Pedodonti

Pedodonti Nedir?

Pedodonti, bebekler, çocuklar ve ergenlerin ağız ve diş sağlığını koruma, bu yaş grubunda görülen diş ve diş eti hastalıklarını teşhis etme ve tedavi etme ile ilgilenen diş hekimliği uzmanlık alanıdır. Pedodontistler, çocukların sağlıklı bir ağız yapısına sahip olmalarını ve gelecekteki diş sağlığı sorunlarını önlemeyi amaçlar.

Pedodonti, çocukların dişlerini korumak ve gelecekte oluşabilecek problemleri önlemek için çok önemlidir. Çocukların diş hekimine alışması, düzenli kontroller ve doğru diş fırçalama teknikleri gibi konularda pedodontistlerin önerileri büyük önem taşır. Koruyucu hekimlik uygulamalarının yanı sıra, çocukluk döneminde oluşan diş çürüklerinin tedavisi, dolgu, kanal tedavisi, diş çekimi ve diş teli tedavisi gibi konular da yine pedodonti alanının sunduğu tedavi hizmetleridir.

Hangi Rahatsızlıklarda Pedodonti Randevusu Almalıyım?

Pedodonti (çocuk diş hekimliği) randevusu alınması gereken durumlar şunlardır:

Düzenli Kontroller

• İlk Diş Çıkışı : Çocuğun ilk dişi çıktıktan sonra veya ilk doğum gününde.
• Rutin Kontroller : Her 6 ayda bir düzenli diş hekimi kontrolleri, çocuğun ağız ve diş sağlığını korumak için gereklidir.

Diş Çürükleri ve Diş Ağrısı

• Çürük Oluşumu : Çocuğun dişlerinde çürük belirtileri görülüyorsa.
• Diş Ağrısı : Çocuk diş ağrısı çekiyorsa veya diş hassasiyeti belirtileri varsa.

Diş Travmaları

• Düşme veya Çarpma : Çocuk düşme veya çarpma sonucu dişlerini yaraladıysa.
• Diş Kırılması : Dişte kırılma veya çatlama varsa.

Diş Çıkma Sorunları

• Geç Çıkma : Süt dişlerinin veya kalıcı dişlerin zamanında çıkmaması.
• Yanlış Yerden Çıkma : Dişlerin yanlış yerden veya sıra dışı bir şekilde çıkması.

Ağız Alışkanlıkları

• Parmak Emme : Uzun süre devam eden parmak emme alışkanlığı.
• Emzik Kullanımı : Uzun süreli emzik kullanımı sonucu diş ve çene yapısında bozulma.

Ortodontik Sorunlar

• Dişlerin Düzensiz Sıralanması : Dişlerde çarpıklık veya düzensizlik varsa.
• Çene Problemleri : Çocuğun çenesinde şekil bozukluğu veya uyumsuzluk varsa.

Diş Eti Problemleri

• Diş Eti Kanaması : Diş eti kanaması veya şişlik gibi belirtiler varsa.
• Diş Eti İltihabı : Diş eti iltihabı belirtileri görülüyorsa.

Ağız Hijyeni Eğitimi

• Ağız Bakım Eğitimi : Çocuğun doğru diş fırçalama ve ağız hijyeni alışkanlıkları kazanması için.
• Beslenme Tavsiyeleri : Çocuğun diş sağlığını korumak için beslenme alışkanlıkları hakkında tavsiye almak.

Flor Uygulamaları ve Diş Mühürlemesi:

• Flor Uygulaması : Diş çürüklerini önlemek için flor uygulaması.
• Diş Mühürlemesi : Özellikle azı dişlerinin çiğneme yüzeylerinde çürük oluşumunu önlemek için diş mühürleme işlemi.

Doğumsal Diş Problemleri

• Doğuştan Gelen Sorunlar : Doğuştan diş eksikliği, fazladan diş çıkması veya diğer doğumsal diş problemleri varsa.

Çocukların ağız ve diş sağlığı, genel sağlıklarının önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, yukarıdaki durumlardan herhangi biri gözlemlendiğinde, bir pedodontistten (çocuk diş hekimi) randevu almak, çocukların sağlıklı bir ağız yapısına sahip olmalarını sağlamak için önemlidir.

Pedodonti Bölümünde Sunulan Hizmetler

Acıbadem Sağlık Grubu Pedodonti ( Çocuk Diş Hekimliği ) bölümlerinde aşağıdaki hizmetler sunulmaktadır:

İlk Muayene

İlk muayene 6. ayda yani ilk diş sürdüğü zaman olmalıdır. Buradaki amaç sadece dişin düzgün bir şekilde çıkıp çıkmadığı veya çürük varlığını kontrol etmek değil aynı zamanda ebeveynlere beslenme, fırçalama gibi konulardaki uygulamaları öğrenmek ve bu konularda yapılan hataları erken fark edip düzeltebilmektir.

Rutin Muayene

Rutin muayeneyi yılda 2 kere, yani 6 ayda bir olmalıdır. Diş çürükleri açısından riskli görülen bazı hastalarda bu süre 3 aya inebiliyor.

Diş hekimi ziyaretleriyle ilgili yapılan en sık hata ağız diş sağlığı ile ilgili ağrı gibi şikayetler oluştuğunda yapılan başvurular. Ağrı şikâyeti ile gelen çocuğa çekim ya da kanal tedavisi yapılması gerekebilmekte. İlk defa, şikayet üzerine diş doktoruna gelen bir çocuğa anestezi gerektiren tedavilerin yapılması çocukta fobi gelişmesine sebep olabilmekte. Oysa düzenli kontroller ile çürük dişlerin teşhisini ağrı, enfeksiyon oluşmadan kısa ve konforlu bir biçimde tedavi edilmesi mümkün.

Flor

Florür ağız ve diş sağlığının korunması ve diş çürüklerinin önlenmesi amacıyla kullanılan, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir uygulamadır; sanılanın aksine hekim tavsiyesi altında kullanıldığında sağlığa zararlı, toksik bir etkisi yoktur. Türk Pedodonti Derneği ve Türk Diş Hekimleri Birliği, bebekler, erken çocukluk ve okul çağındaki çocuklar, ergenler, gençler, yetişkinler ve geriatrik dönemdeki bireyler için yaşa, diş çürüğü ve/veya dişeti hastalıkları risk düzeylerine uygun olarak ve varsa özel gereksinimleri doğrultusunda, diş hekimlerinin önereceği yöntemlerle florürden yararlanmaları görüşündedir.

Süt Dişlerine Yapılan Tedaviler

Süt dişlerinin zaten düşeceği, bu nedenle takip ve tedaviye ihtiyaçları olmadığı düşüncesi maalesef doğru bir düşünce değil. Süt dişlerinde de gerekli hallerde dolgu, kanal tedavisi, kuron gibi uygulamalar yapılmaktadır. Çünkü süt dişleri sağlıklı çiğneme, fonasyon (seslendirme), düzgün bir ortodonik gelişim ve estetik olarak önem taşımaktadır. Çocukların gerek sık beslenmeleri gerek daha çok şekerli ürün tüketmeleri sebebiyle dişleri hızlıca çürüyebilir. Tedavi edilmeyen çürükler ise ilerleyerek şiddetli ağrılara neden olmakta ve abseye dönüşmektedir.

Ağrı ve Abse Tedavisi Tedavisi

Yapılan çalışmalar göstermektedir ki çocuk hastalarda baş-boyun bölgesinde görülen ağrıların önemli bir kısmı diş kaynaklıdır. Dental ağrılar her zaman belirgin bir şekilde dişte lokalize olmadan, yansıyan ağrı olarak sıkça kulak ve baş bölgesinde de görülebilmektedir. Özellikle süt azı dişlerin ağrıları kulak ağrısıyla karışabilmektedir. Çocuklarda enfeksiyon yetişkinlere nazaran çok hızlı bir biçimde ilerler. Diş kaynaklı enfeksiyon sebebiyle bir çocuğun yüzü yarım gün içerisinde şişebilir. Bu nedenle çocuk hastalarda abse ve ağrı şikayetinde hızlı müdahale çok önemlidir.

Kuron

Çürük veya travmalara bağlı olarak sağlam diş dokusu miktarı çok az olduğu zaman dolgu sağlıklı bir tedavi seçeneği olmayabiliyor. Madde kaybının fazla olduğu dişlerde kuron uygulamaları en ideal tedavidir ve süt dişlerine de uygulanmaktadır. Genellikle süt azı dişleri için paslanmaz çelik kuronlar ve ön taraftaki kesici dişler içinse zirkon kuronlar tercih edilmektedir. Özellikle ön dişlerin erken kayıplarında veya şiddetli çürük olduğu durumlarda çocuklar akran zorbalığına uğramamak için dişlerini saklamak isterler; gülmekten kaçınma, konuşmaktan kaçınma, gülerken elle ağzı kapatma gibi davranışlar görülebilmektedir. Ön dişleri erken eksikliğinde fonasyon sorunları yani bazı sesleri çıkarmada sorun yaşanabilmektedir. Ön bölgeye uygulanan zirkon kuronlar ile hem kaybedilen estetik geri getirilir hem de dişlerin tekrar fonksiyonda olması sağlanır.

Yer Tutucu

Çürük, enfeksiyon ve bazen travmalara bağlı olarak süt dişleri erken kaybedilebilir. Alttan gelecek olan daimi dişin sürmesi henüz çok erken ise, kaybedilen dişin etrafındaki dişler onun boşluğunu kapatırlar. Daimi diş sürme zamanı geldiğinde, gelecek olan diş kendine yer bulamaz, bu nedenle olması gereken konumdan farklı yönlerde sürer veya gömülü kalabilir. Oluşan bu çapraşıklık durumu sadece ortodontik müdahale ile düzeltilebilir. Ortodonti ihtiyaçlarının da primer sebebi erken kaybedilen süt dişleridir. Yer tutucu işte bu ihtiyacın önüne geçer. Süt dişinin çekiminin ardından uygulanan sabit veya hareketli yer tutucular ile daimi diş sürünceye kadar çekim boşluğunun kapanması önlenir bu sayede olası ortodonti ihtiyacının da önüne geçilmiş olur.

Çocuklarda Ağız ve Diş Bakımı

Bebeklerin dişleri sürmeden önce de dişetlerinin temizlenmesi gerekir; ancak bunun için diş fırçası ve macun kullanımı uygun değildir. Amerikan Diş Hekimleri Birliği bebek doğduktan sonraki birkaç gün içinde günlük dişeti temizliğine başlanılması gerektiğini söylemektedir. Veli parmağına sardığı temiz nemli bir tülbent veya piyasada bulunan yenidoğan fırçaları ile dişetlerinde biriken yemek artıklarını temizleyebilir. Bu sayede bebek günlük ağız temizliğinin yapılmasına alışır ve günlük diş eti bakımı ile ağız içindeki bakteri miktarı azaltılarak gelecek dişler için sağlıklı bir ortam oluşturulur.

Fırçalama

Fırçalamaya ne zaman başlanılması gerektiği veliler arasında hala net cevabı olmayan bir soru. İlk diş sürdüğü andan itibaren dişler fırçalanmaya başlanmalıdır. Bu da yaklaşık 6. ay ile 1. yaş arası döneme denk gelir. Diş sürdüğü andan itibaren plak birikimine açıktır ve bu plak fırçalamayla uzaklaştırılmaz ise çürük oluşumu görülür. Bebeklerde parmak fırçaları ya da küçük başlı yumuşak kıllı fırça kullanımı yeterli olacaktır. Günde 2 kere ve 2 dakika fırçalama yapılmalıdır. İlk fırçalama sabah kahvaltıdan sonra ikinci fırçalama ise akşam yatmadan evvel olmalıdır. Tabi fırçalamalar 8-10 yaşlarına kadar ebeveyn yardımı ile olmalıdır. Doğru fırçalama ile ilgili eğitimler ebeveynlere ve yaşça uygun olan çocuklara pedodontistler tarafından muayene esnasında verilmektedir.

Macun

Fırçalama her zaman macunla yapılmalıdır. Macun uygulaması 2 yaşına kadar sürüntü şeklinde, 2-6 yaş arası bezelye büyüklüğünde, 6 yaş ve üzerinde ise fırça uzunluğunda olmalıdır. Florsuz macun kullanımını genel olarak tavsiye edilmemektedir; yaş grubu için uygun olan florlu macun kullanılmalıdır. Veliler özellikle tükürme yapamayan küçük çocuklarda macunun yutulmasından endişe etmektedir. Macunun içeriği özellikle küçük çocuklar için tasarlanan macunlar bu durum düşünülerek tasarlanmıştır ve günlük fırçalama miktarında yutulmasında endişe edilecek bir durum yoktur.

Sıkça Sorulan Sorular

Çocuğumun ilk diş hekimi ziyaretini ne zaman yapmalıyım?

Çocuğunuzun ilk dişi çıktıktan sonra veya en geç bir yaşına geldiğinde ilk diş hekimi ziyaretini yapmalısınız. Bu erken ziyaret, diş sağlığının temellerini atmak ve erken müdahale gerektirebilecek sorunları tespit etmek için önemlidir.

Çocuğumun dişlerini ne sıklıkla fırçalamalıyım?

Çocuğunuzun dişlerini günde iki kez, sabah ve gece yatmadan önce fırçalamalısınız. Florürlü bir diş macunu kullanarak ve yumuşak kıllı bir diş fırçası tercih ederek dişlerini temiz tutabilirsiniz.

Çocuğumun diş fırçasını ne sıklıkla değiştirmeliyim?

Çocuğunuzun diş fırçasını her üç ayda bir veya fırça kılları aşındığında değiştirmelisiniz. Ayrıca, hastalık sonrası yeni bir diş fırçası kullanmak da önemlidir.

Parmak emme alışkanlığı çocuğumun dişlerine zarar verir mi?

Uzun süreli parmak emme alışkanlığı diş ve çene yapısında bozulmalara neden olabilir. Bu alışkanlık genellikle 2-4 yaş aralığında bırakılmalıdır. Bırakılmadığı takdirde, pedodontistinizden destek alabilirsiniz.

Çocuğuma florür takviyesi vermeli miyim?

Florür, diş çürüklerini önlemede etkilidir. Florür takviyesine ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için diş hekiminizle görüşmelisiniz. Florürlü diş macunu ve su kullanımı genellikle yeterlidir.

Diş çürükleri nasıl önlenebilir?

Diş çürüklerini önlemek için düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı, sağlıklı beslenme ve düzenli diş hekimi kontrolleri önemlidir. Şekerli ve asitli gıdaların tüketimini sınırlamak da çürük riskini azaltır.

Çocuğumun dişleri ağrıyorsa ne yapmalıyım?

Çocuğunuzun dişleri ağrıyorsa, vakit kaybetmeden bir pedodontistten randevu almanız önemlidir. Diş ağrısı, çürük veya enfeksiyon gibi ciddi bir sorunun belirtisi olabilir.

Diş travmaları durumunda ne yapmalıyım?

Diş travması durumunda, diş hekimine hemen başvurmanız gerekir. Diş kırılması veya tamamen çıkması durumunda, dişi mümkünse süt veya tuzlu su içine koyarak derhal diş hekimine gitmelisiniz.

Süt dişleri neden önemlidir? Nasıl korunmalıdır?

Süt dişleri, kalıcı dişler için yer tutar ve çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarda rol oynar. Süt dişlerini korumak için düzenli diş bakımı yapılmalı ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırılmalıdır.

Diş teli veya ortodontik tedaviye ne zaman başlanmalıdır?

Ortodontik tedaviye genellikle 7 yaş civarında başlanabilir. Bu yaşta diş hekimi, çocuğun diş ve çene yapısını değerlendirerek uygun tedavi zamanlamasını belirler.

Çocuğumun diş fırçalamayı sevmesi için ne yapabilirim?

Diş fırçalamayı eğlenceli hale getirmek için renkli ve çocukların ilgisini çekecek diş fırçaları ve macunlar kullanabilirsiniz. Ayrıca, birlikte diş fırçalama rutini oluşturmak ve fırçalama sırasında şarkılar söylemek de teşvik edici olabilir.

Diş mühürlemesi nedir ve çocuğuma yaptırmalı mıyım?

Diş mühürlemesi, azı dişlerinin çiğneme yüzeylerine uygulanan koruyucu bir kaplamadır. Çürük riskini azaltmak için önerilir. Diş hekiminiz, çocuğunuzun dişlerinin mühürleme için uygun olup olmadığını değerlendirecektir.