Hareket Bozuklukları Tedavisi

Hareket Bozuklukları Tedavisi Nedir?

Dünya genelinde sıklıkla “Fonksiyonel Nöroşirurji” olarak tanınan Hareket Bozuklukları Cerrahisi, nörolojik hastalıklara bağlı hareket bozuklukları, bazı psikiyatrik hastalıklar, spastisite, yüz ve vücuttaki ağrı sendromları ve periferik sinir hasarlarının tanısı ve tedavisini yürüten bir cerrahi disiplindir. Hastaların çok yönlü olarak ele alınmasını gerektiren bu alanda beyin ve sinir cerrahları, nörologlar, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları, psikiyatristler ve psikologlar tanı ve tedavi sürecinde hastaların ihtiyaçları doğrultusunda katılım gösterir. 

Bu disiplinin tanı ve tedavi hizmeti sunduğu hastalıklardan bazıları aşağıdakilerdir:

• Parkinson hastalığı

• Distoni (kasılma hastalığı)

• Titreme (tremor)

• Kore ve diskinezi gibi hiperkinetik sendromlar

• Motor sinir kaynaklı bazı yürüme bozuklukları

• Obsesif kompulsif bozukluk, tedaviye dirençli majör depresyon, Tourette Sendromu gibi nöropsikiyatrik hastalıklar

• Trigeminal nevralji, glossofarengeal nevralji, postherpetik nevralji gibi ağrı sendromları

• Omurga ve omurilik hastalıkları sonrasında ortaya çıkan ağrı ve fonksiyonel motor kayıplar

• İlaç tedavisine dirençli angina pectoris,  

• Diyabet, periferik damar bozukluğu ve periferik sinir hastalıklarında ağrı ve açık yaralar

• Sinir yaralanması sonrası ortaya çıkan ağrılar

• Kronik ağrı sendromları ve kanser ağrıları

Fonksiyonel nöroşirurji disiplini hareket hastalıkları ve kronik ağrı sendromlarının tedavisinde cerrahi girişimler etrafında şekillenen pek çok farklı yöntem kullanır. 

Bunlardan biri, özellikle son dönemlerde ön plana çıkan “nöromodülasyon”dur. Nöromodülasyon basitçe bir elektriksel düzenek yardımıyla sinir sistemine düşük seviyede elektriksel uyarılar gönderilmesi şeklinde izah edilebilir. Elektriksel uyarılar, sinirlerin iletişimini düzenleyerek veya sinir sinyallerinin algılanmasını etkileyerek sinir sisteminin normal işleyişini geri kazanmasına yardımcı olur. Nöromodülasyon tedavisi, kronik ağrı, Parkinson hastalığı, epilepsi, depresyon ve diğer sinir sistemi rahatsızlıkları gibi çeşitli durumlar için etkili bir seçenek olabilir.

Kullanılacak organa göre derin beyin stimulasyonu, omurilik stimulasyonu gibi isimler alan ve halk arasında “beyin pili” olarak da bilinen nöromodülasyon tedavisinde elektriksel uyarıları üretecek cihaz genellikle implant şeklinde, sinir sistemine yerleştirilir. Bu cihaz, sinir sistemindeki elektriksel uyarıları yönetir ve gerektiğinde düzenler. Tedavi sürecinde, multidisipliner bir ekip bu cihazı yönetir ve hastanın durumunu düzenli olarak izler. Nöromodülasyon cerrahilerinde hastalar genellikle 1-3 gün arasında hastanede yatar, cihaz ayarlamaları sonrasında gündelik yaşamlarına geri döner.

Nöromodülasyon tedavisi, yan etkiler nedeniyle ilaç kullanması sakıncalı olan veya ilaç tedavisiyle sonuç alınamayan kişilere alternatif bir seçenek sunabilir.

Sinir sisteminin içerisine sürekli veya rutin aralıklarla otomatik olarak ilaç salgılayan pompaların yerleştirilmesi de yine bu disiplininin sunduğu tedavi seçeneklerinden biridir. Özellikle beyin-omurilik hastalıkları neticesinde oluşan spastisite tedavisinde kullanılan baklofen pompaları ve kanser ağrılarında kullanılan morfin pompaları yerleştirilerek hastaların tedavisi yürütülebilmektedir. Pompa yerleştirilmesi işlemini takiben pek çok hasta 1 günlük yatış sonrasında taburcu edilebilmektedir.

Kronik ağrıların tedavisinde, ağrının algılanmasına neden olan sinirlerin tahrip edilerek ağrıların dindirilmesi de kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Özellikle sinir yaralanmaları sonrası oluşan ağrıların tedavisinde kullanılan DREZ (arka kök giriş bölgesi) hasarlandırma ve kanser ağrısı tedavisinde uygulanan kordotomiler bu tedavi alanın başlıca örneklerindendir.

Özellikle baş bölgesinde ortaya çıkan trigeminal nevralji, hemifasyal spazm gibi durumlarda uygulanan sinir dekompresyonu ve radyofrekans uygulamaları ile göğüs cerrahisi sonrası ortaya çıkan ağrılar, herpetik nevralji, oksipital nevralji ve cerrahi yara ağrıları için uygulanan periferik sinir stimulasyonu da bu disiplinin diğer uygulamalarıdır. Dekompresyon cerrahileri sonrası yatış süresi sıklıkla 4 gün civarı iken, radyofrekans uygulaması toplam 30 dakika süren, günübirlik bir işlemdir.