Hava kirliliği hangi hastalıklara neden olur?
Kış deyince aklınıza gelen ilk şey; soğuk olabilir. Kışın gelmesiyle soğuk havayla birlikte yayılan enfeksiyonlar sizi hasta edebiliyor. Ama kışın artan hava kirliliği de hastalıklara davetiye çıkarıyor. Kalpten kansere kadar ciddi rahatsızlara neden olan hava kirliliği ölüme kadar götürebiliyor. Araştırmalara göre, hava kirliliği trafik kazalarından 7 kat daha fazla ölüme yol açarken, Türkiye’de yılda yaklaşık 29 bin kişi bu nedenle hayatını kaybediyor.
Hava kirliliği nedenleri
Endüstrileşen dünyada çarpık kentleşme ve sanayileşmenin en başta gelen olumsuz sonuçlarından biri hava kirliliği. Ayrıca trafiğin yoğun olduğu büyük şehirlerde araçların egzozlarından çıkan gazlar da hava kirliliğini artıran nedenler arasında yer alıyor. Dış ortamda yaşanan hava kirliliği nedeniyle her yıl yaklaşık 3,5 milyon kişi hayatını kaybediyor. Hava kirliği denince hem ev içini hem ofisi hem de dışarıdaki ortamı birlikte değerlendirmek gerekiyor. Örneğin; ısınma ya da yemek pişirme amaçlı kullanılan kömür, odun ya da bitkisel atıkların yakılmasıyla ortaya çıkan duman dünyada yılda yaklaşık 4 milyon kişinin iç ortam hava kirliliğine bağlı gelişen hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmesine neden oluyor. Yine dünya genelinde bu hastaların yüzde 40’ı akciğer kanseri, KOAH ve akut alt solunum yolu enfeksiyonları, yüzde 34’ü inme, yüzde 26’sı iskemik kalp hastalıkları nedeniyle kaybediliyor.
Hangi organları vuruyor?
Hava kirliliğinin neden olduğu hastalıkların başında akciğer sorunları, kardiyovasküler sistem rahatsızlıkları ve nörolojik problemler geliyor. Uzun süreli hava kirliliğine maruz kalanların özellikle de otoyol çevresinde oturanların kalp sorunlarında yüzde 24, bu nedenle ölümlerde ise yüzde 76 artış yaşanıyor. Yapılan araştırmalar hava kirliliğinin kalp ve hayati organ damarlarında plak oluşumunu, damar sertliği gelişimini artırdığını, sperm kalitesini bozduğunu, iç ortam hava kirliliğinin de katarakta neden olduğunu ortaya koyarken, aynı şekilde hava kirliliğinde azalma yaşanan bölgelerde akciğer kanseri başta olmak üzere kalp kaynaklı ve nörolojik nedenli ölüm oranlarının da düştüğünü gösteriyor.
Egzozdan kaçın!
Hava kirliliğinden korunmada maske kullanmak yeterli değil. Hava kirliliğinin zararlarından korunmak için yapabilecekleriniz şöyle sıralanabilir:
- Trafikte uzun süre geçirmekten kaçının, alternatif ulaşım yöntemlerini tercih edin,
- Fosil yakıt kullanımından kaçının,
- Özellikle dizel araçlar başta olmak üzere egzoz gazına maruz kalmaktan kaçının,
- Trafiğin yoğun olduğu ana yolların etrafı yerine, trafikten uzak yerleşim yerlerini seçin,
- Trafiğin yoğun olduğu saatler yerine, sakin saatlerde seyahat etmeyi tercih edin,
- Aracınızın bakımını zamanında yapın,
- Yürüyüş, koşu ve bisiklete binme gibi faaliyetleri trafiğin yoğun olduğu ana yolların çevresinde yapmayın.
