Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC)

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Nedir?

Kalp ve damar cerrahisi ya da diğer adıyla kardiyovasküler cerrahi (KVC) , kalp ve damar hastalıklarının cerrahi yöntemlerle tedavi edilmesini amaçlayan tıbbi bir alandır. Kardiyovasküler terimi, "kardia" (kalp) ve "vasculum" (damar) kelimelerinin birleşimi olan "kalp ve damarlarla ilgili" anlamına gelir ve dolaşım sistemini ifade eder.

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Neye Bakar?

Kalp ve damar cerrahisi, kardiyovasküler cerrahi uzmanları tarafından kalp kapakçıkları, koroner arterler, aort ve diğer büyük damarlar ile periferik damarların cerrahi tedavisi için yapılan operasyonları kapsayan tıbbi bir alandır. KVC bölümünde kalp kapakçığı değişimi, koroner arter bypass grefti (CABG), aort anevrizması onarımı, periferik damar tıkanıklıkları ve doğumsal kalp hastalıklarının cerrahi müdahaleleri gibi kapsamlı operasyonlar gerçekleştirilir. Kalp ve damar cerrahisi, hem hayat kurtarıcı hem de yaşam kalitesini artırıcı etkisiyle kardiyovasküler sağlığın korunmasında kritik bir rol oynar.Bu alanda çocuk ve erişkin hastalar için çeşitli operasyonlar gerçekleştirilir.

Kalp damar cerrahları, kardiyologlarla birlikte çalışarak hastaların durumunu kapsamlı bir şekilde değerlendirir ve en uygun tedavi planını oluştururlar. Disiplinlerarası işbirliği sayesinde hastaların kalp kapak hastalıkları, koroner arter tıkanıklıkları ve diğer kardiyovasküler rahatsızlıklar için en etkili tedaviye ulaşmaları sağlanır. Kalp damar cerrahisinin ayrıntılı ve özenli çalışmaları, kardiyovasküler hastalıkların başarılı bir şekilde tedavi edilmesine olanak tanıyarak hastaların daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürmelerine yardımcı olur.

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Hangi Durumlarda Uygulanır?

Kalp ve damar cerrahisi (KVC), kalp ve damar sistemine yönelik ciddi sağlık sorunlarının tedavisinde başvurulan cerrahi müdahaleleri kapsar. Bu tür cerrahi işlemler, genellikle ilaç veya diğer tedavi yöntemleriyle kontrol edilemeyen ya da ciddi risk taşıyan durumlarda gereklidir.

Kalp ve damar cerrahisi gerektiren yaygın durumlar şu şekildedir:

• Kalp kapağı hastalıkları (kapak darlığı veya yetmezliği),
• Koroner arter hastalığı (damar tıkanıklığı ve daralması),
• Aort anevrizması (aort damarında genişleme veya yırtılma riski),
• Doğuştan kalp anomalileri (konjenital kalp hastalıkları),
• Kalp tümörleri,
• Kardiyomiyopati (kalp kasının işlev bozuklukları),
• Kalp yetmezliği (ileri evrelerde mekanik destek cihazları veya nakil gereksinimi),
• Periferik arter hastalığı (kol ve bacak damarlarında tıkanıklık),
• Varis ve toplardamar hastalıkları (ileri varis vakaları veya damar tıkanıklıkları),
• Pulmoner emboli (akciğerde kan pıhtısı),
• Endokardit (kalp iç zarının enfeksiyonu).

Kalp ve Damar Cerrahisi (KVC) Hastalıkları Nelerdir?

Kardiyovasküler cerrahinin ilgilendiği başlıca kalp ve damar hastalıkları, genellikle ileri düzey tedavi ve cerrahi müdahale gerektiren durumlardır. Bu hastalıklar arasında koroner arter hastalığı (kalp damarlarının tıkanması veya daralması), kalp kapak hastalıkları (kapak yetmezliği veya darlığı), aort anevrizması (aort damarında balonlaşma ve yırtılma riski) ve periferik arter hastalıkları (bacak gibi vücudun uç noktalarındaki damar tıkanıklıkları) bulunur. Bu ciddi hastalıklar, yaşam kalitesini ve hayati fonksiyonları etkileyebileceğinden, kardiyovasküler cerrahi, kalp sağlığını korumak ve iyileştirmek amacıyla kapsamlı ve titiz bir tedavi süreci sunar.

Kalp ve damar cerrahisi (KVC) uygulama alanına giren başlıca hastalıklar şu şekildedir:

• Koroner arter hastalığı,
• Kalp kapak hastalıkları,
• Doğumsal kalp hastalıkları,
• Kalp ritim bozuklukları,
• Aort anevrizması ve diseksiyonu,
• Perikardit,
• Kalp yetmezliği,
• Miyokardit,
• Kardiyomiyopati,
• Pulmoner hipertansiyon.

Koroner Arter Hastalığı

Koroner arter hastalığı, koroner arterlerin zamanla daralması veya tıkanması sonucu kalp kasının yeterli kan akışını alamaması durumudur. Bu tıkanıklıklar kalıtsal faktörlerin yanı sıra yüksek kolesterol, sigara kullanımı, diyabet ve hipertansiyon gibi risk faktörlerine bağlı olarak gelişebilir. Koroner arterlerin tıkanması, göğüs ağrısı (anjina) veya kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Cerrahi müdahalenin gerekli olduğu durumlarda koroner arter bypass grefti (CABG) adı verilen bypass işlemi ile tıkalı damarlar baypas edilerek kalp kasına kan akışı sağlanır ve hastanın kalp sağlığı korunur.

Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp kapak hastalıkları, kalp kapakçıklarının açılma veya kapanma fonksiyonlarındaki bozukluklar nedeniyle ortaya çıkar. Bu hastalıklar genellikle yapısal problemlere bağlı olarak gelişir ve iki ana şekilde görülür: kapakçık darlığı (stenoz) ve kapakçık yetersizliği (yetmezlik). Kapakçık darlığında, kapakçık tam olarak açılamadığı için kan akışı kısıtlanır, bu da kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Kapakçık yetersizliğinde ise kapak tam kapanmadığı için kan geri kaçar ve bu durum kalpte yüklenmeye yol açar. Her iki durumda da cerrahi müdahale, kalp kapaklarının onarımı veya değiştirilmesi yoluyla hastanın kalp sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Doğumsal Kalp Hastalıkları

Doğumsal kalp hastalıkları, bebeğin kalp yapısında anne karnında oluşan yapısal bozuklukları ifade eder ve genellikle fetüs dönemde ultrasonografi ile tespit edilebilir. Anne karnında yapılan fetal ekokardiyografi sayesinde, bebekte oluşabilecek kalp anomalileri detaylı şekilde taranabilir ve doğumdan sonra uygulanacak tedavi planı önceden hazırlanabilir. Bu hastalıklar arasında kalp delikleri (atriyal veya ventriküler septal defekt), büyük damarların ters yerleşimi (transpozisyon), kapak darlıkları ve tek ventrikül gibi çeşitli yapısal bozukluklar yer alır. Doğumsal kalp hastalıkları, erken teşhis ve uygun cerrahi müdahale ile tedavi edilerek çocuğun sağlıklı bir yaşam sürmesine olanak tanır.

Kalp Ritim Bozuklukları

Kalp ritim bozuklukları, kalbin sağ kulakçık duvarında yer alan sinoatriyal düğüm (sinüs düğümü) tarafından kontrol edilen elektriksel sistemdeki aksaklıklardan kaynaklanır. Sinüs düğümündeki veya elektriksel ileti yolundaki sorunlar nedeniyle kalp atımında düzensizlik meydana gelebilir. Bu durum hastalarda çarpıntı, baş dönmesi, bayılma veya nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Ritim bozuklukları, fizik muayene, elektrokardiyografi (EKG) ve holter gibi tanı yöntemleriyle tespit edilebilir. Tedavi gerektiren durumlarda ilaç tedavisi, ablasyon veya kalp pili yerleştirme gibi müdahalelerle ritim bozuklukları kontrol altına alınabilir.

Aort Anevrizması ve Diseksiyonu

Aort anevrizması, aort duvarındaki zayıflamaya bağlı genişleme, diseksiyonu ise yırtılma durumudur. Ani ve şiddetli ağrıyla belirti verir; tedavi edilmezse hayatı tehdit edebilir.

Perikardit

Perikardit, kalbi çevreleyen zarın iltihaplanması sonucu oluşan bir durumdur. Genellikle keskin göğüs ağrısı, nefes darlığı ve çarpıntı gibi belirtilere yol açar ve enfeksiyon, romatizmal hastalıklar veya kalp krizi sonrası gelişebilir.

Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliği, kalbin vücuda yeterli miktarda kan pompalayamaması durumudur. Bu durum genellikle nefes darlığı, bacaklarda şişlik, yorgunluk ve egzersiz kapasitesinde azalma gibi belirtilerle ortaya çıkar ve kronik bir seyir izleyebilir.

Miyokardit

Miyokardit, kalp kasının iltihaplanması durumudur ve genellikle viral enfeksiyonlar sonucu gelişir. Bu durum, çarpıntı, göğüs ağrısı ve yorgunluk belirtilerine yol açabilir ve tedavi edilmezse kalp yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Kardiyomiyopati

Kardiyomiyopati, kalp kasının yapısında veya işlevinde bozulmalara yol açan bir hastalık grubudur. Bu durum kalbin kan pompalama yeteneğini olumsuz etkiler ve dilate, hipertrofik ve restriktif kardiyomiyopati gibi farklı türleri bulunur. Her bir tip, kalp kasında farklı yapısal değişikliklere neden olur ve genellikle çarpıntı, yorgunluk, nefes darlığı gibi belirtilerle seyreder.

Pulmoner Hipertansiyon

Pulmoner hipertansiyon, akciğer damarlarındaki yüksek basınç nedeniyle ortaya çıkan ve kalbin sağ tarafını zorlayan bir durumdur. Genellikle nefes darlığı, çabuk yorulma, baş dönmesi ve bazen göğüs ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Tedavi edilmediğinde kalp yetmezliğine yol açabilir.

Kalp ve Damar Hastalıkları (KVC) Tanı Yöntemleri

Kalp ve damar hastalıkları (KVC) tanısı, kalp ve dolaşım sistemine ait rahatsızlıkların belirlenmesini amaçlayan test ve değerlendirmeleri içerir. Tanı süreci; hastanın tıbbi geçmişinin incelenmesi, fizik muayene, kan testleri, elektrokardiyografi (EKG), ekokardiyografi, stres testleri ve bazen anjiyografi gibi görüntüleme yöntemlerinin kullanımını kapsar. Bu yöntemler, kalp ritmi, kan akışı ve damar tıkanıklıkları gibi kalp sağlığıyla ilgili hayati bilgileri sağlar. Erken teşhis, tedavi sürecinin etkinliği için kritik öneme sahiptir ve hastanın yaşam kalitesini artırabilir.

• Elektrokardiyografi (EKG) : Kalbin elektriksel aktivitesini kaydederek ritim bozuklukları ve kalp krizinin değerlendirilmesini sağlar.
• Ekokardiyografi : Ultrasonik ses dalgaları ile kalp yapısı ve fonksiyonlarını inceleyerek kapak hastalıkları, kalp kası sorunları gibi problemleri görüntüler.
• Anjiyografi : Koroner arterlerdeki tıkanıklıkları belirlemek için damara kontrast madde enjekte edilerek yapılan görüntüleme yöntemidir.
• Stres Testi : Egzersiz sırasında kalp fonksiyonlarını gözlemlemek amacıyla kullanılan test, özellikle koroner arter hastalıklarının tanısında etkilidir.
• Elektrofizyolojik Tanı Yöntemi : Girişimsel bir tanı yöntemi olup sağ kasıktan girilerek kalbin içine yerleştirilen kablolarla kalbin elektriksel aktivitesi ölçülür. Bu işlem yaklaşık 30-60 dakika sürmektedir.
• Holter Monitörizasyonu : Hastanın günlük aktiviteleri sırasında kalp ritmini ve tansiyonunu 24 saat boyunca izleyerek ritim bozuklukları ve tansiyon değişimlerini kaydeder.
• Kalp Sintigrafisi : Kalp kaslarının işlevselliğini incelemek için kullanılan bu yöntem, hem istirahat durumunda hem de egzersiz sırasında uygulanarak kalbin stres karşısındaki tepkisini değerlendirir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) : X ışınları ile vücudun kesitsel olarak incelenmesine olanak tanır. Gelişmiş Flash CT ve Force CT gibi teknikler sayesinde kalp ve damar sisteminin detaylı anatomik görüntülemesi yapılabilir.
• Kardiyak MR : Manyetik dalgalar kullanılarak kalpteki anatomik yapılar ve bu yapıların doku içerikleri detaylı bir şekilde görüntülenir; kalp kası hastalıkları ve doku hasarları gibi durumların değerlendirilmesine yardımcı olur.

Kalp ve damar hastalıklarının tanısında kullanılan yöntemler arasında anjiyografi, elektrofizyolojik testler, holter monitorizasyonu, ekokardiyografi , sintigrafi , bilgisayarlı tomografi ve kardiyak MR bulunmaktadır. Bu yöntemler, kalbin yapısı ve işlevselliği hakkında detaylı bilgiler sunarak hastalıkların erken teşhis ve tedavisinde önemli rol oynar. El bileğinden yapılan anjiyo ve holter takibi gibi teknikler, hastalar için daha konforlu ve etkili tanı süreçleri sağlar.

Kalp ve Damar Cerrahisinde Yapılan Uygulamalar Nelerdir?

Kalp ve damar cerrahisinde çeşitli cerrahi uygulamalar yapılmaktadır. Bu uygulamalar, hastaların kalp ve damar sağlığını iyileştirmek ve yaşam kalitelerini artırmak amacıyla gerçekleştirilir. En yaygın kalp ve damar cerrahisi uygulamaları aşağıdakiler gibidir.

Robotik Cerrahiler

Robotik cerrahi, modern tıbbın gelişmesiyle birlikte kalp ameliyatlarında sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Özellikle koroner bypass ameliyatlarında, kalp ritim bozukluklarının tedavisinde ve kalpteki deliklerin yama ile kapatılması işlemlerinde robotik cerrahiden yararlanılır.

Minimal İnvaziv Girişimler

Minimal invaziv girişimler, vücut boşluklarını açmaya gerek kalmadan, genellikle damar içinden yapılan endovasküler müdahalelerdir. Anevrizma ve varis gibi damar hastalıklarının tedavisinde uygun hastalarda tercih edilir.

Açık Cerrahiler

Açık cerrahiler, cerrahın operasyon sırasında doğrudan operasyon alanına erişim sağladığı ve herhangi bir video veya görüntüleme sistemi kullanmadan ameliyatı gerçekleştirdiği yöntemlerdir. Bu tür cerrahiler, cerrahın ameliyat alanını gözle doğrudan görerek müdahale etmesini sağlar.

Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi

Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi bölümü, yenidoğan, bebeklik ve çocukluk döneminde görülen doğumsal kalp hastalıkları, romatizmal kalp hastalıkları ile ritim ve ileti bozuklukları gibi cerrahi müdahale gerektiren tüm kalp ve damar hastalıklarının tanı ve tedavisi yapılır.

Erişkin Kalp ve Damar Cerrahisi

Bölümümüzde erişkinlik döneminde görülen damar tıkanıklıkları, kapak hastalıkları, anevrizmalar ve varisler gibi kalp-damar hastalıklarının tanı ve cerrahi tedavisi gerçekleştirilmektedir.