Hematoloji Nedir?
Yunanca’da “kan” anlamına gelen “haimo” ve Latince’de araştırma anlamına gelen “logia” kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan hematoloji, kanla ilgili hastalıkların nedeni, tanısı, tedavisi ve önlenmesiyle ilgili bir iç hastalıklar (dahiliye) uzmanlık alanıdır. Kan ve kırmızı kan hücreleri, hemoglobin, kan/plazma proteinleri, kemik iliği, trombositler, kan damarları, dalak, lenf bezleri ve diğer lenf dokuları, dalak ve pıhtılaşma mekanizması gibi bileşenlerin üretimini etkileyen hastalıkların tedavisini içerir.
Hematoloji uzmanları birden fazla kan nakli alan bireyleri desteklemek için ilaç geliştirmekten kan hücrelerinin normal ve anormal fonksiyonlarını daha iyi anlamak için laboratuvar araştırmalarına kadar birçok farklı alanda çalışma gerçekleştirir. Ayrıca kemik iliği nakilleri için gerekli olan ve gen terapisi araştırmalarında daha geniş bir uygulamaya sahip olabilecek yetişkin kan kök hücrelerinin biyolojisine ilişkin araştırmalar da yapılır.
Hematoloji Neye Bakar?
Hematoloji birimi anemi, lösemi ve lenfoma gibi kan kanserlerini; hemofili ve tromboz gibi kanama ve pıhtılaşma bozukluklarını; ayrıca talasemi ve orak hücreli anemi gibi genetik kan hastalıkları ile ilgilenir. Hematoloji, kan hücrelerinin işlevlerini, kanın nasıl pıhtılaştığını ve hastalıkların kan ve kemik iliği üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde inceleyerek hastalıkların erken teşhis ve etkin tedavi yöntemlerini geliştirmeyi amaçlar.
Hangi Belirtiler Ortaya Çıktığında Hematoloji Randevusu Almalıyım?
Hematoloji randevusu almanız gerektiğini düşündürebilecek belirtiler arasında kronik yorgunluk, anormal kanama, sık enfeksiyon ve ateş, büyümüş lenf düğümleri, solukluk ve açıklanamayan kilo kaybı bulunmaktadır. Bu belirtiler, anemi, kanama bozuklukları, bağışıklık sistemi problemleri ve ciddi hastalıklar gibi çeşitli sağlık sorunlarının işaretleri olabilir.
Hematolojik hastalık semptomları aşağıdaki gibi açıklanabilir:
Kronik Yorgunluk ve Halsizlik
Vücuttaki oksijen taşıma kapasitesinin düşmesine bağlı olarak gelişebilir ve anemi belirtisi olabilir.
Anormal Kanama
Burun kanamaları, diş etlerinden kanama, kolay morarma veya uzun süren kanamalar hemofili gibi kanama bozukluklarının işareti olabilir.
Sık Enfeksiyon ve Ateş
Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve beyaz kan hücreleri ile ilgili problemler bu tür belirtilere yol açabilir.
Büyümüş Lenf Düğümleri
Boyun, koltuk altı veya kasık bölgesinde elle hissedilen büyümeler, lenfoma gibi ciddi hastalıkların belirtisi olabilir.
Solukluk
Deri ve mukozalarda solgunluk anemiye işaret edebilir.
Kilo Kaybı
Açıklanamayan ve istemsiz kilo kaybı, özellikle diğer semptomlarla birlikte görüldüğünde, bazı kan hastalıklarının göstergesi olabilir.
Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, durumunuzu daha detaylı değerlendirmek ve gerekli tetkiklerin yapılması için bir hematoloji uzmanına başvurmanız gereklidir. Bazı durumlarda İç Hastalıkları (Dahiliye) uzmanları da sizi ilk muayenelerin ardından hematoloji birimine yönlendirebilir.
Hematoji’de Hangi Testler Yapılır?
Hematoloji randevusu sırasında, doktor tarafından kan ve kan yapıcı organlarla ilgili hastalıkların teşhisinde kullanılan çeşitli testler talep edilebilir. Bu testler arasında en yaygın olanları şunlardır:
Tam Kan Sayımı (Hemogram)
Kan hücrelerinin (kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, trombositler) sayısını ve hacmini ölçer. Anemi, enfeksiyon ve kanama bozukluklarının teşhisinde temel bir testtir.
Periferik Yayma
Kanın mikroskop altında incelenmesi, kan hücrelerinin şekil ve yapısal özelliklerinin değerlendirilmesi açısından önemlidir.
Kan Pıhtılaşma Testleri
PT (Prothrombin Zamanı), aPTT (Aktive Parçalı Tromboplastin Zamanı) gibi testler, kanın pıhtılaşma sürelerini ölçer ve pıhtılaşma bozukluklarını belirler.
Serum Demir Testleri
Demir eksikliği anemisinin teşhisinde kullanılır. Demir seviyesi, ferritin ve total demir bağlama kapasitesi (TIBC) değerlendirilir.
B12 ve Folat Testleri
Bu vitaminlerin eksiklikleri, megaloblastik anemiye neden olabilir.
Kemik İliği Biyopsisi ve Aspirasyonu
Kemik iliği hücrelerinin doğrudan incelenmesi, özellikle lösemi, lenfoma ve diğer kemik iliği hastalıklarının teşhisinde kullanılır.
Elektroforez Testleri
Hemoglobin ve protein elektroforezi gibi testler, kan proteinlerinin ve hemoglobin çeşitlerinin analizinde kullanılır.
Bu testler, belirtilerinize ve önceden var olan sağlık koşullarına bağlı olarak hekim tarafından önerilebilir. Test sonuçlarının hastalığın teşhisi, evresi ve uygun tedavi yönteminin belirlenmesinde kritik rol oynadığı unutulmamalıdır.
Sıkça Karşılaşılan Hematolojik Hastalıklar Nelerdir?
Hematolojik bozukluklar, aynı zamanda kan bozuklukları olarak da adlandırılabilir. Kanın bir veya daha fazla bölümünü etkileyebilir ve iyi ya da kötü huylu olabilir. Üç ana hematolojik kanser; hematolojik bozukluk lösemi, lenfoma ve miyelomdur. Bunların tümü anormal kan veya kemik iliği hücrelerinden kaynaklanan kanserlerdir.
Lösemi
Lösemi; lökosit adı verilen, kemik iliğinde üretilen ve enfeksiyonlara karşı savunmada rol oynayan beyaz kan hücrelerinin kanseridir. Löseminin akut ve kronik olmak üzere iki tipi vardır. Akut lösemiler genellikle çocuklarda ortaya çıkarken, kronik lösemiler daha sık yetişkinlerde görülme eğilimindedir. Akut formu birden ortaya çıkar ve hızlı ilerler. Akut lösemiler hastayı düşkün bırakan lösemilerdir. Kronik formu ise daha yavaş seyirlidir ve hastayı genellikle birden kötüleştirmeyen lösemilerdir. Löseminin hangi tip olduğu, hastanın muayenesi, kan ve kemik iliğindeki örnekleri alınarak oradaki hücrelerin bazı özel boyalar ile boyanması ve mikroskop altında incelenmesi ve daha ileri laboratuvar incelemelerinin yapılmasıyla hematologlar tarafından konur. Her lösemi tipinin kendine özgü birçok alt tipi ve tedavi şekli vardır.
Anemi
Anemi, kırmızı kan hücrelerinin eksikliği ile karakterize bir durumdur. Hafif anemi durumunda semptomlar ortaya çıkmayabilir ancak anemi şiddetli olduğunda yorgunluk, soluk cilt ve eforla nefes darlığı görülebilir.
Aplastik anemi ise kemik iliğinin kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombositler olmak üzere üç hücre tipini de yeterli miktarda üretemediği bir anemi türüdür.
Talasemi
Talasemi, vücudun sağlıklı kırmızı kan hücreleri üretme yeteneğinin bozulduğu bir durumdur. Çoğunlukla Akdeniz kökenli insanları etkileyen genetik bir anemi şeklidir. İnsanların çoğunda semptom yoktur ve tedavi gerektirmez. Ancak bazılarının anemi semptomlarını hafifletmek için kan nakline ihtiyacı olabilir.
Lenfoma
Lenfoma, lenf sisteminde gelişen bir kan kanseri türüdür. Bu kanser türünde beyaz kan hücresi türü olan lenfosit hücreleri hızla çoğalır ve normal lenfositlerden uzun süre yaşar. İki ana lenfoma grubu Hodgkin lenfoma ve Hodgkin olmayan lenfomadır. Yaşamı uzatan ve bazen de iyileştiren kemoterapi veya radyasyon tedavisi uygulanır.
Miyelom
Miyelom, beyaz kan hücresi türü olan plazma hücrelerinin kanseridir. Bu hücreler öncelikle kemik iliğinde bulunur. Multipl miyelom kemik kırıklarına, düşük kırmızı kan hücresi sayısına ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Çoğu zaman kanda aşırı proteinin bulunmasıyla tanımlanır. Multipl miyelomun tedavi seçenekleri arasında bulunan kök hücre nakli veya kemoterapi, insanların hastalıkla yıllarca hayatta kalmasına yardımcı olur.
Hemofili
Kanın pıhtılaşma bozukluğu olarak da bilinir. Hastalığın en ciddi komplikasyonlarında kişi aşırı ve uzun süreli kanamadan yakınır. Bu kanama vücudun içinde veya dışında olabilir. Kanama, herhangi bir neden olmaksızın başlayabilir.
Von Willebrand
Von Willebrand hastalığı, yaygın kan pıhtılaşma bozuklukları arasında bulunur. Hastalığın 3 tipi tanımlanmış olup tip 3 en şiddetlisidir. Bir kan proteini olan Von Willebrand faktörünün eksikliğinden veya proteinin düzgün çalışmamasından kaynaklanır.
Von Willebrand hastalığı minimum travma ile morarmaya, burun kanamasına ve diş eti kanamasına neden olabilir. Bu duruma sahip kadınlar ağır dönemler geçirebilir ve doğum sırasında artan kan kaybı yaşayabilir.
Kemik İliği Yetmezliği Sendromu
Kemik iliği, kemiklerin içinde kan hücrelerinin üretildiği yumuşak ve süngerimsi dokudur. Kemik iliği yetmezliği sendromları, kemik iliği yeterince yeni kan hücresi üretemediğinde ortaya çıkar.
Kan Hastalığı (Hematolojik Hastalıklar) Nedenleri
Bazı kan bozuklukları kalıtsaldır; bir gen mutasyonundan kaynaklanır ve doğumda ortaya çıkar. Bazı insanlar enfeksiyonlara, diğer tıbbi durumlara, ilaçların yan etkilerine veya beslenme eksikliğine bağlı olarak kan bozukluklarına yakalanabilir. Çoğu zaman ise hastalıkların nedeni bilinmemektedir.
En yaygın anemi türlerinden biri, düşük demir seviyelerinden kaynaklanır. Bazı anemi türleri kalıtsaldır, diğerleri ise böbrek hastalığı gibi kronik hastalıklardan kaynaklanır. Hemofili de çoğu kişide kalıtsal olsa da edinilmiş hemofili; hamilelik, otoimmün durumlar, kanser, multipl skleroz ve ilaçlara verilen reaksiyonlarla ilişkilidir.
Paroksismal nokturnal hemoglobinürisi (PNH), edinilmiş bir kan bozukluğunun bir örneğidir. Kan hücresi üretiminde rol oynayan kemik iliği kök hücrelerini etkileyen PIG-A geninin bir mutasyonundan kaynaklanır. Bozukluk, kemik iliğinin zayıflığı veya yetmezliği nedeniyle ortaya çıkabilir.
Hematolojik Hastalıklarda Teşhis
Hematolojik hastalıkların teşhisinde tam kan, serum, idrar, beyin omurilik sıvıları ve diğer vücut sıvıları üzerinde çok çeşitli temel ve ileri laboratuvar testleri yapılır:
- Tam kan sayımı, diferansiyelkan sayımı, yayma morfolojisi ve kemik iliği boyamasını içeren hematoloji testleri
- Rutin pıhtılaşma testleri
- Lenfomalar, lösemiler, plazma hücreli neoplazmlar, sistemik mastositoz, paroksismal noktürnal hemoglobinüri ve diğer lenfoproliferatif bozukluklara yönelik flow sitometri testlerini içeren ileri hematoloji testleri
- Hemoglobin elektroforezi
- Pıhtılaşma faktörü ve inhibitör çalışmaları, anti trombosit antikoru ve trombosit agregasyonu, antifosfolipid antikor testi, ristosetin titrasyonu ve diğerlerini içeren gelişmiş pıhtılaşma testleri
- İdrar tahlili, vücut sıvısı analizi ve hücre sayımı
Hematolojik Hastalıkların Tedavi Süreci
Tıbbi araştırma sonuçlarına dayanarak hematoloji doktorları, her hasta için kişiselleştirilmiş bir tedavi planı yapar. Tedavi planı hastalığın türüne, hastanın genel durumuna, yaşına ve eşlik eden hastalıklara göre değişir. Bu nedenle aynı hematolojik hastalığa sahip hastaların farklı tedavi planları olabilir.
Kanser dışı hematolojik hastalıkların yanı sıra lösemi, lenfoma ve miyelom gibi hematolojik kanserlerin de tanı ve tedavisini sağlıyoruz. Hematoloji alanında yeni gelişmeleri yakından takip ediyor ve hastalara en son tedavi seçeneklerini sunuyoruz.
Malign hematolojik hastalıklar ilaçlarla, genellikle kemoterapiyle tedavi edilir. İlaç; oral tabletler, intravenöz infüzyonlar, intramüsküler enjeksiyonlar, deri altı enjeksiyonlar veya omurilik kanalına enjeksiyonlar yoluyla verilebilir. Kemoterapi seansları genellikle 1 ila 9 gün sürer ve sonrasında bir sonraki seansa kadar ilaca birkaç hafta ara verilir.
Hematolojik hastalıklar, kemoterapinin yanı sıra kök hücre nakli ile de tedavi edilebilir. Kök hücre nakli, dolaşımdaki kandan veya kemik iliğinden toplanan kök hücrelerin hastaya infüzyon yoluyla verildiği bir işlemdir. Hücreler hastadan, bir aile üyesinden veya gönüllü uyumlu donörden toplanabilir. Kök hücre nakli için hücreler öncelikle dolaşımdaki kandan toplanır. Bu işlem, hematoloji bölümünde yapılır. Kök hücre nakli yapılan hasta yaklaşık dört hafta boyunca hematoloji bölümünde sürekli hasta olarak yatırılır. Tedavi sonrasında takip titizlikle devam eder ve hastanın destekleyici tedavilere ihtiyacı olabilir.
Hematoloji hastalıkları ve tedaviler enfeksiyon riskini artırdığından hematoloji bölümünde enfeksiyonlara karşı çeşitli önlemler mevcuttur. Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için bulaşıcı enfeksiyonu olan hastalar tek kişilik izolasyon odalarında tedavi edilir. Enfeksiyonlar, genellikle intravenöz olarak uygulanan antibiyotiklerle ve antipiretikler gibi semptomatik ilaçlarla tedavi edilir.
Hematolojik tedaviler, bulantı ve iştah kaybına yol açabilir. Bulantıyla mücadelede etkili ilaçlar vardır.
Birçok hematolojik hastalık ve tedavi kan sayımını azaltabilir. Bu durumda hematoloji doktoru kan nakli önerebilir. Kan ürünlerinin sağlanması hematoloji bölümündeki destekleyici bakımdan biridir.
Hematolojik tedavilerin süresine bağlı olarak hastanın hastanede geçirdiği süre çok uzun olabilir. Kan hastalığının tanısının konulması ve tedavilerin uzun sürmesi psikolojik açıdan sıkıntı verici olabilir ve hastayı olumsuz etkileyebilir. Hastanın duygularını ve tedavilerini bölüm personeli ile görüşmesi yararlı olabilir. Gerektiğinde psikiyatristten destek alınabilir.
Multidisipliner uzmanlardan oluşan hematoloji ekibimiz, hastalara uygun bakım ve tedaviyi sağlar. Hemen size en yakın Acıbadem Hastanemizden Hematoloji randevusu alabilirsiniz.
Doktorlar
-
Profesör Doktor AHMET ÖZTÜRK Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Profesör Doktor AYŞEN TİMURAĞAOĞLU Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Profesör Doktor MUSTAFA ÇETİNER İç Hastalıkları Hızlı Randevu Al
-
Profesör Doktor S. SAMİ KARTI Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Profesör Doktor SİRET RATİP Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Profesör Doktor VEFKİ GÜRHAN KADIKÖYLÜ İç Hastalıkları Hızlı Randevu Al
-
Doçent Doktor AHMET IFRAN Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doçent Doktor DEMET ÇEKDEMİR Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doçent Doktor SONER SOLMAZ Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doktor Öğretim Üyesi ANT UZAY Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doktor EBRU ERDOĞAN Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doktor SELİN BERK Hematoloji Hızlı Randevu Al
-
Doktor SERAP YÜCEL Hematoloji Hızlı Randevu Al
Birimin Tüm İlgi Alanları
- Akdeniz Anemisi (Talasemi)
- Anemi
- Dalak Büyümesi
- Demir Eksikliği Anemisi
- Eritrosit (RBC)
- Ferritin
- Fibrinojen
- HCT (Hematokrit)
- Hemofili Hastalığı
- Hemoglobin (HGB)
- Hücresel Tedavi
- Kan Grubu
- Kan Sulandırıcı
- Kemik İliği Hastalıkları
- Lenf Kanseri (Lenfoma)
- Lökositler
- Lösemi (Kan Kanseri)
- Multipl Miyelom
- Orak Hücreli Anemi
- Trombosit
- Vücutta Morarma