HPV, cilt yüzeyinde siğil oluşumuyla karakterize olan, bazıları türleri kansere yol açan, büyük kısmı kansere yol açmayan, insan papilloma olarak da adlandırılan, 100’den fazla türü bulunan viral bir virüs grubuna verilen genel isimdir.
Bazı genital HPV türleri rahim ağzında kanser gelişmesine sebep olabilir. Hpv virüsünün neden olduğu kanserler arasında anüs, penis, serviks, vajina, vulva ve boğaz kanserleri bulunur.
HPV virüsü, en yaygın olarak cinsel ilişki yoluyla bulaşır. Cilt temasıyla da bulaşma riski vardır ancak bu ihtimal, cinsel ilişki ile bulaşmasından daha düşük bir ihtimaldir.
HPV belirtileri, genellikle genital bölgeler olmak üzere vücudun farklı yerlerinde gelişen siğillerdir. Siğiller sıklıkla genital bölgede görülürken bazen ağız ve boğaz civarında da oluşur.
HPV Belirtileri
HPV'nin belirtileri virüsün türüne göre değişiklik gösterir ve enfekte olan kişilerin büyük bir kısmı herhangi bir semptom göstermez. Çünkü çoğu HPV enfeksiyonu belirtiye neden olmaz ve kendi kendine yok olur. Bununla birlikte, virüs vücutta aktif kaldığında ve hücresel değişikliklere neden olduğunda, uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
- HPV virüsünün yaygın görülen belirtileri, sıklıkla genital bölgeler olmak üzere vücudun farklı yerlerinde ortaya çıkan siğillerdir. Kimi vakalarda ise ağız ve boğaz bölgesinde siğiller oluşur.
- Siğiller; genital bölgede, anüste, vulva dış dudaklarında, vajinanın kendisinde, penis ve testislerde oluşur. Bu siğiller genel anlamda bezelye boyutunda ve karnabahar görünümündedir. Siğiller sıklıkla ağrı yapmaz ancak kaşıntıya neden olabilir.
- Öte yandan HPV, ağız ve boğaz içerisinde siğil gelişmesine de sebep olabilir. Ağız ve boğaz bölgesinde oluşan siğiller sıklıkla oral cinsel ilişki nedeniyle yaşanır.
- Bir diğer HPV belirtisi ise Pap Smear testlerinde görülen hücresel değişimlerdir. Hücresel değişimler genel olarak kanser gelişiminin ilk belirtileridir ve bu nedenle ciddi şekilde ve sık aralıklarla kontrol edilmelidir.
HPV’nin neden olduğu en yaygın kanser türü serviks kanseridir. Öte yandan HPV virüsü; vajina, anüs, penis, vulva ve ağız - boğaz kanserlerine de sebep olabilir.
HPV Belirtileri Kadın
HPV enfeksiyonunun kadınlarda görülen en yaygın belirtilerinden biri rahim ağzında anormal bir şekilde hücre büyümesi yaşanmasıdır. Bu büyümeye servikal displazi adı verilir.
Kadınlarda görülen diğer HPV belirtileri ise vajina içi duvarlarda, vulvada, anüs etrafında ve serviks bölgesinde ortaya çıkan siğillerdir.
Öte yandan serviks kanseri gelişimi de kadınlarda görülen bir HPV belirtisidir. Serviks kanserinin gelişimi uzun yıllar boyunca sürdüğü için ancak düzenli kontroller ve Pap Smear gibi testlerle erkenden tespit edilir.
HPV Belirtileri Erkek
Erkeklerde en sık görülen HPV belirtisi kadınlarda olduğu gibi siğil oluşumudur. Bu siğiller genellikle penis üzerinde, testislerde, anüs civarında ve uyluk bölgesinde oluşur. Grup halinde ve münferit olarak da görülürler. Siğillerin büyüklükleri ve şekilleri farklılık gösterir. HPV virüsü erkeklerde ağız ve boğazda kanser oluşumuna neden olabilir ve bu durum da erkeklerde görülen siğil belirtilerinden biridir. Bir diğer belirti ise ürolojik testlerde enfeksiyona işaret eden test sonuçlarının elde edilmesidir. Öte yandan erkeklerde anüs bölgesi ve peniste anormal hücre büyümesi durumu görülebilir ve bu sorunlar ilerleyen aşamalarda kansere yol açabilir.
HPV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HPV virüsü en yaygın olarak her türlü cinsel ilişki nedeniyle bulaşır. Kişilerden birisi HPV virüsü taşıyorsa, ilişkiye girilen kişiye de HPV virüsü bulaşabilir. Öte yandan iki tarafta da HPV virüsü belirtisi görülmese de cinsel ilişki sırasında bir tarafta belirti vermeden bulunan virüs diğerine bulaşabilir. Bu nedenle tek eşli olmayan kişilerin cinsel ilişki sırasında kondom kullanmaları çok önemlidir. Virüsün bulaşmasından yıllar sonra bile belirtiler gelişebilir. HPV virüsünün ten temasıyla ya da ortak tuvalet kullanımından bulaşma ihtimali de vardır ancak bu risk korunmasız cinsel ilişki ile bulaşmasından daha düşük bir ihtimaldir.
HPV Enfeksiyonun Yayılımını Artıran Faktörler
HPV enfekisyonunun yayılımını artıran faktörler arasında şunlar bulunur:
- Düşük Bağışıklık Sistemi,
- Cilt Yüzeyinde Kesikler ve Yaralar,
- Çok Eşlilik,
- Diğer Cinsel Enfeksiyonlara Sahip Olmak,
- Sigara Tüketimi.
Düşük Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sistemi yeterince güçlü olmayan kişiler, HIV gibi bağışıklık sistemini sıkıntıya sokan rahatsızlıkları olan kişiler HPV enfeksiyonu açısından risk grubunda yer alırlar. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan kişilerde de HPV enfeksiyonu daha sık görülür.
Cilt Yüzeyinde Kesikler ve Yaralar
Özellikle ağız ve genital organlarında kesik, yara gibi sorunları olan kişilere HPV virüsü çok daha kolay ve etkili şekilde bulaşır.
Çok Eşlilik
Çok eşli kişilerin HPV virüsü ile karşılaşma riski tek eşli kişilerden çok daha yüksektir. Cinsel ilişkiye girilen partner sayısı arttıkça risk de artar.
Diğer Cinsel Enfeksiyonlara Sahip Olmak
Chlamydia, gonore gibi başka cinsel ilişkiyle yayılan hastalıkları olanlar, HPV enfeksiyonu açısından daha yüksek seviyede risk altındadır.
Sigara Tüketimi
Sigara tüketimi bilhassa kadınlarda HPV’nin servikal hücrelerde neden olduğu olumsuz etkilerini çoğaltabilir. Bu durum ise enfeksiyonun daha da hasar verici bir tabloya yol açmasına neden olabilir.
HPV İle İlişkili Kanserler
Bazı HPV türleri diğerlerine göre daha risklidir. Bu HPV türleri, HPV'nin enfekte ettiği yerlerde kanser gelişmesine sebep olabilir.
HPV ile ilişkili kanserler arasında şunlar bulunur:
- Anal Kanser,
- Vajinal Kanser,
- Rahim Ağzı Kanseri,
- Vulva Kanseri,
- Penis Kanseri, Boğaz Kanseri.
Anal Kanser
Anal kanserin yüzde 90'ından fazlası HPV virüsü nedenlidir.
Vajinal Kanser
Nadir olarak görülen vajinal kanserin neredeyse yüzde yüzde 75’i HPV kökenlidir.
Rahim Ağzı Kanseri
Rahim ağzı kanserinin hemen hemen tamamına HPV virüsü yol açar.
Vulva Kanseri
Vulva kanserinin yüzde 70’e varan kısmının nedeni HPV’dir.
Penis Kanseri
Nadir olarak yaşanan penis kanserlerinin yüzde 63’ünün sebebi HPV virüsüdür.
Boğaz Kanseri
Orofaringeal kanserin yaklaşık yüzde 70’ine HPV virüsü sebep olur.
HPV Virüsünden Nasıl Korunulur?
HPV virüsünden korunma yolları arasında şunlar bulunur:
- HPV Aşısı Yaptırmak,
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek,
- İlişki Sırasında Korunmak,
- Tek Eşlilik,
- Genital Bölge Temizliği Yapmak,
- Sigara İçmemek.
HPV Aşısı
HPV virüsünden korunmanın en erken atılabilecek adımı çocukların; 9 yaşından 15 yaşına kadar HPV aşısı olmalarıdır. Yetişkinlerde aşı 45 yaşına kadar yapılabilir. HPV aşısı özellikle ciddi riskler yaratabilecek HPV türlerine karşı etkilidir. HPV aşısı sayesinde HPV virüsü ile ilişkili kanserlere yakalanma ihtimali azalır.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirmek
Sağlıklı ve dengeli beslenerek, egzersiz yaparak, uyku düzeninize ve yeterince uyumaya dikkat ederek bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz. Bağışıklık sisteminin güçlenmesi sizi başka virüs ve hastalıklara karşı da daha dayanıklı hale getirir.
İlişki Sırasında Korunmak
Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılması, cinsel yolla bulaşan rahatsızlıkların neredeyse tamamının bulaşma ihtimalini azaltır.
Tek Eşlilik
Tek eşlilik hem HPV’nin hem de diğer cinsel yolla bulaşan sağlık sorunlarının bulaşma ihtimalini azaltır.
Genital Bölge Temizliği
Genital bölgenin temizliğine dikkat etmek ve cinsel ilişki öncesi ve sonrası uygun hijyen uygulamalarını yapmak enfeksiyon riskini azaltabilir.
Sigara İçmemek
Daha önce de belirttiğimiz gibi sigara içmek, HPV'nin etkilerini artırabilir. Sigarayı bırakarak diğer sağlık sorunlarına yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz.
HPV Aşısı Yaş Sınırı Kaçtır?
HPV aşısı mümkünse cinsel aktivite başlamadan önce yapılmalıdır. Bu nedenle çocuklarda 9-14 yaş arası HPV aşısı yapılması önerilir. Öte yandan HPV aşısı 9 -45 yaş arasındaki erkek ve kadınlara da önerilir.
9-14 yaş grubuna sıklıkla iki doz HPV aşısı yapılır. 15 yaş ve üzeri kişiler içinse sıklıkla üç doz HPV aşısı önerilir. İlk dozdan sonra ikinci doz 1-2 ay sonra yapılır. Üçüncü HPV aşısı dozu ise ilk uygulamadan 6 ay sonra yapılır.
HPV Aşısını Kimler Yaptırmamalıdır?
HPV aşısını hamile kadınlar yaptırmamalıdır. Bunun dışında 9-45 yaş aralığındaki herkese, kronik bir sağlık sorunu yoksa doktora danışılarak HPV aşısı yapılabilir. Aşı olmadan önce aşıda bulunan herhangi bir maddeye karşı alerjik reaksiyon riskini öğrenmek için doktora danışılması gerekir. Öte yandan hemen her aşıda olduğu gibi ağır bir kronik hastalığı olanlar ya da aşı sırasında yüksek ateşi olanlar HPV aşısı yaptırmadan önce doktora danışmalıdır.
HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
HPV aşısı yaptıranlarda sıklıkla yan etki görülmez. Olası yan etkiler ise aşının yapıldığı bölgede acı, kızarıklık ve şişlik oluşmasıdır. HPV aşısından sonra geçici ateş yükselmesi hafif baş ağrısı yaşanabilir. Birçok aşıda olduğu gibi HPV aşısı da halsizliğe neden olabilir ya da aşı sonrası kas ve eklem ağrıları gelişebilir. Bu yan etkilerin tamamı geçicidir. Ciddi yan etkiler ise nadir olarak görülebilir.
HPV Teşhisi
HPV teşhisi için doktor muayenesi şarttır. Doktor, muayene sırasında kişinin yakınmalarını dinler. Siğil gibi belirtiler varsa bunları inceler. HPV teşhisi için bu kontrollere ek olarak Pap Smear Testi istenir. HPV teşhisinde kullanılan bir diğer test ise HPV DNA Testi’dir. Bu test için servikal veya anal bölgeden alınan örnekler alınır ve laboratuvara gönderiler. HPV DNA Testi, yüksek risk barındıran HPV tiplerinin teşhisinde kullanılır. Şüpheli alanlar varsa, doktorunuz bu bölgelerden minik dokular alarak, bu dokuların kanser veya ön kanser belirtileri açısından incelenmesini isteyebilir.
HPV Tedavisi
HPV’ye özel bir tedavi yoktur. Öte yandan HPV virüsünün neden olduğu sağlık sorunları tedavi edilebilir. Genital siğiller için dondurma tedavisi, elektrik ile yakma, lazer tedavisi veya doktor reçetesiyle topikal ilaçlar kullanılır. HPV’nin neden olduğu kanserler içinse cerrahi, radyoterapi, kemoterapi tedavileri uygulanabilir.
HPV ile İlgili Sık Sorulan Sorular
HPV Nasıl Bir Hastalık?
HPV, cinsel yolla bulaşan geniş bir virüs ailesinin neden olduğu bir hastalıktır. Bazı HPV tipleri genital siğillere, basıları ise kansere neden olabilir. Çoğu HPV enfeksiyonunda ise belirti görülmez ya da olan belirtiler de kendiliğinden geçer.
HPV Virüsü Vücuttan Nasıl Atılır?
HPV’yi vücuttan atacak bir yöntem yoktur. HPV virüsü çoğu durumda bağışıklık sistemi tarafından etkisiz hale getirilir.
HPV Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
HPV varlığı, Pap smear, HPV DNA testi ve genital siğillerin fiziksel muayenesi ile teşhis edilebilir. Çoğu enfeksiyon belirtisiz olduğundan, düzenli taramalar önem taşır.
HPV Hangi Test ile Anlaşılır?
HPV, Pap smear testi ve HPV DNA testi ile anlaşılır. Bu testler, servikal anormallikleri ve yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını tespit etmek için kullanılır.
HPV’li Erkek Nasıl Anlaşılır?
HPV'li erkeklerde genellikle belirti görülmez ancak genital siğiller ve belirli testler (örneğin, anüs veya penisin biyopsisi) HPV enfeksiyonunun varlığını tespit edebilir.
HPV Tedavi Edilmezse Ne Olur?
HPV tedavi edilmezse, bazı tipleri servikal, vulvar, vajinal, penis ve anüs kanserlerine neden olabilir. Genital siğillerin miktarı ve etkisi artabilir ve bu nedenlerden dolayı farklı kronik sağlık sorunları gelişebilir.
HPV Vücuttan Kaç Senede Atılır?
HPV genellikle bağışıklık sistemi tarafından 2 yıl içinde etkisiz hale getirilir. Ancak bazı durumlarda virüs daha uzun süre vücutta kalabilir veya kalıcı hale gelebilir.
HPV WC’den Bulaşır mı?
HPV'nin tuvalet oturağı gibi yüzeylerden bulaşması mümkündür ancak bu durum çok düşük bir ihtimaldir. HPV sıklıkla cinsel ilişki ile bulaşır.
HPV’de Akıntı Olur mu?
HPV’de doğrudan akıntı görülmez. Öte yandan HPV ile bağlantılı bazı servikal veya vajinal problemler nedeniyle vajinal akıntı yaşanabilir.
Tek Eşli Kadınlarda HPV Olur mu?
Tek eşli kadınlarda da HPV olabilir. Bu kişiler geçmişteki cinsel ilişkileri sırasında virüsü almış olabilir ve virüsün etkileri yıllar sonra bile ortaya çıkabilir.
HPV Sabunla Ölür mü?
Birçok virüsü etkisiz hale getiren sabun, HPV virüsünü de etkisiz hale getirebilir. Sabun, virüslerin yapısını bozarak etkisiz hale gelmelerini sağlar.
HPV Pozitif Olan Aşı Olabilir mi?
Evet, HPV pozitif olanlar da aşı olabilir. Aşı, mevcut enfeksiyonları sonlandırmasa da diğer HPV türlerine karşı koruma sağlar.