağlık sorunudur. D vitamininin eksikliğinde başta kemik sağlığı ve ruh sağlığı olumsuz etkilenmektedir.
Tuzu azaltmakTuz iç kulaktaki sıvı artışına neden olup vertigoyu tetikleyebilir. Bu nedenle tuzu azaltmak gereklidir. Tuzun fazla kullanımı; böbrekleri, kalp ve damarları, cildi olumsuz etkiler.
Bol su tüketmekVücuttaki su tuz dengesini korumak için yeterli miktarda su tüketmek gerekir. Vücutta bulunan her hücrenin faaliyeti su harcanarak yapılır. Yeterli miktarda su tüketmemek; halsizliğe, sindirim sorunlarına, böbrek hastalıklarına, cilt sorunlarına ve daha birçok sağlık sorununa neden olabilir. Kahve ve çay gibi içecekleri sınırlamak vertigoya iyi gelir. Çünkü bu tarz içecekler iç kulakta sıvı artışına neden olabilir.
Düzenli Egzersiz Programı OluşturmakBedenin sağlıklı olması için kişinin kondisyonuna ve bedensel durumuna uygun düzenli bir spor programı oluşturması önemlidir. Vertigoda yapılan sporun çok sert olmaması tavsiye edilir. Darbe alınan ya da hızla dönmeye sebep olan sporlar vertigosu olan kişileri olumsuz etkileyebilir.
Ani hareketlerden kaçınmakAni hareketler genel olarak herkesin dengesini bozmaktadır. Bu nedenle özellikle vertigosu bulunan kişiler; ani dönme, hızlı araba kullanma, sallanma gibi etkinliklerde tetiklenebilirler. Bu tarz ani hareketlerden kaçınmak vertigoyu önlemeye yardımcı olur.
Vertigo Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Vertigo Atağı Anında Ne Yapılmalıdır?Vertigo atağı, tetikleyici ani bir hareket ya da stres sonucu oluşmuş olabilir. Vertigo atağı geçiren kişinin sakinleşmesi ve olabildiğinde hareketsiz kalması gereklidir. Vertigo atağı geçiren kişi; atağının geçici olduğunu kendine hatırlatmalı ve doğru nefesle kendini sakinleştirmelidir. Düşme sonucu yaralanmaları önlemek için vertigo atağı sırasında oturulmalıdır.
Vertigo Atağı Kaç Gün Sürer?Vertigo atağının süresi altında yatan nedenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı ataklar birkaç saniyeyle sınırlıdır. Bazı durumlarda ataklar saatlerce sürebilir. Tedavi edilmeyen vertigo; günlerce, haftalarca süren ataklara neden olabilir.
Vertigo İçin Hangi Bölüme Başvurmak Gerekir?Vertigo şikayetleri; klinik baş dönmesi ve kulak çınlamasıyla başladığından; kulak burun boğaz hekimlerine ya da nöroloji hekimlerine başvurmak gerekir.
Vertigo Mide Bulantısına Neden Olur Mu?Vertigo atakları sırasında; mide bulantısı yaygın olarak görülür. Midedeki bulantı nedeniyle kusma, terleme görülebilir.
Vertigo Kulak Çınlamasına Neden Olur Mu?Vertigo atakları; kulakta çınlama ve işitme kaybına neden olabilir.
Epley Manevrası Nedir?Epley manevrası ya da vertigo manevrası, vertigoya müdahale etme yöntemlerinden birdir. Bu manevralar; kulakta bulunan kristallerin, olması gereken yerlerine yerleştirilmesi için uygulanır. Epley Manevrası; vertigonun türüne göre hekim tarafından tavsiye edilir. Diğer yöntemler; Semont manevrası ve korucu (yarı takla) manevradır. Epley manevrası hekimin tavsiye ettiği şekilde uygulanmalıdır. Epley manevrası şu adımları içerir:
- Yatağın ucuna oturarak baş etkilenen taraftaki kulağa doğru 45 derece döndürülür.
- Baş döndürülürken hasta sırtüstü uzanır. Böylece boyun aşağı doru uzanırken, kulak omzun altında yer alır.
- Hastanın boynu aynı pozisyondayken; hastanın başı etkilenmeyen kulağa doğru 90 derece döndürülür.
- Hasta etkilenmeyen tarafa doğru döndürülür. Bu aşamada manevrayı uygulayan kişi hastanın gözlerini kontrol eder. Her iki gözde ya da birinde istemsiz göz hareketleri bulunmaması gerekir. İstemsiz göz hareketleri manevranın etkili olmadığını gösterir.
- İstemsiz göz hareketleri bulunmuyorsa, manevra etkilidir. Hasta dizlerini göğsüne çeker, başı aşağıya bakar. Bu sırada bacaklar aşağıya sarkıtılır.
- Hasta son olarak oturma pozisyonuna getirilir. Baş 90 derecelik açıyla döndürülür. Sonrasında yavaşça eski pozisyona geri getirilerek manevra tamamlanır.
Benzer İlgi Alanları
-
Baş Dönmesi
Baş dönmesi; kişinin etrafındaki şeyleri hareket ediyor gibi hissetmesi, göz kararması, uyuşukluk, sersemlik ve denge kaybı üretebilen tıbbi bir durumdur.
Detaylı Bilgi -
Kulak Burun Boğaz
Bölümlerimizde multidisiplinler yaklaşım ile kulak, burun, boğaz ve ilgili baş boyun hastalıklarının hem medikal hem de cerrahi tedavisi yapılmaktadır.
Detaylı Bilgi -
Nöroloji
Nöroloji bölümü; beyin, sinir ve omurilik hastalıklarına dair geniş bilgi sunar. Söz konusu hastalıklar, tedavi yöntemleri ve daha fazlası için tıklayın.
Detaylı Bilgi