Safra kesesi taşı belirtileri
Sık sık mideniz ağrıyor ve omuzunuzdaki kuvvetli ağrılar sizi rahatsız mı ediyor? Birçok insan bu sorunun nedenini yediklerine ve strese bağlayarak önemsemiyor. Oysa yaşadığınız sorunların nedeni safra kesesi taşı olabilir.
Safra kesesi taşlarının en sık yol açtığı şikayet; yemek yedikten yaklaşık yarım saat - bir saat sonra ani ortaya çıkan, karnın sağ üst kısmında olan ve sağ omuza vuran şiddetli ağrıdır. Genellikle iki saatten kısa sürer ve aniden sona erer. Ağrı olduğu sürede bulantı ve kusma da görülebilir. Bu nedenle ağrının mideden kaynaklandığı düşünüldüğünden tanı gecikebilir. Safra kesesi taşına bağlı gelişen karın ağrısı genellikle çok şiddetli olmasına karşın, bazen tekrarlayan ve dayanılabilir ağrılar şeklinde olduğu için mide kaynaklı ağrı olduğu düşünülerek mide ilaçları kullanılıyor. Mide şikayetlerine yönelik verilen tedaviye rağmen ağrısı geçmeyen kişilerin vakit kaybetmeden hekime başvurmaları büyük önem taşıyor. Safra kesesi ağzının ya da safra kanallarının taş ile tıkanması halinde ağrı daha da uzun sürüyor.
Açlık safra kesesi taşı yapabiliyor
Kadınlarda safra kesesi taşı oluşum riski erkeklerin yaklaşık üç katına çıkarken, yaşla birlikte safra kesesinde taş oluşum riski her iki cinsiyette de artıyor. Hamilelik, aşırı kilo, çok hızlı kilo almak veya vermek, safra yapısındaki kolesterol miktarının artması ve uzun süre aç kalmak safra taşı oluşum riskini artırıyor. Buna karşın düzenli egzersiz, fiziksel aktivitenin artırılması, ideal kiloya inmek ve sağlıklı ve düzenli beslenmekle safra kesesi taşlarının şikayet oluşturma riski azalıyor. Safra kesesinde taşı olan kişilerin yaklaşık yüzde 30’unda safra kesesindeki taşa ait şikayetler ortaya çıkıyor. Bu nedenle taşlar genellikle bir şikayete neden olmadan uzun süre kalabiliyor. Taşlar ile ilgili doğru bilgi sahibi olmak bazen hayat kurtarırken, bazen gereksiz yere yapılacak bir ameliyatın önüne geçilmesini sağlıyor.
Safra kesesi taşı-sarılık ilişkisi
Safra kesesindeki büyük taşların kanser gelişim riskini artırdığı hala tartışmalı, ancak safra kesesi duvarında yoğun kireçlenmenin bu riski artırdığı kesin. Ayrıca safra taşları mikrobik olmayan/bulaşıcı olmayan sarılığa da neden olabilirken, safra taşlarının safra kanalının önünü tıkaması pankreas ödemlenmesine (pankreatit) yol açarak hayati risk oluşturabiliyor. Safra kanallarına düşen ve buna bağlı ağrı, sarılık, pankreatit gelişen kişilerde, safra yollarının temizlenmesi için ağızdan girilerek mutlaka endoskopik işlem yapılması gerekiyor.
Bu işlemden sonra kişinin safra kesesi ameliyatı olması ve safra kesesinin bir bölümünün veya sadece taşların değil, safra kesesinin tamamının alınması gerekir. Buna karşın safra kesesindeki taşa bağlı hiçbir şikayeti olmayıp örneğin check-up sırasında bu taşlar tesadüfen saptanan kişilerde ilk etapta ameliyat önerilmez, kişide taşa ait şikayet gelişip gelişmediği takip edilir. Safra kesesindeki taş küçük veya çamur halinde ise taş eritici tedaviler denenebilir.
Ancak bu tedavilerin başarı oranları düşüktür. En az bir şikayeti olan kişilerde ise takiple yetinmek anlamlı olmaz ve mutlaka safra kesesi ameliyatı gerekir. Sürekli kıtalar arası uçan pilotlar, gemi kaptanları ve sık ve uzun süreli yolculuklar yapan kişilerin de şikayetleri olmasa bile safra kesesi ameliyatı olmaları öneriliyor.
Safra kesesi ameliyatı nasıl yapılıyor?
Günümüzde safra kesesi ameliyatları, ‘kapalı ameliyat’ olarak isimlendirilen laparoskopik yöntemle yapılıyor. Bu ameliyattan sonra kişiler ertesi gün genellikle günlük hayatlarına dönebiliyor. Çok az bir grupta safra kesesinin karaciğere yapışması nedeni ile ameliyat sırasında alınan karar ile açık ameliyat yapılabiliyor.
