Nabız Nedir? Nabız Kaç Olmalı?

Nabız Nedir?

Kalbin dakikada attığı sayı nabızdır. İdeal nabız yetişkinlerde istirahat halindeyken 60-100 atıştır. Bu kalp atışı, boyunda ve bileklerde hissedilir. Örneğin; kalbiniz 70 defa kasılırsa yani atarsa, nabzınız 70 demektir. Nabza, ‘kalp atış hızı’ da denebilir.

Normal nabız, düzenli bir ritimdedir. Yani kalp atış hızı belirlidir. Bazı kişilerde ritim düzensizdir. Bu ‘düzensiz nabız’ (aritmi) olarak adlandırılır.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

Nabız dinlenirken daha düşüktür; egzersiz ile yükselir. Çünkü egzersiz anında vücut daha fazla oksijenli kana ihtiyaç duyar. Korku ve heyecan gibi durumlarda da nabız yükselebilir. İdeal nabız 60 ila 100 arasında değişkenlik gösterir. Nabız herkeste aynı değildir. Örneğin; kondisyona sahip bir atletin istirahat halindeyken nabzı 40 olabilir. Yine çocuklarda nabız daha yüksektir. Yaş ilerledikçe kalp atışı düşer. 

“Nabız kaç olmalı?” sorusuna şu yanıtı verebiliriz: 

Doğumdan 4 haftaya kadar: 100 - 205 atım 

• 4 hafta - 1 yaş: 100 - 180 
• 1 - 3 yaş: 98 - 140 
• 3 - 5 yaş: 80 - 120 
• 5 - 12 yaş: 75 - 118 
• 13 ila 18 yaş: 60 - 100
• 18 yaş üstü: 60 – 100

Bu değerler dinlenme anlarında olması gereken değerlerdir. Hareket halinde ya da uyurken bu değerlerin üstü ya da altı ölçümlenebilir. Kalp atış hızının aşağıdaki faktörlere bağlı olabileceğini unutmayın:

• Yaş,
• Egzersiz,
• Sigara,
• Kafein içeren gıda tüketimi (kahve, kola),
• Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık,
• Hava sıcaklığı,
• Yatar ya da ayakta pozisyonda olmak,
• Duygusal durum,
• Vücut ölçüleri,
• İlaçlar.

Nabız, hastalıklara bağlı olarak da yüksek veya düşük olabilir. Yüksek nabız ve düşük nabız teşhisi için doğru bir ölçüm gerekir.

Nabız Kaç Olursa Tehlikeli?

Nabız 45’in altında ise ya da 85’in üzerinde ise bazı sağlık sorunları yaşama olasılığınız artabilir. Bu nedenle alanında uzman bir doktora muayene olarak gerekli testleri yaptırmanız önerilir.

Kalp Krizinde Nabız Kaç Olur?

Kalp atış hızı, kalp krizi sırasında artabilir veya aynı seviyelerde kalabilir. Yüksek kalp hızı daha kalp krizi lehine değerlendirilebilir. Doktorlar, kalp atış hızını düşürmek için kalp krizi sırasında beta-blokerler gibi ilaçlar vererek durumu kontrol altına alır. Yüksek bir kalp atış hızı, kalp krizinin kesin bir işareti değildir.

Kalp Atış Hızı ile Nabız Aynı mı?

Nabız, kalp atış hızı olarak bilinir. Kalbinizin her dakikadaki bu atışı, kimi zaman düşük kimi zaman yüksek olabilir. Nabız düşüklüğü ve nabız yüksekliği bir hastalığın sonucu olabileceği gibi yaş, ruh hali, sigara, kafein tüketimi gibi etkenlere de bağlıdır. Herkesin nabız hızı aynı değildir.

Nabız Nasıl Ölçülür?

“Nabız nasıl ölçülür?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; nabzın bilekten ölçülebileceğidir. Bu kolay nabız ölçme yöntemidir. Avucunuz yukarı bakacak şekilde elinizi çevirin. İşaret, orta veya işaret, orta ve yüzük parmağınızı, başparmağınızın olduğu tarafta bileğinize koyun. Nabzınızı hissetmek için hafifçe bastırın. Bir şey hissetmiyorsanız biraz daha bastırın. 15 saniye bu atışı kontrol edin ve bunu 4 ile çarpın ya da 30 saniye bu atışı kontrol edip bunu 2 ile çarpın. Bu sayede nabız sayınızı bulabilirsiniz. 

Nabzınızı boynunuzdan da ölçebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızın uçlarını nefes borunuzun (her iki yan da olabilir) yanına yerleştirin ve atışı hissetmeye çalışın. Nabzınızı doğru sonucu vermesi için hareket haldeyseniz 5 dakika dinlendikten sonra ölçün. Doğru sonuç her zaman nabzın dinlenirken ölçülmesidir. Aktif halde daha fazla oksijen almak için kalp daha fazla attığından doğru sonucu vermez. Mesela koşarken nabzınız daha yüksek çıkar. Sıkı egzersiz yapıyorsanız, o an kalp atış hızınız dakikada 160 veya daha fazla olabilir. Yine kafein, nikotin, kullanılan ilaçlara, heyecanlı veya korku dolu bir ana göre kalp daha hızlı atar.

Düzensiz bir nabız ise kalbin düzenli bir ritimle atmadığı anlamına gelir. Nabız düzensizliğinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir kardiyoloğa gitmelisiniz. Eğer nabzınız düzensiz atıyor ise atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğunuz olabilir. Kalp doktorunuz EKG (elektrokardiyogram) çekerek düzensiz nabzınızı kontrol edebilir ve tanıyı koyabilir. Klinikte en yaygın karşılaşılan ritim bozukluğu artmış felç riskine neden olan atriyal fibrilasyondur. Aritmi yani ritim bozuklukları durumları yüksek nabız ve düşük nabız olmak üzere ikiye ayrılır.

Yüksek Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız yüksekliği, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 100’ün üzerinde olması demektir. Buna taşikardi denir. Taşikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• Doğumsal kalp hastalıkları,
• Kan akışını etkileyen kan hastalıkları,
• Kalp krizi gibi kalpte meydana gelen sorunlar,
• Ventriküler veya supraventriküler ritim bozuklukları,
• Anksiyete ve stres,
• Aşırı kafein tüketimi,
• Aşırı alkol tüketimi,
• Elektrolit dengesizliği,
• Anemi,
• Tiroit gibi hormonal sorunlar (hipertiroidizm),
• Ateş,
• Yoğun ve yorucu egzersiz ya da fiziksel aktivite,
• İlaçların yan etkileri,
• Sigara içme,
• Uyuşturucu kullanımı,
• Hamilelik.

Yüksek nabzın belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı,
• Bayılma nöbetleri,
• Sersemlik veya baş dönmesi,
• Göğüste çarpıntı hissi,
• Göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi,
• Egzersiz yapamama.

Düşük Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız düşüklüğü ise, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 60’ın altında olması demektir. Buna bradikardi denir. Bradikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• İlaçların yan etkileri,
• Elektrolit dengesizliği,
• Uyku apnesi,
• Altta yatan bir sağlık sorunu (kalp hastalığı gibi),
• Yaşlılık,
• Kalbin iletim sistemiyle ilgili sorunlar.

Düşük nabızda da şu belirtiler görülür:

• Nefes darlığı,
• Göğüste sıkışma ya da ağrı,
• Baş dönmesi, sersemlik,
• Bayılma,
• Egzersiz yapamama.

Kalp atışındaki düzensizlik, kalp çarpıntısı olarak kendini hissettirebilir. Bazen uzanırken de bunu göğsünüzde ve kulaklarınızda hissedebilirsiniz. Kalp atışınız size çok hızlı veya çok yavaş gelebilir. Ara sıra kalp çarpıntısı hissetmek normaldir. Bunu düzenli olarak hissetmeniz halinde doktora gitmelisiniz.

Kalp hastalıkları, kalp yetmezliği ya da kalp hastalığı geçmişinin olması kalp atışında dalgalanma yaratabilir. Bunun fark edilmesi halinde mümkün olan en kısa sürede doktora gidilmelidir. Düşük ve yüksek nabızda görülen semptomlar ciddi bir kalp hastalığı durumuna işaret edebilir. Doktor teşhis koyabilmek için bazı cihazlardan yararlanır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Holter,
• Elektrokardiyogram (EKG),
• Stres testi (efor testi),
• Tilt testi (eğik masa testi),
• Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT ve MR gibi),
• Elektrofizyolojik testler.

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Uzun vadede nabzı düşürmek için spor yapmak faydalıdır. Kalp hastalığınız varsa hangi egzersizi nasıl yapacağınıza doktorunuz karar vermelidir. Yine kafein ve alkollü içecekleri kesmek nabzın düzene girmesi için önemli bir adımdır. Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek de normal nabız için faydalıdır. Nabzınızı anlık normale döndürmek için dinlenme pozisyonuna geçebilir, derin nefes alabilir, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulayabilirsiniz. Eğer nabız problemi ritim bozukluğuna bağlı ise kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir.