İkiz Gebelik Belirtileri
İkiz gebeliklerin bir bölümü kendiliğinden oluşurken, bir bölümü ise aşılama, yumurtlamayı kolaylaştıran hapların kullanımı, IVF (tüp bebek) gibi üremeye yardımcı prosedürlere bağlı ortaya çıkıyor.
Ailede çoğul gebelik öyküsü olması, annenin normalden daha uzun boylu ya da daha kilolu olması gibi faktörlerin yanı sıra; ileri anne yaşı da, otuzlu yaşlardan itibaren kadın vücudunun aynı döngüde birden çok yumurtayı döllenmeye hazır hale getirmeye başlaması nedeniyle çoğul gebelik görülme ihtimalini yükseltmektedir.
İkiz Gebelik Belirtileri
Her kadının belirtilerinde küçük farklılıklar olabilse de; ikiz gebelik belirtileri arasında şunlar bulunabilir:
- Bulantı,
- Koku hassasiyeti,
- Kusma,
- Göğüslerde ağrı ya da aşırı hassasiyet,
- Sırt ağrısı,
- Uyku güçlüğü,
- Mide ekşimesi.
İkiz gebeliklerde annelerin demir, folik asit, kalsiyum, gibi eser element ihtiyaçları artıyor. Alınması gereken folik asit miktarı tekil gebeliklerde günde 0,4 miligram iken ikiz gebeliklerde günde 1 miligrama kadar çıkabiliyor. Günlük protein ve kalori alımının da tekil gebeliklere göre daha yüksek tutulması gerekiyor. Anne günlük kalori ihtiyacına her bir bebek için 300 kcal eklenmesi ve günlük protein alımının vücut ağırlığına göre kg başına 1.5 gr olması, önem taşıyor.
İkiz Gebelik Beta HCG
İkiz gebbelikte bulantının daha çok olmasının altında yatan nedenin ikiz hamileliklerde insan koryonik gonadotropin hormonunun (Beta HCG) daha yüksek olmasıdır. Birinci trimesterde (hamileliğin ilk 3 ayı) ikiz gebeliklerle bulantı ve kusma oranı daha fazladır. Çoğu hamilede 12 ila 14’üncü haftalarda bu sorunlar azalır.
İkiz Gebelik Kaçıncı Haftada Belli Olur?
İkiz hamilelikler adet gecikmesi sonrasında gebelik kesesinin izlenebildiği andan itibaren saptanabiliyor. Günümüzde gebeliğin ilk 14 haftasında yapılan ultrasonografinin en önemli amaçlarından biri gebelik kesesi sayısının belirlenmesidir. Son adet tarihine göre ortalama 7’nci haftadan, adet gecikmesinden itibarense 3’üncü haftadan sonra gebelik kesesi veya keseleri ultrasonografide görülerek çoğul gebelik tanısı koyulabiliyor.
İkiz Hamilelik Farkları
İkiz gebeliklerde annenin fetal hareketleri (tekmeleme, vb) hissetmesi tekil hamilelikte olduğu gibi 18 ila 20’nci haftalar arasındadır. Yani ikiz hamilelikte tekmeleri daha erken hissetmek gibi bir durum yoktur. Ancak burada tabii ki ilk kez hamile kalınıp kalınmadığı daha belirleyicidir. Zira ilk defa hamile olan anneler fetüs hareketlerini gastrointestinal hareketlerle karıştırabilir.
Yine ikiz bebek bekleyen anneler, tekillere göre amniyon sıvısı daha fazla olduğu için daha fazla kilo alabilir.
İkiz gebeliklerle daha sık doktor kontrolü olabiliyor. Hele de ikizler tek bir plasentayı paylaşıyorsa daha sık izlenmeye alınabilirsiniz. Bu genellikle ilk trimesterda anlaşılır. İkinci trimestera kadar doktor ziyaretleri herhangi bir komplikasyon yoksa tekil hamileliklerle aynıdır.
Tek ve Çift Yumurta İkizleri Nasıl Oluşur?
İkiz gebeliklerde tek yumurta ve çift yumurta ikizlerinin ayrımı her zaman kolay yapılamayabiliyor. Çift yumurta ikizleri, iki farklı yumurtanın iki farklı spermle döllenmesi sonucu meydana gelirken tek yumurta ikizlerinde tek bir döllenmiş yumurta ve iki ayrı fetüs vardır. İki plasenta-iki kese, bir plasenta-iki kese, bir plasenta-bir kese (daha az karşılaşılır) olan ikiz gebelikler oluşabiliyor. İkiz gebeliklerin tek veya çift yumurta olmalarından ziyade önemli olan her bir bebeğin ayrı plasentası (eşi) olup olmadığı veya tek bir plasentayı paylaşıp paylaşmadıkları önem kazanıyor. Bu bağlamda tek bir plasentası olan ikiz gebeliklerin diğerlerine göre gebelik sırasında karşılaşabilecekleri sorunlar çok daha farklı. Bu sorunlar arasında büyümeleri arasında giderek artan fark, ikizden ikize transfüzyon sendromu, ikiz eşlerinden birinin kaybedilmesi, tek kesede olan ikiz eşlerinde kordon ile ilgili sorunlar, amniyon sıvı farklılıkları bulunabiliyor. Her bir bebeğin kendi plasenta ve kesesinin olması, hem beslenme kaynağının hem de koruyucu zarının olması anlamına geliyor. Bu da daha az risk teşkil ediyor.
İkiz Gebelik Riskleri
İkiz gebeliklerde tek gebeliklere göre düşük, anne karnında 20 haftası ikiz eşlerinden birinin can kaybı, erken doğum, büyüme geriliği, doğumsal anomaliler, plasenta previa, erken doğuma bağlı prematürite kaynaklı sorunlar; annede hipertansiyon, kansızlık, idrar yolu enfeksiyonları, vajinal kanama, amniyon sıvısında artışın yarattığı solunum sıkıntısı, sezaryenle doğum sıklığında artış ile daha çok karşılaşılıyor. Gestasyonel diyabet (hamilelik diyabeti) riski ikiz gebeliklerde daha yüksektir. Bu durum erken doğum, iri bebek dünyaya getirmek ve sezaryen doğuma neden olabilir. Ayrıca bu da anne adayının ileriki yaşlarında tip 2 diyabet hastalığı olması riskini artırır. İkiz gebeliklerde gebelik diyabeti daha yaygın olsa da ikiz bebeklerin tekil bebeklere kıyasla daha zayıf doğmaları yaygındır.
Gebelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi ikiz hamileliklerde daha yüksektir. Preeklampsi teşhisi gebeliğin 20. haftasından doğumdan sonraki 4-6. Haftaya dek görülebilir. Tansiyon yüksekliği ve idrarda protein bulunması durumlarında, gebelerin ve yeni doğum yapmış annelerin ciddi sonuçların önüne geçmek için mutlaka doktora başvurması gerekmektedir.
Riskler doğum tarihini belirleyebilir. İkiz bebeklerin doğumları ortalama 36 ila 37’nci haftada gerçekleşir. Ancak ikiz bebeklerin daha erken doğması da mümkün olabilir. Doğum 34’üncü haftadan sonra gerçekleştiği takdirde, bebekler geç prematüre olarak kabul edilir. Bebeğin doğum haftası ne kadar erken olursa, oluşabilecek risklerde artış görülebilir. İkinci trimesterin sonunda veya üçüncü trimesterin başında erken doğum belirtileri gösterilmesi halinde mutlaka doktorunuzla görüşmeniz ve önerilerini uygulamanız gerekmektedir.
Anne Karnında Takip Ediliyor
İkiz gebelikler içinde monokoryonik ikizler yani tek plasentası olan ve ikiz eşlerinin o plasentayı paylaştıkları gebeliklerde takibin mutlaka bir perinatoloji uzmanı veya onun yönlendirmesi ile yapılması gerekiyor. Bu gebelikler daha sık izlenmeli, ikizden ikize transfüzyon sendromu gibi sorunlar ile karşılaşıldığında, doktorunuz bu konuda deneyimli referans merkezlerinde, anne karnında tedavi (lazer veya kordon koagulasyonu gibi) uygulanmasını gerekli görebilir. Bunun dışında çift yumurta ikizleri ve tek yumurta ikizlerinden iki ayrı plasentası olanlarda takip tek gebeliklere benzer. Her iki grupta da erken doğumun işaretlerine karşı dikkatli olunması önem taşıyor. Tek gebeliklerde olduğu gibi hali hazırda oturmuş bir tarama (ultrasonografi ile rahim ağzı uzunluğu ölçümü) ve ilaç tedavisi seçeneği olmasa da olguya özel hareket edilebiliyor. Annenin karşılaştığı sağlık sorunlarına karşı önlemler alınması, özellikle demir ve folik asit desteğine önem verilmesi gerekiyor.
İkiz Bebekte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Her hamile gibi 20’nci haftadan sonra fetal hareketleri izlemeli, kötü kokulu akıntı, idrar yaparken yanma, özellikle tek bacakta ortaya çıkan ağrı, şişme, kızarıklık, alt karın bölgesi veya rahimin tepe noktasındaki düzenli sertleşme ve gevşeme, kolay yorulma, ani başlayan solunum sıkıntısı, berrak sıvı akışı gibi durumlarda mutlaka hekime başvurulması önem taşıyor.
İkiz Bebek Doğumu
İkiz gebeliklerle aşılama ve tüp bebek gibi hamile kalma yöntemleri ile daha sık karşılaşıldığını söylemek mümkün. İkiz bebek doğumlarının da tekilde olduğu gibi daha çok sezaryenle gerçekleştiği söylenebilir. Ancak burada normal doğum mu, sezaryen mi olacağını belirleyen şey; bebeklerin ve annenin sağlık durumu ve bebeklerin duruş pozisyonlarıdır. Önce ikizlerden biri kanala yerleşir. Yani önce biri, sonra diğeri normal doğum ya da sezaryen ile gelir. Tekil gebelikte olduğu ikizde de bebeğin kafası (kafanın aşağıda olduğu pozisyon) ile kanala girmesi normal doğum şansını artırır. Tam tersi pozisyonda ise normal doğum çoğunlukla seçeneklerden çıkarılır. Bazı durumlarda ikizlerden ilki normal, ikincisi sezaryen ile dünyaya gelebilir. Yine bu konuda gebelik riskleri düşünülür ve karar alınır.
İkiz Gebelikte Annenin Sütü Yeterli Olur mu?
İkiz gebeliklerde doğum sonrası dönemde bebeklerin birinci derecede besini anne sütüdür. Emzirebilme süresi, süt miktarı ister tek ister ikiz gebelik olsun bireysel farklılıklar gösterebiliyor. Ancak annenin her iki bebeği de anne sütü ile beslediği ve bebeklerin yeterli ve düzenli ağırlık artışı olduğu durumlarda anne sütünün yeterli miktarda geldiği kabul ediliyor. Mama gereksinimi olup olmadığı emziren annelerde çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanınca karar veriliyor.
Hekim tarafından sınırları çizilmiş bir düşük tehdidi ve erken doğum riski olmadıkça tek gebeliklerde olduğu gibi ikiz gebeliklerde de çiftler hamilelik döneminde cinsel birlikteliğe devam edebiliyorlar. Ancak üst sınır anne adayının konforunu da düşünerek tek gebeliklere göre biraz daha erken oluyor. İkiz gebelik yaşayan kadınlarda birliktelik sonrası nadir de olsa kanama ile karşılaşılabilir, böyle bir durumda kadın hastalıkları ve doğum uzmanın bilgilendirilmesi gerekiyor.
Üçüz ve Dördüz Gebeliklerin İkiz Gebeliğe Göre Farkları
Üçüz ve dördüz gebeliklerde doğumun gerçekleştiği hafta daha erken oluyor. İkiz gebeliklerde sözü edilen anne sağlığı ile ilgili sorunlar daha erken başlayıp daha ağır seyredebiliyor. Gebelik takibi ve bu doğumlarda yenidoğan yoğun bakım detayını düşünmek önemli olabiliyor. Annenin beslenme ve eser element desteği, fetüs sayısı düşünülerek planlanıyor. Teknik olarak çoğul gebeliklerde ultrasonografik incelemelerin yapılması daha zor oluyor. İkiz gebelikte doğum şekli prematürite ve anne karnındaki duruş varyasyonları sebebi ile çok yüksek oranda sezaryenle gerçekleşiyor.
