Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri Nedir?
Özofagus, halk arasında bilinen ismiyle yemek borusu, ağız boşluğunu mideye bağlayan, kas yapısında bir tüptür. Özofagusun besinlerle temas eden iç yüzeyi yassı epitel (skuamöz) hücrelerle kaplıdır; bu hücrelerin kanserleşerek kontrolsüz çoğalmasına skuamöz hücreli karsinom (yassı hücreli kanser) adı verilir. Bu tür kanserler genellikle yemek borusunun orta ve üst segmentlerinde ortaya çıkarlar.
Özofagus hücrelerinin, özelikle özofagusun alt kısmında, mide içeriğinden etkilenmesi nedeniyle sindirim sisteminin alt bölgelerindeki organlarındaki hücrelere benzeşip (intestinal metaplazi), kontrolsüz çoğalarak kanserleşmesine ise özofagus kanseri adı verilmektedir.
Bu iki ana türün dışında, nadiren özofagus sarkomları (kas hücrelerinden kaynaklanan kanser türü) da görülebilmektedir.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanserinin Risk Faktörleri
Özofagus kanseri, türüne bağlı olarak aşağıdaki nedenlerden dolayı da meydana gelebilir;
- Sigara
- Alkol
- HPV
- Akalazya
- Aşırı sıcak içecekler tüketmek
- Kostik maddeler yutmak
- Tylosis ve Plummer Vinson gibi çeşitli hastalıklar
Bunların yanı sıra, aşağıdaki durumlar özofagusun adenokarsinomlarıyla ilişkilendirilmiştir:
- Kronik, asit içerikli reflü
- Barrett özofagus (mide asidine maruz kalan özofagus hücrelerinin değişmesi)
- Obezite
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri Tehlikeli Mi?
Özofagus kanseri, ilerleyen evrelerde ciddi bir sağlık tehdidi oluşturabilir ve tedavi edilmediği takdirde ölümcül sonuçlara yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Özofagus kanseri, genellikle erken evrelerde belirti vermez, belirtiler ilerleyen evrelerle birlikte ortaya çıkar. Bu nedenle, erken teşhis hayati önem taşır.
Özofagus kanseri tedavisi, yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyebilir ve hastalığın ilerlemesini kontrol altına alabilir. Ancak, tedavi seçenekleri ve sonuçları kişiden kişiye değişebilir. Özofagus kanseri riskini azaltmak için, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek önemlidir. Bu, dengeli beslenme, düzenli egzersiz, sigara ve alkol tüketiminden kaçınma gibi faktörleri içerir.
Özofagus Geçer Mi?
Özofagus, sindirim sisteminin bir parçası olan yemek borusudur ve vücutta bulunan bir organın kendiliğinden "geçmesi" mümkün değildir. Ancak, özofagus kanseri gibi özofagusla ilgili hastalıkların tedavisi mümkündür.
Özofagus hastalıklarının belirtileri, genellikle ileri evrelerde ortaya çıkar ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak değişir. Yutma güçlüğü, sürekli hıçkırık, kilo kaybı, iştahsızlık ve nefes darlığı gibi belirtiler görülebilir. Bu gibi durumlarda erken teşhis, özofagus kanseri ve diğer özofagus hastalıklarının tedavi edilebilirliğini artırabilir. Bu nedenle, belirtiler ortaya çıktığında bir doktora danışmak önemlidir.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanserinde İlk Bulgu Nedir?
Özofagus kanseri, başlangıçta belirtiler vermeden ilerleyebilir ve genellikle ileri evrelerde teşhis edilir. Ancak, belirtiler ortaya çıktığında genellikle yutma güçlüğü ilk ve önemli bir belirti olarak ortaya çıkar. Özofagus kanserinin ilk bulgusu genellikle yutma güçlüğüdür. Yutma güçlüğü, yutkunurken yiyecek veya içeceklerin boğazda takılması veya geçişinin zorlaşması olarak tanımlanır. Bu durum, tıkanıklığa neden olan kanserli bir tümörün varlığını gösterebilir.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Özofagus kanserinin en sık görülen semptomlarından biri tıkanma hissi ve yutkunma zorluğudur. Öncelikle sadece katı gıdaların tüketilmesinde yaşanılan zorluk, hastalık ilerledikçe sıvıların bile kolayca içilemeyeceği bir hale gelir. Diğer belirtiler arasında şunlar olabilir:
- Kilo kaybı
- Kanama
- Siyah veya katran dışkı
- Ses kısıklığı
- Öksürük
- Devamlı halsizlik, yorgunluk (kanamalara bağlı olarak oluşan demir eksikliği anemisi nedeniyle)
Özofagus (Yemek Borusu) Kanserinin Evreleri
Özofagus kanseri, evrelerine göre farklı tedavi seçenekleri sunar. Evreleme, kanserin yayılma derecesini ve vücutta ne kadar ilerlediğini belirlemek için kullanılır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri 0. Evre
Bu evrede, kanser hücreleri sadece özofagusun iç tabakasını (mukozayı) etkiler. Kanser hücreleri yüzeyde sınırlı kalır ve çevre dokulara veya lenf düğümlerine henüz yayılmamıştır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri 1. Evre
Kanser özofagusun iç tabakasını aşarak orta tabakaya (submukozaya) yayılır. Çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılmamıştır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri 2. Evre
Kanser özofagusun orta tabakasını aşarak çevre dokulara veya lenf düğümlerine yayılır. Ancak, komşu organlara (örneğin, solunum yolları, trakea) veya büyük kan damarlarına (örneğin, aort) yayılmamıştır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri 3. Evre
Kanser özofagusun dış tabakasına (kas tabakası) veya komşu organlara (örneğin, solunum yolları, trakea) yayılmıştır. Ayrıca, lenf düğümlerine de yayılabilir.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri 4. Evre
Kanser vücudun diğer bölgelerine, uzak organlara veya lenf düğümlerine yayılmıştır. Bu evre, metastatik özofagus kanseri olarak adlandırılır.
Evreleme, kanserin tedavi seçeneklerini belirlemede ve hastalığın seyri hakkında bilgi sahibi olmada önemlidir.
Özofagusun En Sık Malign Tümörü Nedir?
Özofagus kanseri, özofagusun en sık malign (kötü huylu) tümörüdür. Özofagus, yemek borusu olarak da bilinen, boğaz ile mide arasında bulunan bir organdır. Bu kanser türü, özofagus dokularının anormal hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkar.
Özofagus kanseri, dünya genelinde sık görülen kanser türlerinden biridir. Özellikle Asya'da ve bazı Batı ülkelerinde yüksek oranda görülür. Risk faktörleri arasında tütün kullanımı, aşırı alkol tüketimi, obezite, kronik reflü hastalığı ve bazı genetik faktörler yer alır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Yutma güçlüğü veya açıklanamayan kilo verme şikayetleriyle hekiminize başvurduğunuzda, hekiminiz tıbbi öykünüzü dinleyip fizik muayenesini gerçekleştirdikten sonra şikayetlerinize neden olan bir büyüme (tümör) olup olmadığını belirlemek için kimi tetkikler isteyebilir:
Endoskopi
Tanı için genellikle ilk başvurulan tetkik yöntemi olan endoskopide, hekim ucunda kamera olan esnek bir boru ile yemek borunuzun içine bakabilir ve gerekli gördüğü taktirde patolojik incelemeler için kimi örnekler alabilir.
Özofagus ve Mide Röntgeni (Baryum Yutma Testi)
Bu test özofagustaki anatomik değişiklikleri görüntülemek için kullanılır. Röntgen ışınları altında tespit edilebilen sıvı bir ilacın yutulması ve yemek borusundan geçişi esnasında görüntüsü elde edilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması
Özefagus kanserinden şüphelenilen vakalarda, tümörün etraf organlara temas edip etmediğini, özellikle karaciğer ve akciğer metastazları olup olmadığını saptamak için kullanılır.
Endoskopik Ultrasonografi (EUS)
Endoskopi yöntemindekine benzer, fakat ucunda ultrasonografi cihazı bulunan esnek bir boru yardımıyla tümör üzerinde ses dalgalarıyla inceleme yapılır. Tümörün özefagus duvarının içerisindeki yayılımı ve derinliği ile çevresindeki lenf düğümlerinin durumu tetkik edilir.
Pozitron Emisyon Tomografisi (PET)
Bu nükleer test, hücrelerdeki aktiviteyi ölçmek ve olası kanser yerleri hakkında bilgi almak için kullanılabilir. Özellikle uzak organlara, kemiklere ve lenf düğümlerine olabilecek metastazlar hakkında bilgi alınabilir.
Yemek Borusu Kanseri Tedavisi Var Mı?
Yemek borusu kanseri tedavisi, kanserin evresine, türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Yemek borusu kanseri tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi, radyasyon terapisi ve hedefe yönelik tedaviler bulunur. Hangi tedavi seçeneğinin kullanılacağı, hastanın kanserin evresine, türüne ve genel sağlık durumuna bağlıdır.
Özofagus (Yemek Borusu) Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Özofagus kanseri tedavisinde, kanserin evresi, yayılma derecesi, hastanın genel sağlık durumu ve diğer bireysel faktörler belirlenir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kemoterapi, radyasyon terapisi ve hedefe yönelik tedaviler bulunur. Hangi tedavi yönteminin kullanılacağı, bir multidisipliner ekibin değerlendirmesi sonucunda belirlenir.
Özofagus kanseri tedavisinde Gastrointestinal Onkoloji Üniteleri , hastalara özofagus kanseri gibi gastrointestinal sistem tümörlerinin multidisipliner yönetimini sunar. Bu birimlerde, onkologlar, cerrahlar, radyasyon onkologları ve diğer uzmanlar bir araya gelerek hastaların tedavi planlarını belirlerler.
Bu birimlerdeki tedavi yaklaşımı, hastanın kanserin türü, evresi ve genel sağlık durumu gibi faktörlere göre özelleştirilir. Tedavi planı genellikle cerrahi müdahale, kemoterapi, radyasyon terapisi ve hedefe yönelik tedaviler gibi çeşitli modalitelerin kombinasyonunu içerir.
Gastrointestinal Onkoloji Ünitelerinde görevli sağlık personeli, hastaların tedavi süreçlerini yakından izler ve destekler. Kanserle mücadele süresince yaşanan yan etkilerin yönetilmesi kişinin ve yaşam kalitesinin artması için multidisipliner bir yaklaşım sunarlar.
Özofagus kanserlerinin tedavisi kanserin çeşidine (yassı hücreli kanser veya adenokarsinom) ve evresine göre yapılabilmektedir. Kanserin evresinin belirlenmesindeki temel faktör kanserin yemek borusu içindeki derinliği ile çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayılımıdır. Özofagus kanseri genellikle aşağıdaki organlara yayılabilir:
- Lenf düğümleri
- Akciğer
- Karaciğer
- Kemikler
Küçük, yayılım göstermeyen, henüz kanserleşmemiş fakat kansere dönüşebilecek veya henüz dönüştüğü tespit edilen kimi tümörlerde, uygun olduğu takdirde, endoskop kullanılarak tümörün çıkartılması ile tedavisi mümkün olabilmektedir.
Endoskopik yöntemlerle tedavi edilemeyecek tümörlerde ise özofagektomi adı verilen, özefagusun bir kısmının cerrahi olarak çıkartılması tedavi olarak kullanılabilir. Kimi durumlarda bu cerrahi operasyondan önce ve/veya sonra tedavi kemoterapi ile desteklenebilmektedir.
Eğer kanser diğer organlara ve lenf düğümlerine yayıldıysa kemoterapi bir tedavi seçeneği olabilir. Hastalığın oldukça yayıldığı durumlarda, hastaların yaşam kalitesini arttırmak ve yutkunma güçlüğü gibi semptomlarını azaltmak adına kemoterapi, radyoterapi, özefagus stentleri (yemek borusunun açık kalmasını sağlayacak borular) gibi yöntemler kullanılabilir.