Çocuk Onkolojisi

Çocuk Onkolojisi Nedir?

Çocuk onkolojisi , 0-18 yaş arası çocuklarda görülen kanser türlerinin erken teşhisi, tedavisi ve takibi ile ilgilenen bir tıp dalıdır. Lösemi, lenfomalar, beyin tümörleri, nöroblastom gibi sık rastlanan çocukluk çağı kanserleri ile nadir görülen kalıtsal kanser türlerini kapsamına alır. Multidisipliner bir yaklaşımla çalışan çocuk onkolojisi, pediatrik onkologlar, cerrahlar, radyologlar, hemşireler ve psikologlar gibi farklı uzmanlık alanlarından bir ekip tarafından yönetilir. Amaç, yalnızca kanserin tedavi edilmesi değil, aynı zamanda yenilikçi yöntemler ve destekleyici tedavilerle çocukların yaşam kalitesini artırmak, psikolojik ve fiziksel iyilik hallerini korumaktır. Erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleri sayesinde hastalıksız yaşam süresini uzatma potansiyeline sahip olan bu alan, çocuk sağlığı açısından hayati bir öneme sahiptir.

Çocuk Onkolojisi Neye Bakar?

Çocuk Onkolojisi, 0-18 yaş arası çocuklarda görülen kanser türlerinin teşhis, tedavi ve takibini yapar. Lösemi, lenfomalar, beyin tümörleri, nöroblastom, kemik kanserleri (osteosarkom, Ewing sarkomu), yumuşak doku sarkomları, böbrek tümörleri (Wilms tümörü), karaciğer tümörleri, germ hücreli tümörler ve Langerhans hücreli histiyositoz gibi pek çok kanser türü bu alana dahildir. Ayrıca, hemangiom ve lenfangiom gibi benign (iyi huylu) tümörler ile kansere yatkınlık yaratan kalıtsal durumlar da çocuk onkolojisinin çalışma kapsamına girer. Bu alan, yalnızca kanser tedavisine odaklanmakla kalmayıp, çocukların psikolojik, sosyal ve fiziksel ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak kapsamlı bir sağlık hizmeti sunar. Tedavi sürecinde karşılaşılan komplikasyonlar ve uzun vadeli etkiler de bu uzmanlık dalının temel ilgi alanlarından biridir.

Çocuk Onkolojisi Hangi Hastalıklar ile İlgilenir?

Çocuk Onkolojisi, çocukluk çağında görülen birçok farklı kanser türü ve ilgili hastalıkla ilgilenir. En sık karşılaşılan hastalıklar arasında lösemi (kan kanseri), lenfomalar (lenf bezi kanseri), beyin ve omurilik tümörleri, nöroblastom (sinir hücrelerinde gelişen kanser), Wilms tümörü (böbrek kanseri), kemik tümörleri (osteosarkom ve Ewing sarkomu) ve yumuşak doku tümörleri (rabdomiyosarkom) yer alır. Bunun yanı sıra, genetik yatkınlık sonucu gelişen kalıtsal kanser türleri ve nadir görülen tümörler de bu alanın kapsamındadır. Çocuk Onkolojisi, ayrıca kanser tedavisi sırasında ortaya çıkan komplikasyonlar ve uzun vadeli yan etkilerle de ilgilenerek çocukların genel sağlığını korumayı hedefler.

• Lösemi (Kan Kanseri)
• Lenfomalar (Lenf bezi Kanseri)
• Beyin ve Omurilik Tümörleri
• Nöroblastom
• Wilms Tümörü (Böbrek Kanseri)
• Kemik Tümörleri (Osteosarkom ve Ewing Sarkomu)
• Yumuşak Doku Tümörleri (Rabdomiyosarkom)
• Genetik ve kalıtsal kanser türleri
• Diğer kanser türleri (Retinoblastom, Germ Hücreli Tümörler, Hepatoblastom)

Lösemi (Kan Kanseri)

Lösemi, çocukluk çağında en sık görülen kanser türüdür ve kemik iliğinde anormal beyaz kan hücrelerinin kontrolsüz şekilde üretilmesiyle oluşur. Akut lenfoblastik lösemi (ALL) ve akut miyeloid lösemi (AML) çocuklarda en yaygın görülen türlerdir. Belirtiler arasında halsizlik, solukluk, kolay morarma, sık enfeksiyonlar ve kemik ağrıları yer alır. Tedavi genellikle kemoterapi, hedefe yönelik tedavi ve bazı durumlarda kök hücre naklini içerir.

Lenfomalar (Lenf Bezi Kanseri)

Lenfomalar, bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenf bezlerini etkileyen kanser türleridir. Hodgkin lenfoma ve Non-Hodgkin lenfoma olmak üzere iki ana türü bulunur. Çocuklarda genellikle Non-Hodgkin lenfoma daha yaygındır. Belirtiler arasında boyun, koltuk altı veya kasık bölgelerinde ağrısız şişlikler, ateş, gece terlemeleri ve kilo kaybı bulunur. Tedavi, kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik ilaçları içerebilir.

Beyin ve Omurilik Tümörleri

Beyin ve omurilik tümörleri, çocukluk çağında en sık görülen solid tümörlerdir. Gliomalar, medulloblastom ve ependimom gibi türler bu gruba girer. Belirtiler tümörün yerleşimine bağlı olarak baş ağrısı, kusma, denge bozuklukları ve nörolojik problemleri içerebilir. Tanıda MR ve biyopsi kullanılır. Tedavi cerrahi, radyoterapi ve kemoterapiyi içerebilir.

Nöroblastom

Nöroblastom, sinir sistemi hücrelerinden kaynaklanan bir kanser türüdür ve genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda görülür. Bu tümör genellikle böbreküstü bezlerinde başlar ve karın bölgesinde bir kitle olarak fark edilir. Belirtileri, iştahsızlık, karın ağrısı ve yorgunluğu içerebilir. Tedavide cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi uygulanır.

Wilms Tümörü (Böbrek Kanseri)

Wilms tümörü, çocukluk çağında görülen en yaygın böbrek kanseri türüdür. Genellikle 3-4 yaşlarında teşhis edilir. Karında ağrısız bir kitle, kanlı idrar ve yüksek tansiyon belirtiler arasında olabilir. Tedavi, cerrahi ile tümörün alınması, kemoterapi ve bazen radyoterapiyi içerir. Erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüksektir.

Kemik Tümörleri

Osteosarkom ve Ewing sarkomu, çocuklarda en sık görülen kemik tümörleridir. Osteosarkom genellikle ergenlik çağında büyüme plakları çevresinde, Ewing sarkomu ise pelvis veya göğüs duvarında ortaya çıkar. Belirtiler arasında kemik ağrısı, şişlik ve kırılganlık yer alır. Tedavi cerrahi, kemoterapi ve bazen radyoterapi ile gerçekleştirilir.

Yumuşak Doku Tümörleri (Rabdomiyosarkom)

Rabdomiyosarkom, kaslar ve bağ dokusunda gelişen bir yumuşak doku kanseridir. Bu tümör genellikle baş, boyun, idrar yolları veya genital bölgede ortaya çıkar. Belirtiler tümörün yerleşimine bağlı olarak değişir ve şişlik, ağrı ya da fonksiyon kaybı görülebilir. Tedavi, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapiyi içerir.

Genetik ve Kalıtsal Kanser Türleri

Bazı çocukluk çağı kanserleri genetik yatkınlık sonucu gelişir. Örneğin, Li-Fraumeni sendromu veya Retinoblastom gibi genetik bozukluklar kansere yol açabilir. Bu tür hastalıkların tedavisinde erken teşhis kritik öneme sahiptir ve genetik danışmanlık önemli bir destek sağlar.

Çocuk Onkolojisi Bölümünde Tanı ve Uygulanan Testler

Çocuk onkolojisinde tanı, kanser türünün doğru şekilde belirlenmesi ve hastalığın yayılımının netleştirilmesi için kapsamlı bir süreçtir. Kan testleri, biyopsiler, manyetik rezonans (MR), bilgisayarlı tomografi (BT), PET-CT gibi görüntüleme yöntemleri, genetik ve moleküler analizler tanıda temel araçlardır. Özellikle biyopsi, kanser türünü kesinleştirmede kilit bir rol oynarken, görüntüleme yöntemleri hastalığın vücutta yayılımını ortaya koyar. Son yıllarda standart patoloji incelemelerinin yanı sıra moleküler patoloji çalışmaları da tanı sürecine dahil edilmiştir. Bu yöntemlerle tümörün genetik ve moleküler yapısı, adeta parmak izi gibi detaylı bir şekilde analiz edilerek, her hastaya özel hedefli tedaviler ve immunoterapiler planlanabilmektedir. Bu yaklaşımlar, tedavi sürecinde başarı oranını artırırken yan etkileri en aza indirmeyi hedefler.

Çocuk Onkolojisi Bölümünde Tedavi Yöntemleri

Çocuk onkolojisinde tedavi, kemoterapi, radyoterapi, cerrahi, immünoterapi ve hedefe yönelik tedavi yöntemlerinden oluşur. Bu tedaviler, hastalığın türüne ve evresine göre bireyselleştirilmiş bir şekilde uygulanır. Tedavi sürecinde multidisipliner bir ekip yaklaşımı benimsenir ve çocuğun genel sağlık durumu, yan etkilerin yönetimi ve yaşam kalitesinin korunması gibi unsurlar göz önünde bulundurulur.

Çocuk onkolojisinde kullanılan başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

• Kemoterapi (kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için ilaç kullanımı),
• Radyoterapi (kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili radyasyon kullanımı),
• Cerrahi müdahale (kanserli dokunun cerrahi yöntemlerle çıkarılması),
• Hedefe yönelik tedaviler (kanser hücrelerindeki belirli moleküler hedeflere odaklanan tedavi yöntemleri),
• Bağışıklık tedavisi (immünoterapi) (vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle savaşmayı amaçlayan yöntemler),
• Kök hücre nakli (kemik iliği nakli) (yoğun tedavi sonrası hasarlı kemik iliğinin sağlıklı kök hücrelerle değiştirilmesi),
• Hormon tedavisi (hormonlara duyarlı kanser türlerinde hormon üretimini durdurmayı veya etkisini azaltmayı hedefleyen tedavi),
• Destekleyici bakım (yan etkileri azaltmak ve çocuğun yaşam kalitesini iyileştirmek için uygulanan tedaviler),
• Klinik araştırmalara katılım (deneysel tedavi yöntemlerinin uygulanması),
• Psikososyal destek (çocuğun ve ailenin psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik destekler).