Sigara size daha fazla zarar vermeden onu bırakın
Sigara içmek veya dumanını solumak zamanla bağımlılık oluşturur. Tütünde esas bağımlılık yapan madde nikotindir. Sadece fiziksel değil, ruhsal etkisi ve sosyal yönüyle de bağımlılık yaratır. Kişi sigara içmeyince yoksunluk belirtileri ortaya çıkar. Sigara bağımlılık düzeyini ölçmek için çeşitli testler geliştirilmiştir. En sık kullanılanı "Fagerström testidir." Her sigarada vücut için zehirli, tahriş edici, kanser yapıcı ya da kanserin ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı 4 binden fazla kimyasal madde bulunur. Bunlardan en az 81'i kansere neden olur. Sigara akciğer kanseri başta olmak üzere, ağız, dil, yutak, gırtlak, tükürük bezi, diş eti, yemek borusu, mide, karaciğer, pankreas, bağırsak, anüs, böbrek, mesane, penis, rahim ağzı ve kan kanserlerinin gelişme riskini artırır. İşte sigaranın zararları hakkında 6 ilginç bilgi…
1- Sigara çocuk sahibi olmanızı engelleyebilir
Sigara çocuk sahibi olmayı olumsuz yönde engelleyebilir. Hem kadın hem de erkek üzerine olumsuz etkisi olan sigara bağımlılığı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde artarak devam etmektedir. Üreme çağındaki erkek ve kadınların yaklaşık yüzde 25-35'i sigara bağımlısıdır. Sigara bağımlılığı, bu oran göz önünde tutulduğunda, tüm üreme çağındaki çiftleri etkileyen en önemli problemlerden bir tanesidir.
2- İftarda sigara içmek kalp krizini tetikleyebilir
Ramazan ayında görülen kalp krizlerinin nedenlerinden biri de iftardan sonra içilen sigaralardır. Özellikle sigara sonrası ani tansiyon yüksekliği, koroner spazm ve pıhtılaşmayı artırarak kalp krizlerini tetikleyebilir. Bu nedenle iftar ve sahurda ağır yemek yenmemeli ve yemek sonrası sigara tiryakilerinin aşırı sigara içmemeleri önerilir. Özellikle sigara sonrası ani tansiyon yüksekliği, koroner spazm ve pıhtılaşmayı artırarak kalp krizlerini tetikleyebilir.
3- Sigara, sizi böyle esir alıyor
Aslında herkes sigara bağımlısı adayı olarak dünyaya gelir. Kişiyi sigara bağımlılığına götüren süreç şöyledir; 13-15 yaşında ilk sigarayı deneyene kadar sigaranın olumlu bir şey olduğu hissini veren yaklaşık 80 bin görsel-duygusal kayıt bilinçaltımızda birikir. Yani genç bir kişi tam 80 bin beklenti ve inançla ilk sigarayı dener. İlk deneme kötü tadı ve boğulma hissiyle genellikle beklentileri karşılamayabilir. "Neden keyif alamadım" merakıyla tekrar tekrar denenir. Nikotin bağımlısı olduktan sonra da bilinçaltındaki hatalı virüs programı aktive olur. Nikotinin alımının yarattığı 7-8 saniyelik illüzyonla beklentilerin gerçek olduğu hissi oluşmaya başlar. Bu illüzyon hayatın her alanına yerleştirildiğinde, kişinin "sahte gerçeği" haline gelir ve kısır döngüye dönüşür. Sigara bağımlılığının oluşum mekanizması bu şekildedir.
4- Dikkat çocuğunuz da bağımlı olabilir!
Tek ebeveynin sigara içmesi, çocuğun ileride sigara bağımlısı olma riskini 1.3 kat, iki ebeveynin tiryakiliği ise bu riski 2.16 kat artırır. Ailesini rol model alarak ve "annem, babam sigara içiyor" düşüncesiyle büyüyen çocuğun sigara içme ihtimali yüksektir. Sigara tiryakisi anne-babaların düştüğü en büyük yanılgı "Ben sigaramı çocuğumun yanında içmiyorum. Balkonda ya da bahçede ondan uzak içiyorum ve onu koruyorum" düşüncesidir. Bu düşünce yüzünden anne-babasını taklit ederek büyüyen, her davranışında onlar gibi olmaya çalışan çocukların küçük yaşlardan itibaren sigara algısı beyinlerine iyice kazınır. İleride çok büyük oranda potansiyel bir sigara içicisi olabilir. Uzağında da olsa içilen sigara çocuğun algısını etkiler.
5- Kahve ve sigara birlikte daha fazla bağımlılığa neden oluyor
Nikotin ve kafein birleşince bağımlılık yapma olasılığı çok daha fazladır. Kahve ve sigaranın birlikte tüketilmesinin nedeni çoğunlukla sosyal alışkanlıklardır.
Nikotin ile kafein bir arada alındığında, beyinde birbirini tetikleyen bir bağımlılık zinciri meydana gelir. Bu nedenle sigarayı bırakan kişilerin aşırı kafein tüketimini de sınırlaması gerekir.
Türkiye'de çay ya da kahve tüketimi çok yaygındır. Ancak günde 700 miligramın üzerinde kafein alımı bağımlılık yaratabilir. Bu da yaklaşık 2-3 fincan kahve ve 7-8 bardak çaya eşittir. Bağımlıların yoksunlukları, 'kahve içmeden uyanamıyorum' ifadesiyle başlar ve gün içindeki tüm boş vakitlerinde kafeinli içecekler tüketir. Gereksinim karşılanamadığında; baş ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk ya da uyku hali, konsantrasyon eksikliği, iş gücü kaybı gibi yoksunluk belirtileri ortaya çıkabilir. Beraberinde depresyon, ülser başlangıcı ve çarpıntı gibi ciddi sağlık sorunları da gözlenebilir.
6- Sigara kısırlık tedavisini olumsuz yönde etkileyebilir
Sigara bağımlısı çiftlere yardımcı üreme tedavisi yapıldığında olumsuz sonuçlar alınma olasılığı yüksektir. Toplanan "oosit sayısı", elde edilen embriyo sayısı bağımlı olmayanlara göre daha azdır. Embriyo tutunma oranı, gebelik oranı da bağımlı olmayanlara göre daha düşüktür. Tüp bebek iptal oranları bağımlı olmayanlara göre daha yüksek olduğu birçok çalışmada teyit edilmiştir. Tüp bebek tedavisi süresinde sigara kullanmamak bile sonuçları olumlu yönde etkileyebilir. Sigara bağımlılığının bu etkileri göz önünde bulundurulduğunda, çocuk yapma problemi nedeniyle gelen kişilerin yumurtlama kalitesini düzeltmek ve sperm sayısını artırıcı bazı ilaçlar veya antioksidan ilaç kullanmanın yerine sadece sigarayı bırakmaları daha kolay çocuk sahibi olmalarını sağlayabilir.
Sigaranın Zararları
Sigara, dünya genelinde milyonlarca insanın sağlık sorunlarına ve erken ölüme neden olan bir alışkanlıktır. Sigaranın zararları sadece sigara içen kişilerle sınırlı kalmaz, aynı zamanda pasif içiciler üzerinde de ciddi olumsuz etkiler yaratır. Sigaranın zararları hakkında bilinçlenmek, bu zararlı alışkanlıktan kurtulmak için atılacak ilk adımdır.
Sigara Hangi Organlara Zarar Verir?
Sigara, vücudun neredeyse tüm organlarına zarar verir. Başlıca etkilediği organlar ve sistemler şunlardır:
Akciğerler: Sigara içmek, akciğer kanseri riskini büyük ölçüde artırır. Ayrıca, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve amfizem gibi ciddi solunum yolu hastalıklarına yol açar.
Kalp ve Damarlar: Sigara, kalp hastalıkları, koroner arter hastalığı ve felç riskini artırır. Nikotin ve diğer kimyasallar, damarların daralmasına ve kan akışının azalmasına neden olur.
Beyin: Sigara, felç ve anevrizma riskini artırır. Beyne giden kan akışının azalması, ciddi nörolojik sorunlara yol açabilir.
Mide ve Sindirim Sistemi: Sigara, mide ülseri, gastrit ve diğer sindirim sistemi hastalıklarına neden olabilir. Aynı zamanda pankreas kanseri riskini de artırır.
Cilt: Sigara içmek, ciltte erken yaşlanma belirtilerine ve cilt kanseri riskine yol açar.
Sigaranın Sağlığa Zararları Nelerdir?
Sigaranın sağlığa zararları saymakla bitmez. İşte sigara içmenin bazı başlıca olumsuz etkileri:
Kanser: Sigara içmek, akciğer kanserinin yanı sıra ağız, gırtlak, yemek borusu, pankreas, böbrek, mesane ve serviks kanseri riskini artırır.
Solunum Yolu Hastalıkları: Kronik bronşit, KOAH ve diğer solunum yolu hastalıkları sigara içenlerde daha yaygındır.
Kalp Hastalıkları: Sigara içmek, kalp krizi ve diğer kardiyovasküler hastalıklar için en önemli risk faktörlerinden biridir.
Diş ve Diş Eti Problemleri: Sigara içmek, dişlerde sararmaya, diş eti hastalıklarına ve ağız kokusuna yol açar.
Üreme Sağlığı: Sigara, hem erkeklerde hem de kadınlarda üreme sağlığını olumsuz etkiler. Erkeklerde sperm sayısını ve kalitesini düşürürken, kadınlarda ise doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
Alkol ve Sigaranın Zararları
Alkol ve sigaranın birlikte kullanımı, sağlık üzerinde daha ciddi etkiler yaratır. Alkol, sigaranın neden olduğu zararlı etkileri artırabilir ve aşağıdaki riskleri yükseltebilir:
Kanser: Hem alkol hem de sigara, ağız, gırtlak ve yemek borusu kanseri riskini artırır.
Karaciğer Hastalıkları: Alkol ve sigara, karaciğerin işlevlerini bozar ve karaciğer kanseri riskini yükseltir.
Kalp Hastalıkları: Alkol tüketimi ve sigara içmek, birlikte kalp hastalıkları riskini artırır.
Elektronik Sigaranın Zararları
Elektronik sigaralar (e-sigaralar), geleneksel sigaralardan daha az zararlı olarak görülse de, sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Elektronik sigaranın zararları şunlardır:
Akciğer Hasarı: E-sigara kullanımı, akciğerlerde ciddi hasarlara ve inflamasyona yol açabilir.
Kalp Hastalıkları: E-sigara, kalp atış hızını ve kan basıncını artırarak kalp hastalığı riskini yükseltir.
Bağımlılık: Elektronik sigaralar da nikotin içerir ve bu da kullanıcıların nikotin bağımlılığı geliştirmesine neden olabilir.
Sigaranın zararları konusunda farkındalık yaratmak ve bu zararlı alışkanlığı bırakmak, sağlıklı bir yaşam sürdürmenin en önemli adımlarından biridir. Sağlık kuruluşları ve doktorlar, sigara bırakma konusunda destek ve rehberlik sağlayabilir. Sağlığınızı korumak için sigaradan uzak durun ve sevdiklerinizi de bu konuda bilinçlendirin.
