CRP Nedir?
CRP’nin açılımı C-Reaktif Protein’dir. Açlık veya tokluk durumu fark etmeksizin, vücuttaki iltihabı ve iltihabın derecesini ölçen bir kan testidir. İstenildiği zaman yapılabilir, çünkü gün içerisinde değerlerinde bir farklılık meydana gelmez. CRP seviyesi vücuttaki pek çok hastalığın tespitinde duyarlılığı yüksek bir belirteç olarak kullanılır. Vücutta meydana gelen bir iltihaplanmada CRP değeri artar. Bu durumdan şüphelenen hekim kan testi vasıtasıyla C-reaktif protein seviyenizi kontrol etmek isteyebilir. Fakat CRP testi iltihaplanmanın neden kaynaklandığı konusunda bilgi vermez.CRP değeri yüksek çıkarsa uygulanan tedavi metotlarıyla 18 ila 20 saat arasında değerler normal seviyesine geri döner. Eğer değerler düşürülemezse hastalığın devam ettiği kanısına varılır ve tedavi planına devam edilir.
Crp testi hem hastalığın varlığını ortaya koyuyor hem de tedavi planı şekillenmişse, tedaviden ne denli yarar alındığını ölçümlüyor.
Aynı zamanda karaciğer tarafından üretilen C-reaktif protein (CRP), bakteriyel enfeksiyonları, inflamatuar hastalıklar, kronik iltihabi hastalıkları, kanser türlerini, kalp krizi riskini ve damar iltihaplanmalarını işaret edebilir. Crp, karaciğerde üretildiğinden dolayı yaşanabilecek karaciğer rahatsızlıklarında, karaciğerin çalışmasını da sekteye uğranabilir.
C-Reaktif Protein testinin bir çeşidi olan yüksek hassasiyetli CRP (hs-CRP) ise kardiyovasküler hastalıkları kontrol için kullanılır.
CRP Testi Nasıl Yapılır?
CRP basit bir kan testidir. Vücudunuzdaki herhangi bir toplardamardan alınan numune ile gerçekleştirilir. Özel bir hazırlık gerektirmediği gibi, günün her saatinde, açlık tokluk fark etmeksizin alınabilir. Fakat beraberinde bakılan testlerin birkaçı açlık gerektirdiği için, genellikle açken ölçülür. Kullandığınız bazı ilaçlar CRP seviyenizde değişim meydana getirebileceğinden, doktorunuza kullandığınız ilaçları söylemeniz önemlidir.
CRP’nin Normal Değeri Nedir?
Yenidoğan bebeklerde CRP değeri düşüktür ama birkaç günlük süre zarfında değerler yetişkinlerinkiyle eşdeğer hale gelir. Sağlıklı kişilerde serum CRP seviyesi 0.5mg/L’den az olmalıdır.
CRP Yüksekliği
CRP yüksekliği, bazı hastalıkların habercisi olduğu gibi bazı hastalıklara da sebebiyet verdiği bilinmektedir. Kalp hastalıkları, yüksek tansiyon hastalığı, kalp sebepli yaşanan ani ölümler, inme inmesi, obezite gibi rahatsızlıklar açısından riski artırdığı bilinmektedir.Ama önemli olan CRP yüksekliğinin tedavi edilmesi değil, yüksekliğe sebebiyet veren rahatsızlığın ortadan kaldırılmasıdır. Bu hastalıklar uygun, doğru bir uygulamayla tedavi edildiğinde CRP seviyesi de cevap niteliğinde düşüşe geçer.
Yüksek C-reaktif protein; Kemik enfeksiyonu, zatürre, menenjit, kalp krizi, Crohn hastalığı, Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF), Kawasaki hastalığı, eklem romatizması, akut pankreatit, meydana gelen travmalar ve yanıklar, organ ve doku hasarları, kanser (özellikle lenfoma), deri veremi, Tüberküloz (verem) ve bağırsak hastalıklarının belirteci olabilir.Doğum kontrol hapı kullanan kadınların kanındaki CRP değeri yüksek seyretmesi olağandır.
Kandaki CRP Nasıl Düşürülür?
C-reaktif protein, sağlıklı insanlarda düşük seviyelerde seyreder ve bu da kalp rahatsızlıkları ve inme riskinin düşük olduğu manasına gelir.Kandaki yüksek C-reaktif protein seviyesini düşürmek için:
- Kilo vermeye başlamak.
- Sigara içmemek ve dumanına maruz kalmamak.
- Alkol tüketimini sınırlandırmak ve hatta sonlandırmak.
- Probiyotik ürün kullanımına başlamak.
- Sağlıklı beslenmeye ve egzersiz yapmaya özen göstermek.
- Yüksek kalori değerli gıdalardan kaçınmak ve daha az yağlı ürünler tercih etmek.
- Hayvansal gıdadan ziyade tahıl, sebze ağırlıklı beslenme şekline yoğunlaşmak.
- İşlenmiş gıdaları hayatınızdan çıkarmak.
- Sağlıklı pişirme yöntemleri ile ürünleri tüketmeyi tercih etmek.
CRP Yüksekliği ve Hamilelik
C-reaktif protein düzeyi hamilelik sürecinde belli oranda yükselebilir fakat aşırı derecede yüksek seyretmesi erken doğum, düşük riskini meydana getirebilir.
Gebelik döneminde bir enfeksiyona bağlı olarak bir CRP yüksekliği meydana gelirse, enfeksiyonun tedavisi ile birlikte değerler normal seyrine geçecektir.
CRP ve Kalp Hastalığı
Kalp hastalığına dair riskinizi değerlendirmek adına hs-CRP testi yaptırdığınızda, sonuçları şu şekilde değerlendirebilirsiniz:
Litre başına 1.0 mg’ın altında ise düşük bir riskiniz mevcutken, 3.0 mg/L’den fazla ise yüksek risk altında olduğunuz manasına gelir. 1.0-3.0 mg/L arasındaki değerler için orta riskli grupta olduğunuz söylenebilir.
Kalp hastalığını kontrol etmek adına hs-CRP testi yaptırdıysanız, doktorunuz beraberinde bir kolesterol testi de talep edebilir.
Ayrıca CRP düzeyi değişkenlik gösterebileceğinden ötürü kalp riskinizi belirleyebilmek için 2 defa (2 hafta arayla) test yaptırmanız önem arz eder.
Kalp hastalığı için önemli risk faktörleri arasında; diyabet, yüksek kan basıncı, yüksek kolesterol, sigara kullanımı, sağlıksız bir yaşam tarzı ve beslenme düzeni, aşırı içki tüketimi, obezite ve ailenin kalp hastalığı geçmişi sayılabilir.
Hs-CRP testi, özellikle önümüzdeki 10 yıllık süre zarfında kalp krizi geçirme riski %10 ila %20 olan kişiler için yararlıdır.CRP Yüksekliği Belirtileri
Yüksek C-reaktif protein seviyesinin belirtileri, duruma ve şiddetine bağlı olarak farklılık gösterir. CRP yüksekliği genel olarak;- Ateş
- Bitkinlik
- Kas ağrıları
- Titreme nöbetleri
- Baş ağrısı şikayeti
- Bulantı
- İştahsızlık
- Huzursuzluk
- Uyku problemleri
- Kızarıklık
- Şişlik ve ağrı semptomlarıyla kendini belli eder.
Akut enfeksiyon semptomları ise; vücut sıcaklığının çok yükselmesi, kalp atış hızında aşırı hızlanma atakları, aşırı terleme, sürekli olarak kusma isteği, nefes almada zorluk çekmek, kurdeşen, ağız, dudak ve ciltte meydana gelen kuruma problemi, bilinç kaybı olabilir.