Diyabet hastaları ne yemeli, ne yememeli?
Diyabet hastalığının tedavisinin en önemli temeli sağlıklı beslenmektir. Çünkü kan şekerini oluşturan asıl kaynak; besinlerdir. Sağlıklı beslenmek için vücudun ihtiyacı olan öğeleri içeren besinleri yeterli miktarlarda, her öğün dengeli bir şekilde tüketmek gerekir. Sağlıklı bireyler gibi diyabet hastalarının da ihtiyacı olan temel besin kaynakları şunlardır:
- Karbonhidrat
- Protein
- Yağ
- Vitamin ve mineral
- Posalar
Diyabette beslenmenin sırrı
Diyabette önemli olan, kan şekerinin kontrolünü sağlayabilmektir. Bunun için; sebze, meyve, tahıl kaynaklarından zengin, yeterli miktarda protein ve yağ ile kolesterolü sınırlandırılmış bir beslenme planı uygulanmalıdır. Bu plan içinde besinlerin çeşidi, miktarı ve zamanı konusunda bilinçli olmak gerekir. Öğünlerden 1,5 saat sonra kan şekerini ölçerek farklı yiyeceklerin kan şekerini nasıl etkilediği saptanabilir, farklı yiyecekler ile menü planlaması yapmak için değişim listeleri hazırlanabilir.
Diyabet hastalarının tüketmemesi gereken gıdalar
- Çaya atılan şeker
- Glikoz
- Reçel
- Bal
- Pancar
- Beyaz ekmek
- Beyaz undan yapılan gıdalar
- Kek
- Poğaça
- Beyaz undan makarna
- Bisküviler
- Patates, patates püresi ve patates kızartması
- Mısır
- Cipsler
- Kraker
- Mısır gevreği
- Pirinç
Ayrıca özellikle nişasta içeriği yüksek olan bir gıdanın sıcak ve püre haline getirilip tüketimi, o gıdanın glisemik indeksini yükseltir. Glisemik indeksi yüksek olan gıdalar ise diyabet hastalarının tüketmemesi gereken gıdalar arasındadır.
Diyabet hastalarının tüketebileceği gıdalar
- Yoğurt
- Yeşil yapraklı sebzeler
- Süt ve süt ürünleri
- Kepek ekmeği
- Çavdar ve tam buğday ekmeği
- Şekersiz tahıl ürünleri
- Kuru baklagiller
- Kivi
- Elma
- Greyfurt
- Fındık
- Ceviz
- Badem
Meyvenin de fazlası zarar
Diyabeti olanların yaptığı en büyük yanlışlardan biri; yararlı diye meyveleri sınırsız biçimde tüketmeleri. Örneğin bazı kişiler yeşil eriğin kalorisiz olduğunu düşünerek kilolarca tüketebilir. Oysa 5 adet yeşil erik bir porsiyon meyvedir ve yaklaşık 48 kalori içerir. Karpuzun bir porsiyonu 200 gr, üzümünki ise 15 adettir. 1 porsiyon meyvede neredeyse bir dilim ekmekteki kadar karbonhidrat bulunur. Bundan dolayı meyve porsiyon miktarlarını öğrenmek çok önemlidir. Tabii meyvelerin şeker içeriklerinin de unutulmaması gerekir. Diyabet hastaları özellikle şekerli meyveleri aşırı miktarda tükettiklerinde kan şekerlerini dengeleyemeyebilirler.
Light içecekler yeme isteğini artırır
Diyabeti olanların light içecekleri tüketmeleri de doğru değildir. Çünkü bazı light içecekler içeriklerinde aspartik asit bulundurur. Bu madde vücutta insülinin daha fazla salınmasını sağlayarak daha fazla yeme isteği uyandırır. Diyabeti olanlarda bozulmuş bir insülin salınım mekanizması olduğundan light içecek tüketmesi uzun vadede sakıncalı olabilir.
Diyabet hastaları şeker kullanabilir mi?
Fazla şeker tüketmek kan şekerini çok çabuk artırır ve pankreas aşırı insülin salgılar. Şeker denince kimyasal ismi “sakkaroz” olan tatlı beyaz kristal yapıdaki madde kastedilir. Şeker pancarından elde edilen şeker sakkarozdur. Sakkaroz, vücutta parçalanarak yine bir nevi şeker olan glikoz ve fruktoza dönüşür ve enerji kaynağı olarak vücut tarafından kullanılır. Diyabetin kabaca tarifi; kandaki glikoz miktarının normal değerlerin üzerinde seyretmesi olduğu için diyabet hastaları sakkarozu veya bu sınıftan olan şekerleri kullanamazlar. Bunun yerine tat verici olan ancak kimyasal yapısı şeker veya şeker türevleri olmayan, sadece tat veren kimyasal tatlandırıcılar kullanırlar. Dolayısıyla bu kimyasal tatlandırıcılar şeker sınıfından olmadığı için pancardan üretilmezler. Ancak bu maddelerin kullanımı tamamen doktor tavsiyesine göre olmalıdır.
