FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?
Aynı zamanda Willis-Ekbom hastalığ ı olarak da bilinen Huzursuz Bacak Sendromu , yani kısaca HBS, bireyin rahatsız edici bir his nedeniyle bacaklarını hareket ettirmek üzere kontrol edilemeyen bir dürtü veya ihtiyaç duyması ile ortaya çıkan, kronik bir hareket bozukluğudur. Bu durum genellikle otururken veya uzanırken akşam veya gece saatlerinde gerçekleşir. Hareket etmek rahatsızlık hissini geçici olarak hafifletir.
Huzursuz bacak sendromu her yaşta başlayabilir ve genellikle ilerleyen yaşla birlikte kötüleşir. Uyku düzeninde müdahale edecek seviyelere ulaştığında günlük aktivitelerde zorlanmaya yol açabilir.
Alınacak birkaç basit kişisel bakım önlemi huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmek için yeterli olabilir. Bununla birlikte daha ağır HBS sorunu olan bireylere yardımcı olabilecek çeşitli ilaçlar mevcuttur.
Huzursuz Bacak Sendromuyla Hangi Bölüm İlgilenir?
Huzursuz bacak sendromunun tanısı klinik olarak konulur. Huzursuz bacak sendromu hastalığı çeşitli ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir. Huzursuz bacak sendromu hastalığı için nöroloji ya da psikiyatri bölümünden randevu alabilirsiniz.
Huzursuz Bacak Sendromu Neden Olur?
Huzursuz bacak sendromunun kesin nedeni birçok vakada belirlenmemiştir. Araştırmacılar, durumun kas hareketlerini kontrol etmek için beyin tarafından salgılanan dopaminde bir dengesizlikten kaynaklandığını düşünmektedir.
Huzursuz bacak sendromu ortada bilinen herhangi bir neden olmaksızın ortaya çıkabileceği gibi, demir metabolizmasında oluşan bozukluklar, bir takım kronik hastalıklar ve çeşitli ilaçların yan etkileri sebebiyle de ortaya çıkabilmektedir
Huzursuz bacak sendromu çocukluk dönemi de dahil olmak üzere herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. Hastalık artan yaşla birlikte daha yaygın olarak görülür ve kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
Özellikle 40 yaş altında görülen vakalarda huzursuz bacak sendromunun kalıtsal olarak aileden geldiği düşünülmektedir. Bununla birlikte hamilelik veya benzeri hormonal değişiklikler huzursuz bacak sendromunun semptomlarını geçici olarak ağırlaştırabilir.
Bazı kadınlar hamilelikleri sırasında, özellikle son üç ayda ilk defa huzursuz bacak sendromu belirtileri yaşamaya başlayabilirler. Bu tür vakalarda genellikle doğumdan sonra, hormonal dengelerin normale dönmesiyle birlikte semptomlar kaybolur.
Huzursuz bacak sendromu genellikle altta yatan ciddi bir tıbbi problemle ile ilişkili değildir, ancak bazı vakalarda diğer koşullara eşlik edebilir:
- Bazen diyabet ve alkolizm gibi kronik hastalıklardan bireyin elleri ve ayaklarındaki sinirlerde hasar meydana gelebilir. Bu hasar periferik nöropatiye yol açar.
- Anemi sorunu olmadan bile, demir eksikliği huzursuz bacak sendromuna neden olabilir veya var olan bir durumu daha ağır bir hale getirebilir. Bireyin mide veya bağırsaklardan kanama öyküsü varsa, ağır adet dönemleri yaşıyorsa veya sık aralıklarla kan bağışı yapıyorsa demir eksikliğini olabilir.
- Eğer bireyde böbrek yetmezliği varsa, yine anemi ile birlikte demir eksikliği de olabilir. Böbrekler düzgün çalışmadığında, kandaki demir depoları azalabilir. Bu ve vücut kimyasında meydana gelen diğer değişiklikler huzursuz bacak sendromuna neden olabilir veya var olan bir durumu daha ağır bir hale getirebilir.
- Hasar veya yaralanma sonucu omurilikte meydana gelen lezyonlar huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiştir. Omuriliğe anestezi verilmesine neden olan tıbbi müdahaleler de huzursuz bacak sendromuna yol açabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Huzursuz bacak sendromunun başlıca belirtisi, adından da anlaşılacağı üzere bacakları hareket ettirme dürtüsüdür. Bu dürtüye eşlik eden diğer karakteristik semptomlar arasında en yaygınları aşağıda sıralanmıştır:
- Dinlenme veya bir süre hareketsizlik döneminden sonra başlayan duyumlar yaygın semptomlar arasındadır. Bu hisler genellikle araba koltuğunda, uçakta veya sinemada uzun süre oturduktan ya da bir yerde bir süre hareketsiz bir şekilde uzandıktan sonra başlar.
- Akşamları semptomlar genel olarak daha kötüleşir ve en ağır hali genellikle geceleri ortaya çıkar.
- Huzursuz bacak sendromu hareketle birlikte rahatlama eğilimi gösterir. HBS belirtileri gerinme, ayakları sallama, ya da yürüme sonucunda azalır.
- Gece bacak seğirmesine yol açabilir. Sağlık uzmanları huzursuz bacak sendromunun daha yaygın görülen ve uyku esnasında periyodik uzuv hareketi adı verilen bir durum ile ilişkili olduğunu düşünmektedir. Bu durum bireyin uyku esnasında bacaklarının kıpırdamasına ve muhtemelen gece boyunca tekmeleme hareketine neden olur.
Huzursuz bacak sendromu bulunan insanlar tipik olarak semptomlarını bacaklarında veya ayaklarında hissettikleri anormal, hoş olmayan duyumlar olarak tanımlar. Bu duyumlar genellikle her iki bacakta da ortaya çıkar. Daha nadir vakalarda bu duyumlar kolları da etkiler.
Duyumların genel olarak uzvun içinde değil de ciltte ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Hissedilenler arasında tarama hissi, sürünme hissi, çekilme hissi, nabız hissi, ağrı hissi, kaşıntı ya da elektriklenme hissi olduğu ifade edilmektedir.
Bazı vakalarda bireylere bu hislerin tam ne olduğunu açıklamak zor gelmektedir. Huzursuz bacak sendromundan muzdarip bireyler durumu genellikle kas krampı ya da uyuşma şeklinde tanımlamazlar. Ancak bacakları hareket ettirme arzusu hemen her vakada tutarlı bir şekilde görülmektedir.
Aynı şekilde, semptomların şiddetinde dalgalanma görülmesi de yaygın bir durumdur. Huzursuz bacak sendromunun belirtileri aralıklarla belirli bir süre ortadan kaybolabilir, ancak hemen her vakada geri dönecektir.
Huzursuz Bacak Sendromu Teşhisi Nasıl konulur?
Bazı vakalarda Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) etkisi altında olan bireylerin, ciddiye alınmayacakları endişesiyle tıbbi yardıma başvurmadığı gözlemlenmektedir. Ancak Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) nedeniyle uyku düzeninin bozulması ve ortaya çıkabilecek gündüz uyuşukluğu bireylerin yaşam kalitesini etkileyebilir. Huzursuz bacak sendromu için nöroloji uzmanı bir doktora başvurulması tavsiye edilmektedir.
Muayene için başvurulan nörolog, öncelikle bireyin tıbbi geçmişi hakkında bilgi alacak ve belirtilerin anlatılmasını isteyecektir.
Bacakları hareket ettirmek için genellikle rahatsız edici duyumların eşlik ettiği güçlü, genellikle karşı konulamaz bir dürtünün oturmak veya uzanmak gibi dinlenmeye esnasında başlaması ve ağırlaşması, geceleri ise sürekli ağırlaşması ve durumun başka bir tıbbi ya da davranışsal durumlarla açıklanamadığı vakalarda huzursuz bacak teşhisi konulabilir.
Doktor tarafından bir fiziksel ve nörolojik muayene gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte doktor diğer olası nedenlerin ihtimallerini ortadan kaldırmak için özellikle demir eksikliğini ölçmek üzere kan testi isteyebilir.
Doktor, bireyi nadir vakalarda aynı zamanda bir uyku uzmanına yönlendirebilir. Uyku apnesi gibi başka bir uyku bozukluğu şüphesi varsa, doktorların uykuyu inceleyeceği bir klinikte bir gece kalmak gerekebilir, ancak huzursuz bacak sendromu tanısının konulması için ayrı bir uyku çalışması gerekli değildir.
Huzursuz Bacak Sendromu Tedavisi
Eğer doktor tarafından yapılan tetkikler sonucunda huzursuz bacak sendromunun altında demir eksikliği gibi tıbbi bir durum belirlendiyse, bu durumu tedavi etmek belirtileri büyük ölçüde hafifletir. Bunun için doğru tedavi yöntemi muayene sonrasında doktor tarafından bireye bildirilecektir.
Eğer bireyin huzursuz bacak sendromu ile ilişkilendirilmiş ayrı bir tıbbi durumu yoksa, uygulanacak tedavi ilk adımda genellikle yaşam tarzı değişikliklerine dayanır. Bu değişiklikler istenen sonuçlara ulaşmazsa, doktor tarafından ilaç reçete edilebilir.
Huzursuz bacak sendromunu tedavi etmekte kullanılan ilaçlar genellikle diğer hastalıkları tedavi etmek için geliştirilmiş ilaçlardır ve bacaklardaki huzursuzluğu azaltmak için kullanılabilirler. Bunların arasında beyindeki dopamin seviyesini yükseltecek ilaçlar kalsiyum kanallarını etkileyen ilaçlar, kas gevşeticiler, uyku ilaçları ve çeşitli opioidler olabilir.
Bu ilaçların hemen hepsinin farklı yan etkileri vardır ve doktor gözetimi olmadan kullanılmamalıdır. Yan etkiler arasında kompulsif kumar oynama isteği, gündüz uykusu, uyuşukluk gibi dürtü kontrol bozukluklar görülürken, bazı ilaç türlerinde kontrolsüz kullanımın, bağımlılığa yol açtığı bilinmektedir.
Huzursuz bacak sendromunu tedavi etmek için kullanılan ilaçların büyük bir kısmının hamilelik sırasında kullanılması önerilmez. Doktor bunun yerine semptomları hafifletmek için kişisel bakım teknikleri önerebilir.
Doktorun birey için en uygun olan doğru ilacı veya ilaç kombinasyonunu bulması birkaç deneme gerektirebilir. Bazı vakalarda kullanılan ilaçlar belirli bir dönemden sonra yetersiz kalabilir. Bu durumda doktorunuz uygun alternatifleri reçete edecektir.
Özellikle başka tıbbi sorunları çözmek için kullanılan bazı ilaç türleri ise huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırabilir. Bunlar arasında bazı antidepresanlar, bazı antipsikotik ilaçlar, bazı bulantı önleyici ilaçlar, bazı soğuk algınlığı ilaçları ile çeşitli alerji ilaçları bulunur.
Tedaviyi yöneten doktor hangi ilaçlardan kaçınılması gerektiğini bildirecektir. Bununla birlikte, bu ilaçları almak gerekliyse, doktor ile huzursuz bacak sendromunu yönetmeye yardımcı olacak ek ilaçlar hakkında görüşme yapmak gereklidir.
Huzursuz Bacak Sendromu İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Basit yaşam tarzı değişiklikleri yapmak huzursuz bacak sendromunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Ilık bir banyoya girmek ve bacaklara masaj yapmak, kasları gevşetebilir.
- Sıcak veya soğuk kompresleri uygulamak, ya da ikisini dönüşümlü olarak uygulamak bireyin uzuvlarında hissettiği duyumları azaltabilir.
- İyi bir uyku ortamı sağlamak önemlidir. Yorgunluğun huzursuz bacak sendromu semptomlarını ağırlaştırdığı bilinmektedir. İdeal olarak, serin, sessiz, rahat bir uyku ortamına sahip olmak, her gün aynı saatte yatağa girmek ve kalkmak, aynı zamanda her gece en az yedi saat uyumak doğru bir şekilde dinlenmeyi sağlayacaktır.
- Orta derecede, düzenli olarak egzersiz yapmak RLS semptomlarını hafifletebilir, ancak dikkatli olmak gereklidir. Egzersizde aşırıya kaçmak veya günün çok geç saatlerinde çalışmak semptomları ağırlaştırabilir.
- Bazı vakalarda kafein kullanımının azaltılması veya tercihen kesilmesi huzursuz bacak sendromuna yardımcı olabilir. Kahve, çay ve alkolsüz, gazlı içecekler de dahil olmak üzere kafein içeren ürünlerden kaçınmak gereklidir.
- Huzursuz bacak sendromuna sahip bireyler için özel olarak tasarlanmış ayak kılıfları, ayağınızın altına baskı yapar ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu İle Yaşamak
Huzursuz Bacak Sendromu genellikle ömür boyu süren, kronik bir durumdur. HBS ile yaşamak için bireyin çeşitli durumla başa çıkma stratejileri geliştirmesi gerekebilir. Bireyin yakınlarına durumu hakkında bilgi vermesi tavsiye edilir.
Aile bireylerine, arkadaşlara veya iş arkadaşlarına konu hakkında bilgi vermek, bireyin gün içinde neden sürekli volta atarcasına yürüdüğünü, sinemanın arkasında ayakta dikildiğini veya tekrar tekrar iş masasından kalkıp etrafta dolaştığını anlamalarına yardımcı olacaktır.
Hareket ihtiyacına karşı konulmamalıdır. Eğer birey hareket etme isteğini bastırmak üzere kendisini zorlarsa, belirtiler kötüleşecektir.
Bir günlük tutarak, huzursuz bacak sendromunu ağırlaştıran ya da hafifleten stratejiler, hareketler ve ilaçlar kaydedilebilir. Bu bilgileri doktor ile paylaşmak uzun vadede en uygun tedavinin bulunmasında faydalı olacaktır.
Huzursuz Bacak Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Huzursuz bacak sendromu genellikle gece veya dinlenme esnasında ortaya çıkmaktadır. Hasta, gece yatağa yattığında veya dinlenme anında karıncalanmalar, yanma ve batma gibi rahatsız edici bir his veya kontrol edilemez bir dürtü nedeniyle genellikle istemsizce kasılmalar yaşar
Huzursuz bacak sendromuna benzeyen diğer bir durum ise periyodik bacak hareketleri sendromudur. Periyodik bacak hareketleri sendromuna bağlı hareketler özellikle uykuda ortaya çıkar. Huzursuz bacak sendromunda olduğu gibi bacakların istemsizce hareket etmesiyle ortaya çıkar.
Huzursuz bacak sendromu kişinin kaliteli bir uyku almasını engellediği için kişi genellikle sabahları yorgun olarak kalkar, dikkat ve hafıza bozukluğu gibi durumlar yaşamasına ve fonksiyon kayıplarına neden olabilir. Yine uykusuzluğa bağlı olarak gün içinde uyuma hali ve uzun vadede depresyona yol açabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Huzursuz Bacak Sendromundan Kurtuldum, Bir Daha Tekrar Eder Mi?
Huzursuz bacak sendromunun nedenleri tam olarak bilinmese de demir eksikliği, ilaç yan etkileri ve bazı kronik hastalıklar huzursuz bacak sendromunun tekrar ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Huzursuz Bacak Sendromu Nasıl Geçti?
Huzursuz bacak sendromu ilaç tedavisi yoluyla iyileşebilmektedir. Ancak iyileşmede yaşam tarzı değişikliklerinin de payı büyüktür.
Huzursuz Bacak Sendromuna Ne İyi Gelir?
Kahve ve çay gibi kafeinli gıdaların azaltılması, ılık duş, egzersiz, sıcak ve soğuk kompres bacakları rahatlatarak huzursuz bacak sendromu semtomlarını hafifletebilir.
Huzursuz Bacak Sendromu Nasıl Geçer?
Huzursuz bacak sendromunun demir eksikliği sonucu gelişmesi durumunda tedavi demir takviyeleri yardımıyla yapılabilir. Aynı zamanda kas gevşeticiler, uyku ilaçları ve çeşitli opioidlerde huzursuz bacak sendromu tedavisinde tercih edilmektedir.
Huzursuz Bacak Sendromu Ne İyi Gelir?
Egzersiz yapmak, ılık banyo yapmak, bacaklara masaj yapmak, sıcak ve soğuk kompres uygulamak huzursuz bacak sendromuna iyi gelen uygulamalardır.
Huzursuz Bacak Sendromu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Huzursuz bacak sendromu şikayeti için nöroloji bölümüne başvurulabilir.