FOR INTERNATIONAL PATIENTS
Anal Kanser Nedir?
Anal kanser, kişinin anal kanalında gelişen nadir bir kanserdir. Anal kanal, anüs ve sindirim sisteminin sonunda bulunan rektum distalinde yer almaktadır. Bu bölgedeki hücrelerin kontrolsüzce büyümesiyle kişide kanserli dokular oluşmaktadır ve hastalığın ilerlemesiyle kanserli hücreler başka bölgelere sıçrayabilmektedir.
Anal kanserler genellikle başladıkları yere göre 2 gruba ayrılır:
- Anal kanal kanserleri (anal eşiğin üstünde)
- Perianal cilt kanserleri (anal eşiğin altında)
Anal kanser yaygın olmamakla birlikte erken tanı ile kalıcı olarak tedavi edilebilinmektedir.
Makat (Anal) Kanseri Nasıl Belli Olur?
Makat kanseri, kalın bağırsak ve rektumun iç yüzeylerinde başlayan ve çoğu zaman belirti vermeden ilerleyen bir kanser türüdür. Ancak bazı belirtiler hastalığın erken tanısında önemli ipuçları sunabilir. Makat kanserinin bilinen belirtileri arasında aşağıdaki yer almaktadır.
Bağırsak Alışkanlıklarında Değişiklik: İshal, kabızlık gibi sürekli değişen bağırsak hareketleri veya günlük rutinlerin dışına çıkma (dışkılama sıklığında artış).
Rektal Kanama veya Dışkıda Kan: Dışkıda kan görülmesi.
Karın Bölgesinde Rahatsızlık Hissi: Kramp, gaz veya ağrı şeklinde kendini gösterebilir.
Tam Boşaltım Olmaması: Dışkılama sonrası bağırsakların tam boşalmadığı hissi.
Halsizlik veya Yorgunluk: Genel bir enerji düşüklüğü veya kolay yorulma.
Ani Kilo Kaybı: Diyet veya egzersiz yapılmadan yaşanan ani kilo kayıpları.
Makat kanseri genellikle ilerleyen yaşlarda daha sık görülse de, son yıllarda 50 yaş altı yetişkinler arasında da artış göstermektedir. Bu nedenle, yukarıdaki belirtileri yaşayan bireylerin sağlık uzmanlarına başvurması önerilir. Erken teşhis, kanser tedavisinde kritik bir faktördür ve sağ kalım oranını önemli ölçüde arttırabilir.
Makat kanserinin risk faktörleri arasında; ailede kanser öyküsü, iltihaplı bağırsak hastalıkları, diyabet, obezitenin yanı sıra düşük lifli ya da yüksek yağlı beslenme gibi alışkanlıklarda sayılabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli egzersiz yapma ve dengeli bir diyet, bu riskleri azaltmada yardımcı olabilir.
Anal (Makat) Kanser Belirtileri Nelerdir?
Anal kanser, anüs bölgesinde hücrelerin anormal ve kontrolsüz şekilde büyümesi ile karakterize bir kanser türüdür. Anal kanser erken evrelerde belirgin bir şekilde belirti göstermese de aşağıdaki durumlarda en kısa süre içerisinde bir hekime danışılması önerilir.
- Makatta ağrı, kitle-şişlik, akıntı,
- Anüste kaşıntı
- Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik
- Dışkı kaçırma
- Sık tuvalete çıkma
- Sıklıkla makat veya rektumda kanama ile ortaya çıkar ancak kanamanın birey tarafından hemoroide atfedilmesi nedeniyle doğru tanının konması gecikebilmektedir.
Anal kanser risk faktörleri arasında HPV enfeksiyonu , çok sayıda cinsel partner değişikliği, sigara kullanımı , ve HIV (AIDS) enfeksiyonu gibi durumlar yer alır. Ayrıca, anal seks yapan bireylerde anal kanser riski artmaktadır.
Anal (Makat) Kanser Nedenleri Nelerdir?
Anal kansere neden olan risk faktörleri arasında en yaygın olanı human papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonudur. HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve bazı türleri, anal kanser dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine neden olabilir. Ancak, bu durum HPV taşıyan herkesin kanser geliştireceği anlamına gelmez.
Diğer risk faktörleri arasında, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanmak , anal seks yapmak, sigara içmek ve daha önce vulva kanseri veya vajinal kanseri gibi etkenler yer alır. Ayrıca, bağışıklık sisteminin zayıflaması da kişilerde de anal kanser riski artırır.
Anal kanseri önlemek için alınabilecek bazı önlemler arasında güvenli cinsel ilişki, HPV aşısı yaptırmak ve tütün ürünleri kullanmamak bulunur. Ayrıca, yüksek risk taşıyan bireyler için düzenli tarama testleri önerilir. Bu testler, kanser veya kansere dönüşebilecek hücreleri erken evrede tespit edebilir, böylece erken müdahale mümkün olur. Human papilloma virüsünün (HPV) anal kanserin önemli bir nedeni olmakla birlikte kesin nedenleri tam olarak henüz bilinmemektedir. Bunun yanı sıra:
- Anal cinsel ilişki
- 55 yaşın üzerinde olmak
- Anal fistül hastalığı
- HIV enfeksiyonu
- HPV aşısı olmamak
- Farklı kanser türlerinden birine sahip olmak anal kanserin oluşma riskini arttırmaktadır.
Basur ve Kanser Nasıl Ayırt Edilir?
Basur (hemoroid) ve anal kanser belirtileri birbirine benzer belirtiler olduğu için çoğu zaman ayırt etmek zor olabilir, ancak bazı önemli farklar vardır. Hemoroid, anüs veya rektumun alt kısmındaki damarların şişmesiyle ortaya çıkar ve genellikle ağrı, kaşıntı ve hafif kanama gibi belirtiler gösterir. Bu belirtiler genellikle dışkılama sırasında ortaya çıkar ve yoğun olarak anüs (makat) çevresinde hissedilir.
Anal kanser belirtiler, hemoroidle benzerlik gösterse de; daha şiddetli kanama, açıklanamayan ani kilo kaybı, uzun süreli ağrı ve dışkılama alışkanlıklarında değişiklikler gibi ek belirtiler gösterebilir. Anal kanseri, hemoroidten ayıran en önemli belirti ise anüs bölgesinde hissedilen sert kitlelerdir. Bu kitleler hemoroid hastalığında daha az gözlemlenir.
Her iki durumun teşhisi genellikle fiziksel muayene ve gerektiğinde ek tanı testleri ile konulabilir. Hemoroidler genellikle anüs muayenesiyle teşhis edilirken, anal kanserin doğru teşhisi için biyopsi ya da MR gibi tanı yöntemleri istenebilir.
Makatta Tümör Ele Gelir Mi?
Makat bölgesinde ele gelen tümörlerin hepsi kanser habercisi olmamakla birlikte, hemoroid ya da iyi huylu tümörler arasında yer alabilir. Makat bölgesinde ortaya çıkan tümörler, anal kanalın içinde veya etrafında şişlik ya da sertlikler şeklinde hissedilebilir.
Makat bölgesindeki tümörlerin boyutu ve şekli değişkenlik gösterebileceği gibi, bazıları ağrısız bazıları ise ağrıya ve diğer rahatsız edici semptomlara neden olabilir. Makat bölgesinde hissedilen kitleler genellikle kişinin kendini muayene etmesi veya bir sağlık uzmanının fiziksel muayenesi sırasında ortaya çıkar.
Makat (Anal)Kanseri Tehlikeli Midir?
Makat kanseri, ciddiye alınması gereken hastalık türlerinden biri olarak kabul edilir ve erken teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Makat kanseri erken evrelerde teşhis edildiğinde, genellikle lokalize tedavilerle başarılı bir şekilde yönetilebilir ve iyileştirilebilir. Ancak, erken teşhis edilemeyen kanserin ileri evrelerinde, metastaz yaparak diğer organlara yayılır ve bu durum da tedaviyi daha karmaşık hale getirebilir.
Anal Kanser Tanı Yöntemleri
Klinik değerlendirme ve yapılan tetkiklerle anal kanser şüphesi olan hastalardan biyopsi alınmaktadır. Kesin tanı hastadan alınan biyopsi örneğinin patolojik incelenmesi ile konmaktadır.Anal kanserlerin tanısında kullanılabilen tetkikler:
- Rektal muayene
- Kadınlar için vajinal muayene
- Dijital anorektal muayene
- Biyopsi
- Anoskopi
- Rektoskopi
- Sigmoidoskopi
- Kolonoskopi
- Ultrason
- Bilgisayarlı Tomografi(BT)
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)
- PET-BT
- HIV Testi
- HPV Değerlendirmesi
Anal Kanser Evreleri
Anal kanserin hangi evre olduğunun bilinmesi, hastalığın seyri ve tedavi planlaması için önemli bir yere sahiptir. Hastalığın evresine göre; hastanın genel sağlık durumu ve kanserin özelliklerine bağlı olarak tedavi seçenekleri de değişiklik gösterebilir. Makat kanserinin evreleri aşağıdaki gibidir.
Anal Kanser 0. Evre
Anüsünüzün mukozasında, anüsünüzün en iç astarında anormal hücreler vardır. Bu anormal hücreler henüz kanserli değildir ancak kanserli hale gelme olasılığı bulunmaktadır.
Anal Kanser 1. Evre
Kanser hücreleri, 2 santimetre veya daha az bir büyüklükte bir tümör oluşturmuştur.
Anal Kanser 2. Evre
- Evre IIA Tümörün 5 santimetreden küçük olduğu saptanmıştır.
- Evre IIB Tümörün 5 santimetre olduğu saptanmıştır ancak anüsten dışarı sıçramamıştır.
Anal Kanser 3. Evre
- Evre IIIA, 5 santimetre veya daha küçük bir tümör saptanmıştır. Bu tümör anüs veya kasıktaki lenf düğümlerine yayılmıştır.
- Evre IIIB, anal kanser vajina, üretra veya mesane gibi yakındaki organlara yayılmıştır.
- Evre IIIC, yakındaki organlarda kanser oluşup anüs veya kasık yakınındaki lenf düğümlerine yayılmıştır.
Anal Kanser 4. Evre
Anüsten uzakta, akciğerler veya karaciğer gibi uzak organlardaki lenf düğümlerinde kanser saptanmıştır.
Anal Kanser Tedavi Yöntemleri
Anal kanser için hangi tedaviyi alacağınız kanserin evresine, genel sağlık durumunuza bağlı olarak değişmektedir. Anal tümörlü tüm hastalar, anal kanserlerin tedavisi ile ilgilenen multidisipliner bir ekip toplantısında tartışılmalı ve tedavi planı bu karara göre yapılmalıdır.
Anal kanseri tedavisi, Gastrointestinal Onkoloji Ünitesi’ nde, kapsamlı ve multidisipliner bir yaklaşım değerlendirilmektedir. Tedavi seçenekleri arasında radyasyon, kemoterapi, cerrahi ve immünoterapi gibi seçenekler yer almaktadır. Gastrointestinal Onkoloji Ünitesi ’nde sunulan kapsamlı tedavi yöntemleri, anal kanser gibi karmaşık hastalıkların yönetiminde önemli ilerlemeler sağlamaktadır ve hastalar için umut verici sonuçlar sunmaktadır. Anal kanserin tedavisi için aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır.
Radyasyon Tedavisi
Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili röntgen ışınları veya parçacıklarının kullanılmasıdır. Anal kanserin evresine ve diğer faktörlere bağlı olarak radyasyon tedavisi kullanılmaktadır. Çoğu anal kanserde ana tedavinin bir parçası olarak kemoterapiyle birlikte uygulanmaktadır.
Kemoterapi
Kemoterapi , hap şeklinde yutulabilen veya damar içine enjekte edilebilen kanser önleyici ilaçlarla yapılan tedavidir. İlaçlar kan dolaşımından geçerek vücudun çoğu yerine ulaşmaktadır. Ameliyattan önce veya sonra, hastalığın nüks etmesi durumunda ve metastazik anal kanserlerde uygulanmaktadır.
Cerrahi Müdahale
Ameliyat olması gereken kişiler için ameliyatın türü, tümörün türüne ve konumuna bağlıdır. Lokal rezeksiyon ya da Abdominoperineal rezeksiyon önerilebilmektedir. Lokal rezeksiyonda anal kanser büyük bir alana yayılmamışsa önerilebilmektedir. Bu yöntem esnasında cerrah tümörü ve onu çevreleyen sağlıklı dokunun küçük bir miktarını çıkarır. Tümörlerin küçük olmasından dolayı erken evre kanserler bazen kanalı çevreleyen kaslara zarar vermeden çıkarılabilir. Bu kaslar dışkının hareketini kontrol eder, dolayısıyla doktorlar onları sağlam tutmaya çalışır. Abdominoperineal rezeksiyon daha kapsamlı bir operasyon olarak önerebilmektedir. Bu yöntemde cerrah anal kanal, rektum ve kolonun bir kısmını çıkarır. Kolonun kalan bölümü karından açılmış bir boşluğa bağlanır, atıklar bu yolla vücudu terk edecek ve kolostomi torbasında toplanacaktır.
İmmünoterapi
İmmünoterapi , kişinin kendi bağışıklık sistemini kanser hücrelerini daha etkili bir şekilde tanıması ve yok etmesi için uyaran ilaçların kullanılmasıdır. Bağışıklık sisteminin önemli bir kısmı, kendisini vücuttaki normal hücrelere saldırmaktan alıkoyma yeteneğidir. Bunu yapmak için, bağışıklık tepkisini başlatmak için açılması (veya kapatılması) gereken bağışıklık hücreleri üzerindeki proteinler kullanır.
Anal Kanserde Takip
Anal kanserlerde erken teşhis ile çoğunlukla tedavi başarılı olmaktadır. Fakat kanserin tekrar etme durumu olabilmektedir. Belirli periyotlarda doktor kontrolleri önerilmektedir. Doktor kontrolleri esnasında hastadan takip amaçlı (kanserin tekrar etme ihtimaline veya tedavi kaynaklı yan etki olması ihtimaline karşın) kan testleri veya radyolojik testler istenebilmektedir.
Ameliyat sonrası geçici veya kalıcı kolostominiz varsa Stoma Bakımı Hemşiresi’nden stoma torbası bakımı nasıl yapılır, stoma torbası sonrası eski hayatınıza adaptasyon süreci ve birçok konuda destek alabilirsiniz.
Anal Kanser Nasıl Önlenir?
Anal kanser oluşumunun kesin sebebi bilinmediğinden kanserli hücrelerin gelişiminin önüne geçilememektedir. Fakat anal kanserli hücre oluşumunun azaltılması için:
- Anal cinsel ilişki, anal kanser nedenlerinden olduğundan cinsel ilişkide güvenli yolları tercih edin ve prezervatif kullanın.
- HPV aşısı yaptırın. HPV aşısı anal kanser ile birlikte birçok kanserin önlenmesi içinde etkilidir.
- Belirli periyotlarda muayene olun
- Sigara tüketimini bırakmalısınız. Birçok kanserli hücre oluşumunda sigara tüketimi önemli etkenlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anal kanser yaygın kanser türlerinden biri değildir. Anal kanser belirtileri olsun ya da olmasın belirli periyotlarda yapılan doktor kontrolleri ve yapılabilecek tetkikler ile erken tanı konulmaktadır. Erken tanı ve tedavi ile kanserli hücrelerin tedavisi olabilmektedir.