Pedodonti

Pedodonti Nedir?

Acıbadem Sağlık Grubu Pedodonti (Çocuk Diş Hekimliği) bölümlerinde aşağıdaki hizmetler sunulmaktadır:

İlk muayene 6. ayda yani ilk diş sürdüğü zaman olmalıdır. Buradaki amaç sadece dişin düzgün bir şekilde çıkıp çıkmadığı veya çürük varlığını kontrol etmek değil aynı zamanda ebeveynlere beslenme, fırçalama gibi konulardaki uygulamaları öğrenmek ve bu konularda yapılan hataları erken fark edip düzeltebilmektir.

Rutin muayeneyi yılda 2 kere, yani 6 ayda bir olmalıdır. Diş çürükleri açısından riskli görülen bazı hastalarda bu süre 3 aya inebiliyor. 

Diş hekimi ziyaretleriyle ilgili yapılan en sık hata ağız diş sağlığı ile ilgili ağrı gibi şikayetler oluştuğunda yapılan başvurular. Ağrı şikâyeti ile gelen çocuğa çekim ya da kanal tedavisi yapılması gerekebilmekte. İlk defa, şikayet üzerine diş doktoruna gelen bir çocuğa anestezi gerektiren tedavilerin yapılması çocukta fobi gelişmesine sebep olabilmekte. Oysa düzenli kontroller ile çürük dişlerin teşhisini ağrı, enfeksiyon oluşmadan kısa ve konforlu bir biçimde tedavi edilmesi mümkün.

Florür ağız ve diş sağlığının korunması ve diş çürüklerinin önlenmesi amacıyla kullanılan, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir uygulamadır; sanılanın aksine hekim tavsiyesi altında kullanıldığında sağlığa zararlı, toksik bir etkisi yoktur.  Türk Pedodonti Derneği ve Türk Diş Hekimleri Birliği, bebekler, erken çocukluk ve okul çağındaki çocuklar, ergenler, gençler, yetişkinler ve geriatrik dönemdeki bireyler için yaşa, diş çürüğü ve/veya dişeti hastalıkları risk düzeylerine uygun olarak ve varsa özel gereksinimleri doğrultusunda, diş hekimlerinin önereceği yöntemlerle florürden yararlanmaları görüşündedir.

Süt dişlerinin zaten düşeceği, bu nedenle takip ve tedaviye ihtiyaçları olmadığı düşüncesi maalesef doğru bir düşünce değil. Süt dişlerinde de gerekli hallerde dolgu, kanal tedavisi, kuron gibi uygulamalar yapılmaktadır. Çünkü süt dişleri sağlıklı çiğneme, fonasyon (seslendirme), düzgün bir ortodonik gelişim ve estetik olarak önem taşımaktadır. Çocukların gerek sık beslenmeleri gerek daha çok şekerli ürün tüketmeleri sebebiyle dişleri hızlıca çürüyebilir. Tedavi edilmeyen çürükler ise ilerleyerek şiddetli ağrılara neden olmakta ve abseye dönüşmektedir.

Yapılan çalışmalar göstermektedir ki çocuk hastalarda baş-boyun bölgesinde görülen ağrıların önemli bir kısmı diş kaynaklıdır.  Dental ağrılar her zaman belirgin bir şekilde dişte lokalize olmadan, yansıyan ağrı olarak sıkça kulak ve baş bölgesinde de görülebilmektedir. Özellikle süt azı dişlerin ağrıları kulak ağrısıyla karışabilmektedir. Çocuklarda enfeksiyon yetişkinlere nazaran çok hızlı bir biçimde ilerler. Diş kaynaklı enfeksiyon sebebiyle bir çocuğun yüzü yarım gün içerisinde şişebilir. Bu nedenle çocuk hastalarda abse ve ağrı şikayetinde hızlı müdahale çok önemlidir.

Çürük veya travmalara bağlı olarak sağlam diş dokusu miktarı çok az olduğu zaman dolgu sağlıklı bir tedavi seçeneği olmayabiliyor. Madde kaybının fazla olduğu dişlerde kuron uygulamaları en ideal tedavidir ve süt dişlerine de uygulanmaktadır. Genellikle süt azı dişleri için paslanmaz çelik kuronlar ve ön taraftaki kesici dişler içinse zirkon kuronlar tercih edilmektedir. Özellikle ön dişlerin erken kayıplarında veya şiddetli çürük olduğu durumlarda çocuklar akran zorbalığına uğramamak için dişlerini saklamak isterler; gülmekten kaçınma, konuşmaktan kaçınma, gülerken elle ağzı kapatma gibi davranışlar görülebilmektedir. Ön dişleri erken eksikliğinde fonasyon sorunları yani bazı sesleri çıkarmada sorun yaşanabilmektedir. Ön bölgeye uygulanan zirkon kuronlar ile hem kaybedilen estetik geri getirilir hem de dişlerin tekrar fonksiyonda olması sağlanır. 

Çürük, enfeksiyon ve bazen travmalara bağlı olarak süt dişleri erken kaybedilebilir. Alttan gelecek olan daimi dişin sürmesi henüz çok erken ise, kaybedilen dişin etrafındaki dişler onun boşluğunu kapatırlar. Daimi diş sürme zamanı geldiğinde, gelecek olan diş kendine yer bulamaz, bu nedenle olması gereken konumdan farklı yönlerde sürer veya gömülü kalabilir. Oluşan bu çapraşıklık durumu sadece ortodontik müdahale ile düzeltilebilir. Ortodonti ihtiyaçlarının da primer sebebi erken kaybedilen süt dişleridir. Yer tutucu işte bu ihtiyacın önüne geçer. Süt dişinin çekiminin ardından uygulanan sabit veya hareketli yer tutucular ile daimi diş sürünceye kadar çekim boşluğunun kapanması önlenir bu sayede olası ortodonti ihtiyacının da önüne geçilmiş olur.

Bebeklerin dişleri sürmeden önce de dişetlerinin temizlenmesi gerekir; ancak bunun için diş fırçası ve macun kullanımı uygun değildir. Amerikan Diş Hekimleri Birliği bebek doğduktan sonraki birkaç gün içinde günlük dişeti temizliğine başlanılması gerektiğini söylemektedir.  Veli parmağına sardığı temiz nemli bir tülbent veya piyasada bulunan yenidoğan fırçaları ile dişetlerinde biriken yemek artıklarını temizleyebilir. Bu sayede bebek günlük ağız temizliğinin yapılmasına alışır ve günlük diş eti bakımı ile ağız içindeki bakteri miktarı azaltılarak gelecek dişler için sağlıklı bir ortam oluşturulur.

Fırçalamaya ne zaman başlanılması gerektiği veliler arasında hala net cevabı olmayan bir soru. İlk diş sürdüğü andan itibaren dişler fırçalanmaya başlanmalıdır. Bu da yaklaşık 6. ay ile 1. yaş arası döneme denk gelir. Diş sürdüğü andan itibaren plak birikimine açıktır ve bu plak fırçalamayla uzaklaştırılmaz ise çürük oluşumu görülür. Bebeklerde parmak fırçaları ya da küçük başlı yumuşak kıllı fırça kullanımı yeterli olacaktır. Günde 2 kere ve 2 dakika fırçalama yapılmalıdır. İlk fırçalama sabah kahvaltıdan sonra ikinci fırçalama ise akşam yatmadan evvel olmalıdır. Tabi fırçalamalar 8-10 yaşlarına kadar ebeveyn yardımı ile olmalıdır. Doğru fırçalama ile ilgili eğitimler ebeveynlere ve yaşça uygun olan çocuklara pedodontistler tarafından muayene esnasında verilmektedir.

Fırçalama her zaman macunla yapılmalıdır. Macun uygulaması 2 yaşına kadar sürüntü şeklinde, 2-6 yaş arası bezelye büyüklüğünde, 6 yaş ve üzerinde ise fırça uzunluğunda olmalıdır. Florsuz macun kullanımını genel olarak tavsiye edilmemektedir; yaş grubu için uygun olan florlu macun kullanılmalıdır. Veliler özellikle tükürme yapamayan küçük çocuklarda macunun yutulmasından endişe etmektedir. Macunun içeriği özellikle küçük çocuklar için tasarlanan macunlar bu durum düşünülerek tasarlanmıştır ve günlük fırçalama miktarında yutulmasında endişe edilecek bir durum yoktur.