Odyoloji Nedir? Hangi Hastalıklara Bakar?

Odyoloji Nedir?

İşitme ve denge bozuklukları üzerine uzmanlaşmış bir tıp dalı olan odyoloji, hem erişkin hem de çocuk hastalar için kapsamlı işitme ve vertigo değerlendirmeleri, koklear implant analizleri ve işitme taramaları sunmaktadır. Odyoloji terimi Latince’de işitme ve ses anlamlarına gelen audio ve inceleme anlamına gelen -ology kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur.

Oduoloji bölümünde işitme ve denge sorunlarının tanı, tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinde disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmiştir. İlgili diğer bölümlerle işbirliği içinde çalışılarak, hastalara en uygun müdahale yöntemleri belirlenmektedir. Ayrıca, odyoloji uzmanlarımız vertigo değerlendirmesi ve rehabilitasyonu konusunda Amerikan Denge Enstitüsü'nün güncel standartlarına uygun olarak eğitim almakta ve bu bilgiler düzenli olarak güncellenmektedir. Bu yaklaşım, hastalara en etkili ve güncel tedavi yöntemlerinin uygulanmasını sağlamaktadır.

Odyoloji Hangi Hastalıklara Bakar?

Odyoloji, işitme ve denge sistemleri ile ilgili bir dizi sağlık sorununu ve bu sorunların tetiklediği çeşitli hastalıkları kapsar. Odyoloji alanında çalışan uzmanlar, genellikle aşağıdaki başlıca sağlık sorunları ile ilgilenirler:

İşitme Kayıpları

Hem doğuştan hem de sonradan edinilmiş işitme kayıpları, odyolojinin en sık ele aldığı konulardır. İşitme kaybı, çeşitli nedenlerle olabilir, örneğin yaşa bağlı değişiklikler, gürültüye maruz kalma, enfeksiyonlar veya genetik faktörler.

Vertigo

Vertigo, bireylerin dengesizlik ve çevrenin dönüyor gibi hissetmesi durumudur. İç kulak hastalıkları bu semptomun yaygın nedenleri arasındadır ve odyoloji bu konuda temel tanı ve tedavi yöntemlerini sunar.

Konuşma Bozuklukları

İşitme zorlukları, konuşma gelişimini doğrudan etkileyebilir. Odyoloji, konuşma ve dil bozukluklarının teşhisinde ve tedavisinde önemli bir rol oynar, özellikle bu bozuklukların işitme kaybı ile ilişkili olduğu durumlarda.

Ses Bozuklukları

Ses tellerinin fonksiyon bozuklukları veya diğer ses üretimi ile ilgili sorunlar da odyolojinin ilgi alanına girer.

Odyoloji bölümünde sunulan hizmetler şunları içerir:

• Gerekli İşitme Testlerinin Uygulanması : Hastanın işitme seviyesini belirlemek için çeşitli odyometrik testler uygulanır.
• Konuşma ve Dil Bozukluklarında Tedavi Uygulama : Dil ve konuşma terapileri ile hastaların iletişim becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir.
• Hastalıklara Uygun Medikal Cihazların Belirlenmesi ve Müdahale : İşitme cihazları ve diğer yardımcı teknolojiler, hastanın ihtiyaçlarına göre özelleştirilir.
• Teşhis ve Tedavi Yöntemlerinin Belirlenmesi : Hastalığın doğası ve şiddetine göre uygun tedavi planları hazırlanır.
• İşitme Cihazı ve İmplantların Seçimi : İşitme kaybının derecesine uygun cihazlar ve gerekirse cerrahi müdahaleler planlanır.
• Hastaya Tedavi Öncesi ve Sonrası Bilgilendirmeler Yapma : Hastalar, tedavi süreçleri hakkında detaylı bilgiye sahip olurlar.
• Diğer Sağlık Sorunları için İlgili Bölüm ve Hekimlerle Koordinasyon : Hastanın genel sağlık durumunun bütünsel bir değerlendirmesi için multidisipliner bir yaklaşım benimsenir.

Odyolojik Değerlendirme ve Tanı

Odyolojik değerlendirme, işitme ve denge bozukluklarına yönelik kapsamlı bir süreçtir. Bu değerlendirme, çeşitli testlerle desteklenir ve hastanın durumuna göre özelleştirilir. İşitme kaybını doğru bir şekilde tanımlamak ve işitme bozukluklarının altında yatan nedenleri belirlemek için kullanılan ana testler şunlardır:

Saf Ses Odyometrisi

Bu test, farklı frekanslardaki seslerin duyulma eşiğini ölçer. Hastalara çeşitli frekanstaki sesler sunulur ve hangi seslerin duyulabildiği kaydedilir. Saf ses odyometrisi, işitme kaybının tipini ve derecesini belirlemek için temel bir yöntemdir.

Timpanometri

Orta kulağın fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılır. Bu test, kulak zarının hareketine ve orta kulaktaki basınç değişikliklerine nasıl tepki verdiğini ölçer, böylece sıvı birikimi, kulak zarı delinmesi veya Eustachian tüpü disfonksiyonu gibi sorunları tespit edebilir.

Otoakustik Emisyonlar (OAE)

İç kulağın sağlıklı çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için kullanılır. Bu test, iç kulağın dış saç hücrelerinden gelen tepkileri ölçer ve genellikle yenidoğan işitme taraması için tercih edilir.

Videonistagmografi (VNG)

Denge bozukluklarını incelemek için kullanılan bu test, göz hareketlerini kaydederek iç kulağın ve beyin sapının işlevlerini değerlendirir.

Odyoloji ve Disiplinlerarası Yaklaşım

Odyoloji, sadece kulağın değil, genel sağlık durumunun da bir göstergesi olabilir. Bu nedenle odyoloji pratiği, çeşitli tıp disiplinleriyle yakın işbirliği gerektirir. Özellikle nöroloji, pediatri, geriatri ve klinik psikoloji gibi alanlarla multidisipliner bir yaklaşım benimsenir. Örneğin, bir odyolog, işitme kaybı yaşayan bir hastayı, altta yatan nörolojik bir sorunu değerlendirmek için bir nöroloğa yönlendirebilir. Ayrıca, konuşma bozuklukları olan hastalar için konuşma terapistleri ile işbirliği yapılır.

Bu multidisipliner işbirliği, hastaya bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılmasını sağlar ve tedavi sürecini optimize eder. Hastanın genel sağlık durumu ve yaşam kalitesi üzerinde doğrudan olumlu etkiler yaratır.

Modern Odyoloji Uygulamalarında Teknolojinin Rolü

Modern odyoloji, teknolojik ilerlemelerden büyük ölçüde faydalanmaktadır. Yapay zeka, işitme testlerinin daha hızlı ve doğru yapılmasına yardımcı olurken, gelişmiş işitme cihazları ve implantlar, hastaların işitme kabiliyetlerini önemli ölçüde iyileştirmektedir. Örneğin, yapay zeka destekli algoritmalar, işitme cihazlarının kullanıcıların çevresel koşullarına göre otomatik olarak ayarlanmasını sağlayarak daha doğal bir işitme deneyimi sunar.

Ayrıca, dijital işitme test sistemleri, odyologların hastaları daha etkin bir şekilde değerlendirmesine olanak tanır. Bu sistemler, işitme testlerinin sonuçlarını daha hızlı analiz eder ve daha kesin sonuçlar üretir, böylece odyologlar her hastaya özelleştirilmiş tedavi planları hazırlayabilir.

Odyolojik Medikal Cihazlar

Odyoloji bölümünde odyologlar hem teşhis yanı tanı hem de tedaviler için belirli testler ve medikal cihazlar kullanırlar. Bu cihazların bir kısmı hekim tarafından hastanede kullanır. İşitme cihazları ve implantlar gibi bir kısmı ise hastanın kullandığı cihazlardır. Hastalıkların tanısı için geliştirmiş testler şunlardır:

VİDEONİSTAGMOGRAFİ

Videonistagmografi (VNG) denge bozukluklarının detaylı bir şekilde araştırılması için geliştirilmiş, farklı alt grup testlerden oluşan bir sistemdir.

Spontan Nistagmus Testi

Spontan nistagmus testleri uyarılmamış göz hareketlerinin kaydedilmesi için kullanılmaktadır.

Pozisyonel Testler

Pozisyonel testler, hasta farklı pozisyonlardayken alınan kayıtlardan oluşmaktadır. 'Kristal oynaması' olarak bilinen Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) spesifik tanısı için her iki iç kulaktaki farklı kanallar izole olarak değerlendirilir.

Gaze -Testi, Saccade Testi, Optokinetik Testler

Farklı uyaranlarla göz hareketleri, takipleri ve nistagmus araştırması yapılarak özellikle santral kaynaklı vertigo ayırıcı tanısı için değerli veriler elde edilebilir.

Kalorik İrrigasyon Testi

Kalorik irrigasyon testi, vestibuler sistemin sıcaklığı kontrol edilen su veya hava kaynağı tarafından direk uyarılması ile ayırıcı tanı ve taraf tayini için kullanılan bir testtir.

VEMP

Vestibüler Uyarılmış Miyojenik Potansiyeller, vertigo ayırıcı tanısında kullanılan, sakkül ve onun afferent yollarını test etmek için kullanılan elektrofizyolojik bir ölçümdür.

ABR (BERA)

İşitsel Beyinsapı Cevabı, davranım testlerine koopere olamayan küçük çocukların veya erişkinlerin işitme kaybı tipini ve derecesini belirlemek, işitme siniri fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılan ileri düzey odyolojik değerlendirmedir.

Otoakustik Emisyon Testi (TEOAE ve DPOAE)

OAE, iç kulaktaki dış saç hücrelerinin fonksiyonunu değerlendiren objektif bir testtir.

Timpanometri ve Akustik Refleks Testleri

Orta kulak değerlendirmesi için kullanılan objektif testlerdir.

Çocuk ve Yetişkin Odyometrisi

Ses izolasyonlu ve serbest alan düzeneği olan geniş IAC odada erişkin hastaların saf ses ve konuşma testleri; çocuk hastaların serbest alan ve oyun odyometrisi testleri yapılabilmektedir. Ayrıca serbest alanda işitme cihazı fonksiyonu da değerlendirilmektedir.